Niebezpieczny skutek zmian w L4. Ułatwi Polakom... pracowanie na zwolnieniu

Sejm przyjął projekt nowelizacji ustawy (nr UD114), który ma gruntownie uporządkować zasady przebywania na zwolnieniu chorobowym. Nowe przepisy mają wejść w życie 1 stycznia 2026 roku. Wyjątkiem są regulacje dotyczące pracy u dwóch pracodawców podczas L4, które mają wejść w życie po upływie 12 miesięcy od ogłoszenia ustawy w Dzienniku Ustaw. I to właśnie one mają niebezpieczne konsekwencje.

Nowelizacja (tutaj pobierzemy projekt) umożliwi pracownikom zatrudnionym u dwóch pracodawców pracę w jednej firmie podczas pobierania 100 proc. zasiłku chorobowego z drugiej. Wystarczy, że pracownik sam o to zawnioskuje, a charakter tej pracy i stan zdrowia (teoretycznie) na to pozwolą. Obecnie to zabronione, więc zmiana jest z korzyścią dla pracowników, ale może być wykorzystywana w niewłaściwy sposób.

Przed takim rozwiązaniem ostrzega Mikołaj Zając, prezes firmy Conperio, specjalizującej się w absencjach chorobowych. Twierdzi on, że pomysł może brzmieć racjonalnie, ale w praktyce będzie "niezwykle trudny do skontrolowania, generując miliardowe koszty".

Ekspert podkreśla, że "to zmiana, która może otworzyć jeszcze większą furtkę do nadużyć". A system już dziś jest niewydolny (firma podaje, że 34 proc. zwolnień lekarskich w Polsce nosi znamiona nadużyć).

Mikołaj Zając zastanawia się też, kto właściwie miałby decydować, że chory może pracować u drugiego pracodawcy: lekarz wystawiający L4, orzecznik ZUS (których brakuje) czy może sam pracownik?

Prezes Conperio podaje też przykład nadużycia. – Potrafię sobie wyobrazić sytuację, w której przykładowo informatycy miesiącami pobierają zasiłek na L4 u jednego pracodawcy, pracując równocześnie dla drugiego – opowiada.

– Łatwość uzyskania L4, szczególnie dzięki teleporadom, budzi ogromne wątpliwości. Część lekarzy nadużywa przywileju wystawiania zwolnień bez badania pacjenta. Wprowadzenie kolejnego wyjątku, który pozwoli łączyć chorobowe z pracą, tylko pogłębi ten proceder – alarmuje ekspert.

Poza tym nowe przepisy zakładają, że pracodawca będzie mógł od czasu do czasu (nie podano niestety praktycznej definicji) oczekiwać od chorego pracownika odebrania telefonu lub odpisania na e-maila.

Jednak pracownik nie straci przez to prawa do zasiłku chorobowego. Ma to dotyczyć wyłącznie tzw. czynności incydentalnych, podejmowanych w ważnych okolicznościach. Ważne ma być to, że "istotną okolicznością nie może być polecenie pracodawcy".

Ustawa za to wreszcie doprecyzuje, co oznacza "wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z celem". Za takie działania, które mogą pozbawić nas zasiłku, uznany będzie np. remont mieszkania, wyjazd na wakacje czy udział w zawodach sportowych, a zatem wszystko to, co w oczywisty sposób utrudnia lub wydłuża proces leczenia.

Z drugiej strony w przepisach jest równie oczywisty zapis, który przedstawia dopuszczalne wyjątki. To po prostu zwykłe czynności dnia codziennego. Wyjście na spacer (jeśli lekarz tego nie zabronił), zakupy w aptece czy sklepie lub wizyta u lekarza nie będą już powodem do utraty zasiłku, o ile rzecz jasna nie przeszkadzają w rekonwalescencji.