Muchomor sromotnikowy - najbardziej toksyczny grzyb na świecie
Muchomor sromotnikowy to najbardziej toksyczny grzyb na całym świecie. Spożycie nawet niewielkiej dawki może doprowadzić do niewydolności wielonarządowej i śmierci. Jeden niewielki grzyb wystarczy, żeby uśmiercić całą rodzinę. Bardzo często jedyną deską ratunku okazuje się przeszczep.
Jakie są objawy zatrucia muchomorem?
Pierwsze objawy zatrucia muchomorem pojawiają się około 12-14 godzin po spożyciu grzybów. Należą do nich nudności, ból brzucha, osłabienie, wymioty oraz wodniste biegunki.Po upływie pierwszej doby pojawia się bezmocz, a odwodnienie przybiera na sile. Dochodzi do zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej i spadku ciśnienia. U wielu pacjentów pojawia się sinica. Wątroba powiększa się.
Po dwóch dniach chory może poczuć się lepiej, jednak jest to poprawa pozorna. W tym czasie wątroba ulega uszkodzeniu, a nerki przestają spełniać swoją funkcję. W organizmie wzrasta poziom kreatyniny, bilirubiny, następuje kwasica metaboliczna.
W okolicach czwartej doby od zatrucia grzybami pojawiają się objawy niewydolności wątroby. Białka oczu stają się żółte. Narząd może ulec zarówno drastycznemu zwiększeniu, jak i zmniejszeniu.
Zażółcone białka oczu są typowym objawem niewydolności wątroby•Fot. alona1919
Muchomor atakuje układ krążenia, układ nerwowy oraz serce. Może dojść do zaburzeń świadomości i termoregulacji. Niektórzy chorzy są nadmiernie pobudzeni, inni apatyczni i senni. Śmierć następuje między pierwszym a drugim tygodniem od daty zatrucia.
Jak wygląda diagnostyka zatrucia muchomorem sromotnikowym?
Postawienie diagnozy zatrucia grzybami wymaga szczegółowego wywiadu z osobą chorą i jej rodziną. Najważniejsze jest to, kiedy wystąpiły pierwsze objawy oraz kiedy doszło do zatrucia, a także jak wyglądały grzyby, które zjadł chory.Jeżeli od zatrucia nie minęło 48 godzin, to można wykonać badanie moczu, test HPLC oraz TLC. Badania są bezbolesne i wykazują wysoką skuteczność. Na tym etapie chory ma duże szanse na całkowite wyzdrowienie.
Jeżeli od zatrucia minęło więcej niż 48 godzin, to wykonuje się inne badania na zatrucie muchomorem - wykorzystywane są m.in. badania metodą radioimmunologiczną i chromatograficzną. Wszystkie badania polegają na oznaczeniu amanityny.
Jak przebiega leczenie zatrucia muchomorem?
Leczenie zatrucia muchomorem sromotnikowym jest bardzo trudne. Nie jest znane antidotum na muchomora, a chorzy rzadko docierają do lekarzy na czas. Najczęściej zgłaszają się na SOR z objawami ostrej niewydolności wątroby.We wczesnej fazie zatrucia lekarze skupiają się na usunięciu toksyn (przede wszystkim amanityny) z układu pokarmowego chorego. Jeżeli trucizna nie zdążyła wchłonąć się do krwi, to istnieją bardzo duże szanse całkowitego wyleczenia.
W późniejszych fazach zatrucia lekarze skupiają się na zabezpieczeniu wątroby przed destrukcyjnym działaniem amanityny. W tym celu starają się usunąć ją nie tylko z żołądka i jelit, ale również z krwi.
W leczeniu zatrucia grzybami wykorzystywane są pozaustrojowe metody eliminacji trucizn. Najczęściej są to hemodializy oraz hemoperfuzja. W przypadku martwicy wątroby konieczny jest jej przeszczep.
Jak wygląda muchomor sromotnikowy?
Muchomor sromotnikowy ma charakterystyczną, białozieloną barwę. Kapelusz jest płaski i rozłożysty. Jego średnica wynosi ok. 16 cm. Na czubku grzyba może pojawić się delikatne wklęśnięcie.Trzon muchomora sromotnikowego dorasta do 10 cm. Jego średnica wynosi ok. 2 cm. Po złamaniu uwidacznia się biała barwa miąższu. Charakterystyczną cechą muchomora jest nieruchomy, wełnisty pierścień. Pod nim znajduje się łuskowaty wzorek.
Muchomor sromotnikowy występuje w lasach bukowych i dębowych•Fot. maykal
Blaszki muchomora (tzw. harmonijki) są bardzo gęste, mają biały kolor. U starszych osobników mogą być lekko żółte. Blaszki nie przylegają bezpośrednio do trzonu, a przy brzegu kapelusza zaokrąglają się.
Jak odróżnić muchomora od kani?
Muchomor sromotnikowy bardzo często pada łupem niedoświadczonych grzybiarzy. Łatwo pomylić go z gołąbkiem zielonkawym, zieloną gąską, a nawet pieczarką. Jednak muchomor najczęściej mylony jest z kanią. Jakie są zatem różnice między muchomorem sromotnikowym a kanią?Muchomora nie da się odróżnić od kani po smaku. Wbrew pozorom muchomor wcale nie smakuje dziwnie. Wiele osób mówi nawet, że jest bardzo smaczny. Jedynie w procesie suszenia muchomor ujawnia swoją toksyczną woń i zaczyna bardzo intensywnie, nieprzyjemnie pachnieć.
Kanię można odróżnić od muchomora po charakterystycznych łatkach. Kania je ma, muchomor nie. Ponadto kania posiada wełnisty pierścień przesuwający się wzdłuż trzonu. Pierścień muchomora nie rusza się. Kania może być też większa od muchomora. Dorasta nawet do 30 cm, podczas gdy muchomor osiąga wysokość do 10-15 cm.
Ile osób umiera rocznie z powodu zatrucia muchomorem?
Zatrucia muchomorem sromotnikowym stanowią ok. 10% wszystkich zatruć grzybami. Niestety aż 90% z nich kończy się zgonem. Statystyki sporządzone w latach 1989-1991 wskazują, że z powodu zatrucia grzybami hospitalizowanych było aż 360 pacjentów.Na szczęście świadomość społeczna wzrasta i zatruć pojawia się coraz mniej. Z raportu sporządzonego przez Główny Inspektorat Sanitarny wynika że w 2019 z powodu zatrucia grzybami hospitalizowano jedynie 25 osób, jednak nie wiadomo w jakim są one stanie.