Sprzedaż legalnych papierosów spada, budżet traci, a Ministerstwo Finansów planuje kolejną podwyżkę akcyzy
Karol Pokalski
23 października 2013, 10:34·3 minuty czytania
Publikacja artykułu: 23 października 2013, 10:34
Producenci wyrobów tytoniowych rozpaczliwie bronią się przed kolejną podwyżką akcyzy. Ministerstwo Finansów zdaje się lekceważyć sytuację na rynku: spada legalna sprzedaż wyrobów tytoniowych, maleją wpływy do budżetu, a szara strefa kwitnie. Wzrost cen papierosów dotkliwie odbije się na uczciwych przedsiębiorcach. Ci już po ostatniej podwyżce notują milionowe straty. Jak tracą oni, traci i budżet. Komu pomaga Ministerstwo? Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przygotował w tej sprawie ciekawy raport.
Reklama.
Aktualnie akcyza na wyroby tytoniowe wynosi około 87,5 euro na 1000 sztuk papierosów. Eksperci szacują, że w 2013 roku dochody z akcyzy będą mniejsze niż zakładane nawet 0,9 mld zł. Planowane podniesienie podatku akcyzowego w 2014 roku tylko pogorszy sytuację przedsiębiorców. Z pewnością przyniesie zysk świetnie prosperującej w tym zakresie szarej strefie, która już dziś powoduje ogromne starty wśród uczciwych producentów.
Nieuczciwy handlarze zarabiają sprzedając np. tzw. "mokry susz" bez akcyzy. Mimo że łamią prawo, nic się nie dzieje, bo wykorzystują lukę w przepisach. To efekt nowelizacji ustawy o podatku akcyzowym, w której nie doprecyzowano definicji suszu tytoniowego. Kolejna podwyżka papierosów jeszcze bardziej zahamuje sprzedaż legalnego tytoniu. Palacze sięgną po ten sprzedawany bez akcyzy, będą kupować tanie papierosy w sieci i coraz popularniejsze w Polsce cygara Olsena, które przerabiają później na kilka papierosów.
Ministerstwo swoje plany argumentuje dodatkowymi wpływami do budżetu państwa – nawet 345 mln zł w skali roku. Tyle tylko, że już po kilku miesiącach widać, że legalny obrót, a więc i wpływy z akcyzy spadają. W styczniu sprzedaż produktów z banderolą zmalała o 10 proc., w lutym już o 16 proc. Z kolejnymi miesiącami starty nie maleją. Jak wskazuje raport Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową ("Podatek akcyzowy w przemyśle tytoniowym – studium efektywności systemu”) w pierwszych ośmiu miesiącach 2013 roku do budżetu wpłynęło ponad 530 mln zł mniej z akcyzy niż rok wcześniej. Jeżeli ta tendencja spadkowa się utrzyma, straty w skali roku mogą wynieść 800 milionów złotych. Do tej pory państwo na akcyzie zarabiało średnio 18 mld zł rocznie (łącznie z podatkiem VAT 24 mld).
Polski Związek Plantatorów Tytoniu, czyli największa organizacja skupiająca plantatorów tytoniu w kraju, apeluje do Ministerstwa Finansów o wycofanie się z planów podwyżki. Według plantatorów odbije się to szkodliwie i na przedsiębiorcach i na budżecie państwa, który i tak jest już w trudnej sytuacji. Przedstawiciele Związku uważają, że winę za trudną sytuację na rynku ponosi m.in. Ministerstwo Finansów, które odstąpiło od zmian struktury akcyzy jesienią 2012 roku.
Pierwotnie resort planował równoczesne obniżenie stawki procentowej (naliczana jest od paczki papierosów) i podniesienie stawki kwotowej (naliczana za 1000 sztuk). To według ekspertów zwiększyłoby popyt na tytoń krajowy lepszej jakości i skutecznie zaszkodziłoby handlującym tanimi papierosami. W ten sposób funkcjonuje większość tytoniowych rynków na Zachodzie, co jak zwracają uwagę polscy producenci pozwala im nie tylko przewidzieć wpływy do budżetu, ale i ograniczyć wojny cenowe między producentami. Potwierdziła to również symulacja Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową.
Zmiana struktury podatku akcyzowego od wyrobów tytoniowych w latach 2014-2015 polegająca na obniżeniu stawki procentowej i podwyższeniu stawki kwotowej spowoduje mniejszy wzrost cen papierosów na rynku (również najtańszych). Następstwem tego będą: ograniczenie nielegalnego handlu oraz wyższe, niż przy obecnej strukturze akcyzy, wpływy do budżetu państwa.
Raport Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową
Według wyliczeń Instytutu najkorzystniejszym rozwiązaniem dla przedsiębiorców i budżetu państwa byłoby obniżenie stawki procentowej podatku akcyzowego do poziomu 25 proc. w 2014 r. i 10 proc. w 2015 r, oraz odpowiednie podwyższenie stawki kwotowej. W ostatnich latach podatek akcyzowy obniżono w 20 krajach UE, np. Niemcy i Grecja odnotowały dzięki temu wzrost wpływów z akcyzy. Za zmianą struktury akcyzy opowiada się również Światowa Organizacja Zdrowia, co jednoznacznie pokazuje, która droga jest najkorzystniejsza.