Przed nami wielkie powroty z wakacji. Jak uniknąć (lub złagodzić skutki) choroby lokomocyjnej?

Monika Piorun
Choć kalendarzowe lato jeszcze się nie kończy, to jednak zbliżający się początek roku szkolnego dla wielu z nas zwykle wiąże się z koniecznością powrotu do domu z urlopu oraz długimi godzinami spędzonymi w różnych środkach lokomocji. Według statystyk co ósme dziecko oraz co dziesiąty dorosły cierpi w tym czasie na uciążliwe dolegliwości (od mdłości i zawroty głowy po szumy uszne i problemy z oddychaniem). Jak im zapobiec? Przedstawiamy najskuteczniejsze metody.
Koniec wakacji to czas powrotów z letniego wypoczynku. Jak zapobiec objawom choroby lokomocyjnej? Fot. justgrimes/flickr.com/CC BY-SA 2.0
Przyczyny choroby lokomocyjnej, czyli tzw. kinetozy nie są do końca poznane. Najnowsze wyniki badań brytyjskich neurologów wskazują, że dolegliwość ta ma bezpośredni związek z pracą naszego mózgu, do którego dochodzą sprzeczne sygnały podczas przemieszczania się zarówno po lądzie, wodzie (mówimy wtedy o chorobie morskiej), jak i w powietrzu (a nawet w rzeczywistości wirtualnej, co coraz częściej dotyczy przede wszystkim zapalonych miłośników gier komputerowych).

Według doktora Deana Burnetta z Cardiff University sytuację tę można porównać do obrony przed neurotoksynami atakującymi nasz organizm. To właśnie dlatego osoby cierpiące na chorobę lokomocyjną zwykle reagują tak, jakby się czymś zatruły.


Mimo że w trakcie jazdy nasze ciało znajduje się w spoczynku, to obraz rejestrowany poprzez obserwację otoczenia cały czas dociera do naszego mózgu i może prowadzić do zakłócenia pracy błędnika, który wysyła sprzeczne sygnały m.in. naszym mięśniom. Ludzkie ciało próbuje się bronić, co w efekcie może prowadzić do podstawowych objawów choroby lokomocyjnej.

Choroba lokomocyjna – lista objawów

Jakie są najczęstsze symptomy, na które cierpią osoby zmagające się z chorobą lokomocyjną?Fot. Instagram.com/@blackcirclecollection

⦁ ślinotok (lub przeciwnie – suchość w ustach)

⦁ zawroty głowy

⦁ nudności i wymioty

⦁ oczopląs

⦁ problemy z oddychaniem

⦁ wyraźne pogorszenie samopoczucia

⦁ bladość skóry, słabe tętno

⦁ utrata równowagi po wyjściu z pojazdu

W jaki sposób temu zapobiec?

Choroba lokomocyjna – najlepsze sposoby na łagodzenie najczęstszych dolegliwości u dzieci i dorosłych

W jaki sposób zapobiegać chorobie lokomocyjnej u dzieci?Fot. Facebook.com/SPZOZ
Zanim wybierzemy się w podróż warto zastosować się do następujących wskazówek:

⦁ Przed wyjazdem nie powinno się ani przejadać, ani głodować (lepiej zjeść lekki posiłek najpóźniej godzinę przed wyprawą). Warto unikać przesolonych potraw (sól może nasilić objawy dolegliwości towarzyszących chorobie lokomocyjnej). Należy dbać o to, by się nie odwodnić, ale nie zaleca się picia napojów gazowanych ani alkoholu.

⦁ Warto pamiętać, że osoby cierpiące na chorobę lokomocyjną zwykle lepiej znoszą podróż klimatyzowanym pojazdem (niektórym pomaga minimalnie uchylone okno).

⦁ Ważne, by podczas jazdy wybrać miejsce przodem do kierunku jazdy (w samolocie lepiej siąść w okolicach skrzydeł, na statku na tzw. śródokręciu a w pociągu i autobusie/autokarze z dala od osi kół). Lepiej też unikać gwałtownego poruszania głową.

⦁ Jeśli cierpimy na chorobę lokomocyjną, podczas podróży nie powinniśmy czytać (skupienie się na kołyszącym tekście może tylko nasilić objawy naszej dolegliwości) ani przed dłuższy czas wpatrywać się w szybko zmieniający się widok za oknem. Lepiej skierować wzrok ponad linię horyzontu, zawiesić oko w jednym miejscu i nie rozglądać się na boki.

⦁ Przy nasilających się nudnościach warto (o ile to możliwe) zatrzymać się na chwilę, wysiąść z samochodu i wziąć kilka lub kilkanaście głębokich oddechów. Pomóc mogą chłodne okłady na czoło oraz na kark. Niektórym pomaga też żucie miętowej gumy lub ssanie cukierków o tym aromacie, ale nie ma żadnych badań, które potwierdzałyby skuteczność takiej metody.

⦁ Długie godziny w samochodzie, pociągu lub innym środku lokomocji lepiej przeznaczyć na sen lub słuchanie łagodnej muzyki.

⦁ Uznaje się, że osoby cierpiące na chorobę lokomocyjną zwykle lepiej znoszą podróż pociągiem niż samochodem czy autobusem, ale nie ma co do tego żadnej reguły.

Jakie środki farmakologiczne pomogą nam w łagodzeniu choroby lokomocyjnej?

Leki dostępne bez recepty (m.in. dimenhydrynat wchodzący w skład popularnego Aviomarinu) w przypadku choroby lokomocyjnej można stosować u osób powyżej 6. roku życia. Środek ten należy zażyć około 30 minut przed rozpoczęciem podróży. Nie powinny go stosować m.in. osoby cierpiące na problemy z wątrobą, nadciśnienie, nadczynność tarczycy, a także astmę lub zaburzenia oddechowe.

Dzieciom zaleca się podawanie m.in. herbatki z imbiru, która może zapobiec nudnościom i wymiotom.

Na polecenie lekarza można także użyć specjalnych środków o działaniu przeciwwymiotnym. W aptekach dostępnych jest też sporo suplementów diety, które mogą pomóc nam złagodzić najczęstsze objawy choroby lokomocyjnej. Najmłodszym poleca się także stosowanie specjalnych opasek uciskowych na nadgarstek (mogą sprawdzić się podczas krótszych podróży).

Wśród metod niekonwencjonalnych rekomendowanych w różnych technikach medytacyjnych pochodzących z Dalekiego Wschodu, wymienia się z kolei zastosowanie mudr (czyli specjalnego ułożenia dłoni i palców, które ma pomóc wyciszyć nasz organizm podczas podróży), a także akupresury.

Czytaj także:

Boisz się, że się zarazisz podczas lotu? Oto które miejsce wybrać, by ograniczyć ryzyko

Planujesz podróż pociągiem? Gdzie usiąść, by ograniczyć ryzyko SARS-CoV-2? [Nowe badania]

Jesteś w ciąży? Te leki możesz dostać za darmo od 1 września. Ministerstwo podało listę

źródło: Kinetoza – problem podróżników. Polish Nursing / Pielegniarstwo Polskie . 2016, Vol. 61 Issue 3, p426-430. 5p.