Rodzice kłócą się, po kim dziecko dziedziczy inteligencję. Popularny mit obalony

Współczesna genetyka nie pozostawia wątpliwości: inteligencję dziedziczymy po obojgu rodzicach. Dziedziczenie tej cechy ma charakter poligenowy, co oznacza, że wpływa na nią nie jeden czy dwa geny, ale tysiące z nich.

– Część dostajemy od mamy, część od taty, a ostateczny rezultat zależy od tego, jak te geny się ze sobą "dogadują" – wyjaśniała psycholog dr Anna Kamza w rozmowie z Medonetem. Co więcej, różne kombinacje tych genów mogą aktywować się lub tłumić w zależności od warunków środowiskowych, co sprawia, że sprawa jest jeszcze bardziej skomplikowana.

Zanim jednak zaczniemy rozważać, po kim dziecko "odziedziczyło" spryt czy bystrość, warto zdać sobie sprawę, że inteligencja to nie jest prosty konstrukt! Nie da się jej zamknąć w jednej liczbie z testu IQ.

Howard Gardner, amerykański psycholog, zaproponował teorię inteligencji wielorakich, według której mamy co najmniej osiem typów inteligencji:

A to i tak tylko jedna z wielu teorii na temat inteligencji. Oznacza to, że dziecko może być "genialne" na bardzo różne sposoby – niekoniecznie w szkole, ale np. w relacjach z ludźmi, tańcu czy komponowaniu muzyki.

Rzeczywiście, w latach 80. brytyjscy naukowcy sugerowali, że geny matki mogą mieć szczególne znaczenie dla rozwoju ośrodków myślowych. Późniejsze badania przeprowadzone w Szkocji pokazały nawet, że IQ matki ma silniejszy wpływ na inteligencję dziecka niż inne czynniki, takie jak poziom wykształcenia ojca, status społeczno-ekonomiczny czy kolor skóry.

Ale obecne podejście naukowców jest bardziej złożone i uwzględnia zarówno genetykę, jak i środowisko. Geny to jedno, ale nie zapominajmy o wpływie wychowania.

Psychologia wskazuje, że środowisko, w którym dorasta dziecko, może w znacznym stopniu stymulować lub hamować rozwój jego potencjału intelektualnego.

Istotne są takie czynniki jak styl wychowawczy, dostęp do edukacji, stymulujące zabawy, ale też… emocjonalna więź z rodzicami. Badanie trwające siedem lat pokazało, że dzieci, które doświadczają ciepła i uwagi ze strony opiekunów, mają większy hipokamp – obszar mózgu odpowiadający za uczenie się i pamięć.

Zamiast zastanawiać się "po kim dziecko odziedziczyło rozum?", warto spojrzeć szerzej. Inteligencja to nie tylko kwestia genów, ale także relacji, stymulacji i wspólnego odkrywania świata. Mama i tata przekazują nie tylko DNA, ale też emocje, ciekawość świata i zachwyt nad nauką. I choć geny są ważne, to to, co z nimi zrobimy – jako rodzice – może mieć kluczowe znaczenie.