"Wielkie nagrody biorą się z wielkich wyzwań". Wywiad z astronautą-alpinistą polskiego pochodzenia
O takich jak on mówi się "człowiek orkiestra". Astronauta, alpinista, lekarz, innowator. Na koncie 7 spacerów kosmicznych i udana wspinaczka na szczyt Mount Everest, a wśród odznaczeń Order Zasługi RP. W 50. rocznicę lądowania człowieka na Księżycu tacy ludzie jak Scott Parazynski przypominają, że zawsze warto sięgać gwiazd.
Twoja książka "Ponad niebem" zaczyna się zdaniem: "Wszystko jest możliwe, dopóki nie zostanie udowodnione, że jest niemożliwe, a wtedy trzeba być bardziej kreatywnym".
Jest to moje życiowe credo, dlatego umieściłem je na samym początku mojej autobiografii.
Czy kiedy wymyśliłeś to motto, miałeś na myśli, że warto się nim kierować w nauce czy życiu, a może w obu tych sferach?
Motto to wyraża moje ogólne podejście do wielu wyzwań, jakie niesie życie. Sądzę, że każdy może tylko zyskać na tym, jeśli nie rezygnuje ze starań, a po napotkaniu przeszkody szuka sposobu, by ją ominąć. Myśl, jaka wypływa z tej dewizy, jest więc skierowana i do prowadzącego badania naukowca, i do dzieciaka, który marzy, by kiedyś zostać astronautą.
W swoim życiu Scott Parazynski był astronautą, alpinistą i lekarzem. Obecnie jest prezesem start-upu technologicznego Fluidity Technologies•Scott Parazynski Website / www.parazynski.com/
Dorastając w cieniu programu Apollo, postrzegałem eksplorację kosmosu jako coś znacznie większego nawet od życia, jako dziedzinę, która naprawdę może przynieść korzyść całej ludzkości. Pragnąłem być częścią tego świata i mieć udział w tym wielkim dziele, nawet jeśli miałbym nigdy nie zostać latającym w kosmos astronautą.
Co najbardziej zaskoczyło cię, gdy zderzyłeś się z rzeczywistością, w jakiej funkcjonują astronauci?
Wielkość naszej planety i otaczająca ją ciemność kosmosu, która po prostu oszałamia. Tego nie da się pokazać nawet w najlepszym filmie w technologii IMAX. Nasza planeta Ziemia jest piękną oazą pośród ogromu wszechświata.
W polskich księgarniach dostępna jest już autobiograficzna książka Scotta Parazynskiego pt "Ponad Niebem", w której autor opowiada o swoich wyprawach w kosmos i wspinaczce na Mount Everest•Wikimedia Commons + Wydawnictwo Bellona
Doskonale pamiętam, jak ogromnie ważna była edukacja dla moich pradziadków oraz prapradziadków, bo to właśnie oni wyemigrowali z Polski do Stanów Zjednoczonych na przełomie wieków XIX i XX. Mój pradziadek był pierwszą osobą w naszej rodzinie, która poszła na studia do koledżu, i nie było opcji, żebym nie poszedł w jego ślady.
Można powiedzieć, że twoja rodzina urzeczywistniła własny "amerykański sen".
Tak i to dzięki niezłomnemu dążeniu. Etyka ciężkiej, a przy tym uczciwej pracy moich przodków zawsze budziła we mnie podziw. Tę samą determinację, a także duże przywiązanie do wartości rodzinnych widziałem również w Polsce podczas moich krótkich wizyt, jakie odbyłem w waszym kraju w ostatnich latach.
Właśnie, kilkukrotnie odwiedziłeś Polskę. Co spodobało ci się w naszym kraju poza etosem pracy i rodzinnością?
Zawsze ceniłem otwartość i życzliwość wielu Polaków, jakich spotkałem. Polska jest niesamowicie pięknym i różnorodnym krajem, więc zostało mi jeszcze wiele do odkrycia w waszym kraju. Mam zatem powody, by jeszcze nie raz go odwiedzić.
Jak wygląda program szkoleniowy NASA? Co jest największym wyzwaniem dla jego uczestników?
Powiem tak – trening jest rygorystyczny, ale koniec końców daje dużo frajdy. To, co najbardziej mnie zachwyciło, a zarazem zaskoczyło to szeroki zakres dziedzin, które musieliśmy zgłębić, ponieważ w kosmosie czekały nas prace badawcze i inżynierskie z myślą o wielu naukowcach z całego świata.
W jakich dziedzinach musieliście się szkolić?
Fizyka spalania, biologia roślin, meteorologia, geologia planetarna, nauki przyrodnicze, robotyka. Długo by wymieniać [śmiech].
Scott Parazynski podczas spaceru w kosmosie w ramach misji STS-120 trwającej od 23 października do 7 listopada 2007 roku•Scott Parazynski Website / www.parazynski.com/
Wyjście na zewnątrz statku kosmicznego stanowi głębokie przeżycie duchowe, ponieważ zanurzasz się w ogromie wszechświata, którego widzisz z okna twojego statku kosmicznego. A gdy patrzysz na Ziemię, zwłaszcza z punktu obserwacyjnego, stwierdzasz, że nasza planeta jest piękniejsza niż jakiekolwiek słowa, jakie mogłyby opisać jej piękno.
