"Cykl staje się coraz bardziej nieprzewidywalny". Światowa instytucja ostrzega

Oprócz ekstremalnych susz i powodzi poważnym problemem jest również dramatyczne topnienie lodowców, jak podano w opublikowanym w czwartek (18.09.2025) rocznym raporcie Światowej Organizacji Meteorologicznej (WMO) dotyczącym obiegu wody. Analiza danych UE pokazuje natomiast, że w sierpniu gleby w Europie były tak suche jak nigdy dotąd.

"Światowe zasoby wodne znajdują się pod coraz większą presją" – wyjaśniła szefowa WMO Celeste Saulo w Genewie: "Jednocześnie coraz większy wpływ na życie i źródła utrzymania mają ekstremalne zagrożenia związane z wodą".

W ubiegłym roku tylko w jednej trzeciej światowych dorzeczy panowały "normalne" warunki, jak wynika z raportu WMO przedstawionego w Genewie. W wielu miejscach nastąpiło dramatyczne topnienie lodowców, a jednocześnie susze i powodzie spowodowały ogromne szkody. Według danych ONZ 3,6 miliarda ludzi na całym świecie ma co najmniej przez jeden miesiąc w roku niewystarczający dostęp do wody.

Według rocznego raportu WMO miniony rok był najgorętszym od początku prowadzenia pomiarów. Wysokie temperatury i powszechna susza doprowadziły do długotrwałych susz w północnej części  Ameryki Południowej, dorzeczu Amazonki i południowej Afryce. Natomiast duże obszary Afryki Środkowej i Zachodniej, Europy Środkowej i Azji dotknęła ponadprzeciętna wilgotność i liczne poważne powodzie.

Jak wynika z raportu, w 2024 r. w afrykańskich tropikach spadło niezwykle dużo deszczu – w wyniku powodzi zginęło około 2500 osób, a cztery miliony musiały uciekać. Tropikalne cyklony i rekordowe opady deszczu w Azji i regionie Pacyfiku spowodowały śmierć ponad tysiąca osób. Z kolei Europa doświadczyła najpoważniejszych powodzi od ponad dziesięciu lat; według raportu jedna trzecia wszystkich rzek przekroczyła poziom powodziowy.

Rok 2024 był szóstym z rzędu rokiem, w którym odnotowano "znaczną nierównowagę" w dorzeczach rzek na całym świecie, jak podano w raporcie. Dwie trzecie rzek ma "za dużo lub za mało" wody. Jednocześnie temperatury prawie wszystkich 75 dużych jezior na świecie, które zostały zbadane w lipcu ubiegłego roku, były powyżej lub znacznie powyżej normy, co miało znaczący wpływ na jakość wody.

Według raportu szczególnie niepokojąca jest dramatyczna utrata masy we wszystkich regionach lodowcowych na świecie, już trzeci rok z rzędu. Na całym świecie utracono łącznie 450 gigaton lodowców.

WMO wyjaśniło, że w wyniku topnienia lodowców poziom mórz na świecie podniósł się w ciągu jednego roku o 1,2 milimetra. Wiąże się to ze zwiększonym ryzykiem powodzi dla setek milionów ludzi mieszkających na obszarach przybrzeżnych i wyspiarskich.

Według raportu szczególnie silnie topniały lodowce w Skandynawii i północnej Azji, podczas gdy inne regiony odnotowały mniejszą utratę ważnych zasobów wodnych.

W związku z tą sytuacją WMO wezwała do zwiększenia monitorowania i wymiany danych w celu poprawy zrozumienia zasobów wodnych i ekstremalnych zjawisk związanych z wodą, a także ich oceny "na poziomie globalnym, regionalnym i lokalnym".

Ma to "kluczowe znaczenie dla zarządzania ryzykiem związanym z suszami, powodziami i utratą kriosfery", która obejmuje lód polarny i lodowce, ale także wieczną zmarzlinę.

Analiza danych z unijnego programu obserwacji Ziemi Copernicus przeprowadzona przez agencję informacyjną AFP wykazała, że w sierpniu 2025 r. gleby w Europie i całym regionie Morza Śródziemnego były tak suche, jak nigdy dotąd od początku prowadzenia pomiarów w 2012 r. Według tych danych w ubiegłym miesiącu susza dotknęła 53 procent tamtejszych gleb. Ten rekordowy poziom jest o 23 punkty procentowe wyższy od średniej miesięcznej w latach 2012–2024.

Szczególnie dotknięte suszą w sierpniu tego roku były Europa Wschodnia i Bałkany. Susza sprzyjała tam pożarom, w wyniku których zginęły dwie osoby, a tysiące mieszkańców musiało opuścić swoje domy.

Również Europa Zachodnia w niektórych regionach mocno ucierpiała z powodu suszy. Susza dotknęła 70 procent terytorium Portugalii i 66 procent terytorium Francji. We wschodniej części basenu Morza Śródziemnego susza dotknęła szczególnie mocno Armenię, Gruzję i Liban, gdzie jej wskaźnik wyniósł ponad 95 procent. W Turcji susza dotknęła aż 84 procent terenów, co również doprowadziło do licznych pożarów lasów.

Opracowanie: Dagmara Jakubczak