Lepiej kup do końca 2025 r. Przez nowy "podatek" o tyle zdrożeją smartfony, laptopy i tablety

Już w lipcu resort kultury informował, że opłata reprograficzna, czyli rekompensata dla twórców za legalne kopiowanie ich dzieł do użytku prywatnego, wymagała aktualizacji – zwłaszcza w dobie gwałtownych zmian technologicznych ostatnich lat. Poza tym takiej rekompensaty wymaga też prawo unijne, choć nie wskazuje, w jakiej formie powinno się to odbywać.

Jak wówczas przypomniano, mechanizm ten działa w polskim prawie od 1994 roku, a ostatnia zmiana miała miejsce w 2008 roku, gdy jeszcze popularne były nośniki, takie jak kasety VHS czy nagrywarki DVD.

"Przez tych 17 lat technologia i rzeczywistość cyfrowa zmieniły się radykalnie. A rozporządzenie w sprawie opłat reprograficznych dalej uwzględnia takie 'czyste nośniki' jak VHS, mp3, faks czy nagrywarki DVD" – można było przeczytać w komunikacie resortu.

W odpowiedzi na to Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego chce teraz dodać nową regulację, której głównym celem jest wprowadzenie równowagi w obrocie urządzeniami o rozszerzonych funkcjach. Stawki opłat reprograficznych mają być też dostosowane do aktualnych realiów rynkowych.

Nowa opłata, którą już określono "podatkiem od smartfonów", ma wynosić 1 proc. wartości brutto nowych urządzeń (smartfony, tablety, telewizory), a dla pozostałych do maksymalnie 2 proc. Resort zdecydował również, że zmniejszy liczbę urządzeń i nośników objętych opłatą z 65 do 19.

Co ważne – choć zgodnie z założeniami nowa opłata ma być uiszczana przez producentów i importerów, w praktyce jej ciężar zapewne spadnie na konsumentów. Innymi słowy, przełoży się na wzrost cen elektroniki – zdaniem ekspertów od 2026 roku ceny smartfonów, laptopów czy tabletów wzrosną od kilkunastu do nawet kilkuset złotych.

Opłata od takich urządzeń ma być pobierana bezpośrednio od producentów i importerów urządzeń od 1 stycznia 2026 roku. Resort kultury jest zdania, że "dzięki nowelizacji do artystów może trafić każdego roku 150–200 mln złotych". Dodajmy też, że pieniądze z "podatku od smartfonów" nie wpłyną na budżet państwa ani samorządów.

Z niedawnego sondażu przeprowadzonego przez Ogólnopolską Grupę Badawczą wynika, że ponad 78 proc. Polaków sprzeciwia się objęciu sprzętu elektronicznego opłatą reprograficzną.