"Święty Mikołaj mnie wkur**a" – przekonuje pięciolatek. Dzieci nie da się całkowicie ochronić przed przekleństwami

"Co zrobić, żeby dziecko nie przyswajało przekleństw? W domu nie przeklinamy, ale mały poszedł do przedszkola i przynosi coraz gorsze wyrazy!" – pytała ostatnio na Facebooku jedna z moich znajomych, młoda mama. Posypały się dziesiątki odpowiedzi, głównie od innych mam, których sugestia była zazwyczaj jedna: ucz dziecka, żeby zastępowało przekleństwa innymi, neutralnymi wyrazami i zwracaj mu uwagę za każdym razem, kiedy przeklina.

Jeden z powodów jest powszechnie znany – dzieci czują się wtedy bardziej dorosłe. – Dla nich świat dorosłych to często świat pełen przekleństw – mówi psycholog rozwojowy Dorota Zawadzka. Jednocześnie przypomina, że na ten problem mamy akurat niewielki wpływ. – Uchronić dzieci przed przekleństwami się nie da. To tak jak próbować je bronić przed reklamami, to niemożliwe – ocenia.

A przeklinające maluchy to naprawdę nic nietypowego. Historia z życia wzięta. Przedszkole, okres przedświąteczny. Prowadzący zajęcia rozmawiają z dziećmi na temat zbliżającego się Bożego Narodzenia i św. Mikołaja. Nagle jeden ok. 5-letni chłopiec podnosi rękę i mówi, że Mikołaja nie lubi. Na pytanie dlaczego, odpowiedział wprost "bo mnie wkur***".

Dla dzieci przekleństwa mogą być słowami-wytrychami. Starsze dzieci, np. już w wieku szkolnym, mogą też kląć, bo tak im po prostu... łatwiej. – Mają mały zasób słów, a za przekleństwem można schować bardzo dużo – wyjaśnia nasza rozmówczyni.

Inną przyczyną takiej popularności brzydkich wyrazów u dzieci jest też fakt, że... mogą nimi na nas wpływać. Dzieci czują, że mówiąc "d**a" czy "k***a" wywołają jakiś efekt. Dorośli zaczynają się oburzać, krzyczeć, emocjonować – czyli w skrócie, przekleństwa oznaczają możliwość wpływania. Dorota Zawadzka podaje jako przykład sytuację, w której w sklepie dziecko może kląć, bo mama nie chce mu czegoś kupić. Oczywiście, wtedy tłumaczenie, że "nie wolno tak mówić", do dziecka specjalnie nie trafi, więc wielu dorosłych dla świętego spokoju i by nie wstydzić się za pociechę zgodzi się na jej wymarzony zakup. – Dziecko widzi, że przekleństwa niosą emocje – przypomina Zawadzka.

Dzięki temu nie nadajemy przekleństwom żadnej wielkiej wagi emocjonalnej, więc nie będą one dla dziecka tak atrakcyjne w użyciu. A tym samym – dziecko nie będzie próbowało w ten sposób zwracać na siebie naszej uwagi. Jeśli bowiem nauczy się, że przekleństwo przyciąga rodzica, będzie to stosować nawet nieświadomie, byśmy się nim zajęli.

W zależności od wieku, naszych relacji z dzieckiem i jego "zaawansowania" w mówieniu, możemy przeprowadzać takie rozmowy w różny sposób. Próbować można już z 4-latkiem. Jeśli jednak nasze dziecko nie używa przekleństw świadomie, tylko po prostu zasłyszało je gdzieś i powtarza, trzeba grzecznie i stanowczo poprosić je żeby takich słów nie używało.

Można też zastosować "zabawę terapeutyczną". Poprosić dziecko, żeby wykrzyczało wszystkie takie wyrazy, jakie zna. – I powiedzieć mu, że jeśli znowu będzie miało ochotę na przeklinanie, to niech przyjdzie do nas i znowu je wykrzyczy – wskazuje Dorota Zawadzka.

Można też przyznać się dziecku, że sami znamy te wyrazy, czasem ich używamy, ale nie wolno tak mówić notorycznie. – Nie powinniśmy przekonywać, że "tak nie wolno, bo ja i tatuś tak nie mówimy", bo to oczywista nieprawda, każdemu zdarza się przekląć – podkreśla psycholog. Jeśli zaś np. przekleństwa służą wyrażaniu – jak u dorosłych – negatywnych emocji, można pokazać co zrobić zamiast tego.

Nasza rozmówczyni przestrzega, że popularna wśród rodziców metoda: mów "motyla noga" zamiast "k...a", działa tylko w jednym przypadku. – Jeśli my sami będziemy tak robić i konsekwentnie się tego trzymać. Bo jeśli każemy dziecku mówić "motyla noga", a sami za każdym razem, gdy nas poniosą nerwy, będziemy przeklinać, to nic z tego – zaznacza psycholog.