– Niech główna aleja wojskowych Powązek stanie się wreszcie Aleją Zasłużonych, których już nigdy nie będziemy się wstydzić – wzywa reżyser Andrzej Saramonowicz. Chodzi mu o przeniesienie tam szczątków "żołnierzy niezłomnych" zamordowanych przez bezpiekę i pochowanych na na tzw. Łączce. Saramonowicz domaga się też usunięcia a Alei grobów polskich komunistów.
Przenieśmy z Alei Zasłużonych na warszawskich Powązkach grób Bolesława Bieruta - sowieckiego namiestnika na peerelowskim tronie, odpowiedzialnego za śmierć setek tysięcy polskich patriotów - w mniej prestiżowe miejsce. (...) A na miejscu grobu towarzysza Bieruta pochowajmy szczątki jego właśnie co odnalezionych ofiar - ludzi najszlachetniejszych ze szlachetnych, którzy oddali życie także i za to, żebyśmy dziś cieszyli się wolnością. CZYTAJ WIĘCEJ
– Niech główna aleja wojskowych Powązek stanie się wreszcie Aleją Zasłużonych, których już nigdy nie będziemy się wstydzić – kwituje swój tekst Saramonowicz. Czy scenariusz, według którego znikają stamtąd groby komunistycznych działaczy jest jednak realny?
– To pomysł nieprzemyślany, pierwszy raz słyszę o czymś takim – mówi w rozmowie z naTemat Sekretarz Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa Andrzej Krzysztof Kunert. Podkreśla jednak, że apel Saramonowicza odrzuca nie ze względów ideowych czy światopoglądowych, lecz stricte praktycznych: trudno byłoby stawiać w Alei pojedyncze groby licznych ofiary UB.
Kwatera na Łączce
Miejsce pochówku osób pomordowanych przez organa bezpieczeństwa publicznego w latach 1945–1956. Znajduje się przy murze cmentarnym Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Większość z ekshumowanych ofiar nosiła ślady egzekucji poprzez strzał w tył głowy. Podejrzewa się, że spoczywa tam ok. 300 osób.
Rada pamięć wszystkich pochowanych na Łączce wolałaby uczcić właśnie w tym miejscu – budując tam swoisty pomnik – sanktuarium. Niemniej, to bliscy każdej ze zidentyfikowanych ofiar będą mieć pierwszeństwo w decyzji o tym, co zrobić ze szczątkami (np. składając trumnę w rodzinnym grobowcu). Kunert przyznaje, że z tego powodu proces budowy pomnika i ponownego pochówku może być długi i żmudny.
Przyznam, że mamy ogromny kłopot z powtórnym pochówkiem i upamiętnieniem ofiar. Jak na razie zgromadziliśmy szczątki 200 osób, ale w przyszłym roku będzie ich kolejne 100. Jednocześnie zidentyfikować udało się jak na razie ok. 30 z nich. Ten proces będzie trwał, dlatego nie wiemy jeszcze w tej chwili, jak docelowo wyglądać będzie Łączka.
Kunert podkreśla jednak, że Aleja Zasłużonych nie jest w ogóle brana pod uwagę. Nie chce też komentować kwestii przenoszenia grobów takich osób jak Bierut, Marchlewski, Józef Cyrankiewicz, Zenon Kliszko czy Marian Spychalski, w inne miejsce.
Warto pamiętać, że spory o Aleję Zasłużonych trwają od lat. W 2009 roku usunięcia grobowców Bieruta i Marchlewskiego domagali się Kombatanci Armii Krajowej oraz Społeczna Fundacja Pamięci Narodu Polskiego.
Spory o przeszłość w Polsce są znacznie mniej zacięte, niż choćby w Grecji, Włoszech czy Hiszpanii. Stosunek do PRL wszystkich sił politycznych poza SLD jest raczej spójny.
O tym, że za granicą spory o pomniki rzeczywiście zdają się być ostre, świadczyć może też niedawna informacja z Bułgarii, gdzie w rocznicę wkroczenia wojsk Paktu Warszawskiego do Czechosłowacji, nieznani sprawcy pomalowali pomnik żołnierzy radzieckich na różowo, pisząc na nim: “Bułgaria przeprasza”. Czy był to tylko chuligański wybryk, artystyczny performans, czy raczej polityczny gest? Trudno powiedzieć.
Nie przegap żadnej ważnej wiadomości i obserwuj nas w Google News!