Praca na własny rachunek. Młodzi Polacy a przedsiębiorczość
Kiedyś własny biznes był ukoronowaniem kariery zawodowej, a dziś coraz więcej osób zaczyna ją od założenia firmy. Czy ten trend będzie przybierał na sile? Czy w pandemii widzimy szansę na biznes czy zagrożenie? Raport Fundacji Citi Handlowy i Fundacji "Think", zrealizowany przez Fundację Stocznia pokazuje, jakie nastawienie do przedsiębiorczości mają obecnie młodzi Polacy. Okazuje się, że nie tylko patrzą na nią przychylnym okiem, ale także upatrują w niej "pomysłu na siebie".
Badanie ujawnia, że zachętą do zostania przedsiębiorcą nie są wcale zarobki. Przedsiębiorczość postrzegana jest głównie jako możliwość samorealizacji oraz samostanowienia. Choć wiąże się z ograniczeniem czasu wolnego z powodu przenikania się sfery prywatnej i zawodowej, to zdaniem młodych Polaków stanowi lepszą alternatywę, bo daje większe poczucie wolności (na własnych zasadach) niż praca w np. korporacji.
Z uwagi na okoliczności autorzy badania uznali, że warto też zadać pytanie, jak pandemia wpływa na myślenie młodych ludzi o przedsiębiorczości. Nastroje są ambiwalentne. Z jednej strony obecny kryzys uzmysławia im ryzyka związane z prowadzeniem biznesu (91 proc.), z drugiej zaś bywa postrzegany jako okazja biznesowa, ponieważ stwarza nowe możliwości zarabiania pieniędzy przez firmy (56 proc.).
Czy jednak tylko "gen przedsiębiorczości" jest tu decydujący? A może można się jej nauczyć? Choć 84 proc. ankietowanych uważa, że niektóre osoby mają większe wrodzone predyspozycje do bycia przedsiębiorcą, to aż 98 proc. stoi na stanowisku, że można wykształcić w sobie te cechy poprzez nie tylko prowadzenie własnego biznesu, ale też naukę na uczelni, pracę na etacie czy wykonywanie codziennych obowiązków domowych.
Kształtowaniu przedsiębiorczych postaw sprzyjają, jak w każdej dziedzinie życia, autorytety. O ile młodzi Polacy nie mają problemu ze wskazaniem takich osób za granicą (Elon Musk, Bill Gates, Steve Jobs), o tyle na polskim podwórku trudno im wymienić godnych naśladowania przedsiębiorców/czynie w klasycznym tego słowa znaczeniu. Wprawdzie 70 proc. wskazało Polaka/Polkę, ale były to głównie przykłady celebrytów, bo ludzi ze świata showbiznesu, sportu i social media.
82 proc. respondentów uważa, że każdy może odnieść sukces jako przedsiębiorca, jeśli tylko włoży w to odpowiedni wysiłek. A od czego zależy sukces w biznesie według młodych Polaków? Za czynnik mający największy wpływ na powodzenie w prowadzeniu biznesu uchodzi ciężka praca (90 proc.). Na drugim miejscu są umiejętności (68 proc.), a dalej pomysł (63 proc.) oraz kontakty i znajomości (59 proc.).Kariera przedsiębiorcy to dla większości młodych Polaków jedna z najbardziej pożądanych ścieżek rozwoju. 2/3 młodych już teraz rozważa założenie swojego własnego biznesu, zdecydowana większość mówi o posiadaniu własnej firmy jako o najlepszym sposobie na pracę. Dla wielu młodych to możliwość na wyzwolenie kreatywności i rozwinięcie skrzydeł. Sen o niezależności z kolei kończy się wraz z założeniem swojej firmy, bo wówczas już tylko 27 proc. młodych uważa, że prowadzenie własnej firmy pozwala na zachowanie niezależności. Mimo wszystko wciąż większość z młodych przedsiębiorców uznaje tę ścieżkę jako bardzo rozwijającą.
Warto jeszcze nadmienić, że wśród respondentów byli zarówno ci, którzy nigdy nie prowadzili jeszcze swojej firmy, jak i ci, którzy takie doświadczenie mają już za sobą. Ta różnica ma oczywiście przełożenie na wizję pracy na własny rachunek w obu grupach. Dla pierwszej jest ona odpowiedzialna (60 proc.) i niezależna (48 proc.), dla drugiej natomiast rozwijająca (53 proc.), dobrze płatna i perspektywiczna (27 proc.).
Badanie "Przedsiębiorczość – możliwości, wyzwania, bariery (COVID), oczekiwania i potrzeby młodych ludzi" składało się z komponentu jakościowego i ilościowego. W badaniu jakościowym przeprowadzono 5 dwugodzinnych grupowych wywiadów online (6 osób na grupę). Dane ilościowe zebrano za pośrednictwem internetowego badania sondażowego na próbie 413 osób w wieku 18-30 lat.
Artykuł powstał we współpracy z Fundacją Citi Handlowy i Fundacją Rozwoju Społeczeństwa Wiedzy "Think!"