Jesteś też jedynym astronautą, który zdobył Mount Everest. Jakie są podobieństwa między spacerami w komosie a wspinaczką wysokogórską?
Każde z tych zajęć jest ekstremalnie wymagające i bezlitosne dla każdego, kto popełni błąd. W związku z tym w obu przypadkach konieczny jest rygorystyczny trening podparty później dobrym planowaniem. Wiele lekcji z moich przygotowań do lotu w kosmos pomogło mi przygotować się do wspięcia się na Mount Everest.
Co czułeś, gdy stanąłeś na szczycie tej najwyższej na świecie góry?
W dniu zdobycia szczytu, gdy w środku nocy opuszczałem mój mały namiot rozbity na górze, czułem się tak jak wtedy, gdy obładowany sprzętem wylatywałem przez właz śluzy powietrznej, aby odbyć spacer w kosmosie.
Scott Parazynski jest także zapalonym alpinistą. Zdjęcia pochodzi z jego udanej wspinaczki na Mount Everest w 2009 roku•Scott Parazynski Website / www.parazynski.com/
Dokonałem prewizualizacji każdego scenariusza mojego spaceru w kosmosie i zdobywania góry, rozpatrując wszystkie najważniejsze szczegóły. Pozwoliło mi to skupić się na chwili obecnej, dając mi zarówno pewność siebie, jak i siłę do wytrwania w sytuacji, gdyby sprawy nie potoczyły się tak, jak było to zaplanowane.
W tym roku obchodzimy 50-lecie lądowania na Księżycu. Jak zapamiętałeś to przełomowe wydarzenie?
Miałem 7 lat, gdy 20 lipca 1969 roku misja Apollo 11 zakończyła się sukcesem. Widok Neila Armstronga i Buzza Aldrina stąpających po powierzchni Księżyca zainspirował mnie, by podążać wyznaczoną przez siebie ścieżką w życiu.
Jakie ważne lekcje możemy wszyscy wynieść z tego wielkiego osiągnięcia ludzkości?
Oczywistą, ale nieraz zapominaną: wielkie nagrody biorą się z wielkich wyzwań.
Nie mogę się powstrzymać, by nie zapytać cię o te wszystkie dotyczące Apollo 11 teorie spiskowe, które krążą w internecie?
Szczerze? Czysta głupota [śmiech]. Nie ma o czym w ogóle dyskutować.
W tym roku obchodzimy 50. rocznicę lądowania człowieka na Księżycu. Na zdjęciu astronauta Buzz Aldrin stąpający po powierzchni Srebrnego Globu w dniu 20 lipca 1969•NASA
Wierzę, że dysponujemy już technologią, by wysyłać załogi na Marsa nawet teraz, jednak potrzeba międzynarodowej współpracy i kilku lat, by zbudować konieczną infrastrukturę. Ale jest ku temu wola. Biorąc pod uwagę wszystkie wspaniałe rzeczy dziejące w branży kosmicznej, uważam, że konkurencja tylko przyspieszy bieg wydarzeń.
Jesteś prezesem technologicznego start-upu Fluidity Technologies. Jakie produkty już wdrożyliście? Czy jest duże pole do współpracy między takimi kosmicznymi agencjami jak NASA a start-upami?
Zaprojektowaliśmy rewolucyjny pilot, początkowo przeznaczony na rynek dronów, a ostatecznie pomyślany do wszystkiego, co przemieszcza się w fizycznej i wirtualnej przestrzeni np. roboty, które przeprowadzają operacje. A co do drugiego pytania? Oczywiście, jest duże pole do partnerstwa NASA i działalności start-upowej.
Jakie innowacje obecnie rozwijacie w ramach start-upu?
Pracujemy nad nowym sposobem przemieszczania jedną ręką obiektów w fizycznej i wirtualnej przestrzeni. Chcemy, by interfejs był bardziej intuicyjny, łatwiejszy do nauki i umożliwiający proste latanie z dużą precyzją. W przyszłości ta technologia przysłuży się pilotom dronów, graczom komputerowym, robotom chirurgicznym i wielu innym.
Co chciałbyś, aby program kosmiczny osiągnął w ciągu następnej dekady?
Mam nadzieję, że założymy stałą placówkę na Księżycu, podobną do stacji badawczej na Antarktydzie, która będzie naszą pierwszą osadą poza Ziemią. W nie tak odległej przyszłości powinniśmy zaś być w stanie organizować załogowe wyprawy na Marsa, a nawet dalej.
Scott Parazynski z rodzicami i żoną Meenakshi Wadhwa•Twitter / Scott Parazynski (@AstroDocScott)
Młodym ludziom chcącym zdobywać kosmos doradziłbym to, że muszą nauczyć się płynnie mówić w "językach" matematyki, nauki i technologii. A to dlatego, że przyjdzie im wykonywać wiele funkcji w tych dziedzinach zarówno w trakcie szkolenia, jak i po. I nie mowa tu tylko o pracy w NASA, ESA czy innych narodowych agencjach kosmicznych.
To znaczy?
W branży kosmicznej powstaje przecież wiele komercyjnych przedsięwzięć, które będą potrzebowały własnych astronautów. W rzeczy samej rysuje się świetlana przyszłość dla młodych ludzi zafascynowanych kosmosem!
Artykuł powstał we współpracy z Wydawnictwem Bellona