Jak dostać emeryturę na specjalnych warunkach?
Jak dostać emeryturę na specjalnych warunkach? Fot. Arkadiusz Stankiewicz / Agencja Wyborcza.pl

Jeśli urodziłeś się w latach 1949–1968 i pracowałeś w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, możesz dostać emeryturę na szczególnych warunkach. Oto co możesz zyskać i na jakich warunkach.

REKLAMA

Jeśli urodziłeś się w latach 1949-1968 i pracowałeś w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze to możesz uzyskać wcześniejszą emeryturę na specjalnych zasadach.

Warunki otrzymania emerytury za szczególne warunki lub charakter

Trzeba je spełniać na dzień 31 grudnia 2008 r.:

  • wiek emerytalny – jest różny w zależności od płci oraz rodzaju pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
  • masz 20 lat (kobieta) lub 25 lat (mężczyzna) stażu (czyli okresów składkowych i nieskładkowych) i możesz to potwierdzić odpowiednimi dokumentami,
  • masz wymagany staż pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – jest on różny w zależności od rodzaju pracy – i możesz to potwierdzić odpowiednimi dokumentami,
  • nie jesteś członkiem otwartego funduszu emerytalnego (OFE) albo za naszym pośrednictwem złożyłeś wniosek o przekazanie środków zgromadzonych na Twoim rachunku w OFE na dochody budżetu państwa.
  • Co to jest praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze?

    W pierwszym przypadku chodzi o pracę o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub pracę wymagająca wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Może to być np.: praca pod ziemią, przy przetwórstwie azbestu, produkcji ołowiu i kadmu, praca ratowników w Górskim Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym.

    Z kolei pracą o szczególnym charakterze jest m.in. praca pracowników organów administracji celnej oraz organów kontroli państwowej, praca dziennikarzy, artystów, nauczycieli czy żołnierzy zawodowych.

    To, czy twoje zatrudnienie jest pracą w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze potwierdza pracodawca, dokonując odpowiedniego wpisu na Twoim świadectwie pracy. Listę tę znajdziecie na stronie ZUS.

    Warto pamiętać, że nie każda praca w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych uprawnia do otrzymania wcześniejszej emerytury.

    Wykazy i zaświadczenia

    ZUS przypomina, że jeżeli Twój pracodawca stosował (bądź nadal stosuje) resortowe wykazy stanowisk pracy w szczególnych warunkach (wydane przez właściwych ministrów, kierowników urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze dla podległych im zakładów pracy), musi w Twoim świadectwie pracy określić:

  • rodzaj pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.,
  • stanowisko pracy wymienione w odpowiednim wykazie, dziale, pozycji i punkcie zarządzenia resortowego lub uchwały,
  • okres, w którym praca w szczególnych warunkach wykonywana była stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku.
  • Jeżeli Twój pracodawca nigdy nie stosował resortowych wykazów prac, bo np. prowadzi prywatną firmę, to wystarczy, aby wykonywana przez Ciebie praca, wykazana przez pracodawcę w świadectwie pracy była zgodna z rodzajem prac lub stanowiskiem wymienionym w Rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r.

    W jakim wieku można przejść na "specjalną" emeryturę

    Oto szczegóły dotyczące wieku i rodzaju pracy, uprawniające do przejścia na emeryturę na specjalnych zasadach:

  • co najmniej 15 lat zatrudnienia na kolei, dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Okresy zatrudnienia na kolei to okresy pozostawania w stosunku pracy w kolejowych jednostkach organizacyjnych, w czasie których pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy.
  • co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach wymienionej w wykazie A dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna).
  • wiek wynoszący 10, 15 lub 20 lat w zależności od wykonywanej pracy na stanowisku pracy wymienionym w wykazie B rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przy spełnieniu pozostałych warunków.
  • co najmniej 15 lat pracy dziennikarskiej dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo wymagane jest osiągnięcie ww. wieku w czasie wykonywania pracy dziennikarskiej lub wykonywanie tej pracy w dniu zgłoszenia wniosku o emeryturę oraz objęcie układem zbiorowym pracy dziennikarzy,
  • co najmniej 15 lat zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli dla osób w wieku: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna). Dodatkowo wymagane jest osiągnięcie ww. wieku w czasie zatrudnienia w Najwyższej Izbie Kontroli,
  • co najmniej 15 lat działalności twórczej lub artystycznej uprawnia do przejścia na emeryturę w wieku:
  • tancerz, akrobata, gimnastyk, ekwilibrysta, kaskader: 40 lat (kobieta) i 45 lat (mężczyzna),
  • solista wokalista, muzyk grający na instrumentach dętych, treser zwierząt drapieżnych: 45 lat (kobieta) i 50 lat (mężczyzna),
  • artysta chóru, żongler, komik cyrkowy, aktor teatru lalek: 50 lat (kobieta) i 55 lat (mężczyzna),
  • aktorka, dyrygentka – 55 lat,
  • muzyk grający na instrumentach smyczkowych, perkusyjnych oraz klawiszowych, operator obrazu filmowego, fotografik: 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna),
  • W celu ustalenia uprawnień osoby w wieku 55 lat (kobieta) i 60 lat (mężczyzna) za pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze uważa się również:

  • pracowników organów kontroli państwowej,
  • pracowników organów administracji celnej,
  • nauczycieli, wychowawców lub innych pracowników pedagogicznych wykonujących pracę nauczycielską wymienioną w art. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela,
  • żołnierzy zawodowych, funkcjonariuszy Policji, Urzędu Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Służby Celnej, Służby Więziennej i Państwowej Straży Pożarnej, jeżeli nie spełniają warunków lub utracili prawo do świadczeń określonych w przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym tych osób,
  • pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.
  • ZUS przypomina, że do emerytury liczą się jedynie tzw. pełne etaty, nie liczą się tzw. połówki, ćwiartki czy ósemki oraz umowy zlecenia lub prowadzenie własnej działalności gospodarczej.