Cytologia cytologii nierówna. Ginekolodzy radzą, jaką w takim razie najlepiej wykonać
O tym, że robienie cytologii przez kobiety jest zdrowotnym "must have” chyba nie trzeba przekonywać. Jednak świat medycyny nie stoi w miejscu, nawet jeśli chodzi o to badanie. Ginekolodzy przekonują, że lepiej jest wykonywać nowoczesną formę tego badania, czyli cytologię na podłożu płynnym. Niestety za wiedzą medyczną nie nadąża system ochrony zdrowia. Jeśli chcemy wykonać nowoczesne, dokładniejsze badanie, na razie musimy za nie zapłacić.
Zespół ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników zwraca przy tym uwagę, aby lekarze odchodzili od tradycyjnej cytologii tzw. szkiełkowej, na rzecz cytologii na podłożu płynnym. Dlaczego? To badanie dużo dokładniejsze, a pobrany materiał umożliwia także wykonanie badania w kierunku obecności wirusa HPV.
Badanie nierefundowane ale warto je robić
Nowości (w zaleceniach - przyp. red.) jest kilka ale szczególną uwagę ginekolodzy chcą zwrócić na tzw. cytologię na podłożu płynnym.– W przeciwieństwie do cytologii tradycyjnej, nie jest to badanie refundowane, ale lekarze powinni je oferować wszystkim pacjentkom ze względu na dużo większą dokładność wyników. Po pierwsze cytologia na podłożu płynnym daje mniej odczytów fałszywie ujemnych, po drugie umożliwia dalsze badanie pobranego materiału w kierunku obecności wirusa HPV – mówi prof. Mariusz Zimmer, pod którego przewodnictwem opracowano nowe wytyczne.
Jak podaje PTGiP, tzw. przetrwałe (czyli nieprzemijające samoistnie) zakażenia wirusem HPV są powodem rozwoju zmian przedrakowych i nowotworowych w obrębie szyjki macicy.
Eksperci doskonale rozumieją, że w przypadku braku refundacji cytologii na podłożu płynnym, ważne jest, aby pacjentka miała wykonaną choćby zwykłą cytologię. Zwracają jednak uwagę, że w przypadku wykrycia nieprawidłowości może pojawić się konieczność powtórzenia cytologii na podłożu płynnym z możliwością wykonania testu HPV.
– Od tego nie uciekniemy. Priorytetem jest ratowanie zdrowia i życia pacjentek i możliwość jak najszybszego rozpoczęcia leczenia. Do tego potrzebujemy jak najdokładniejszych metod diagnostycznych – mówi prof. Mariusz Zimmer.
Model jest dostosowany do możliwości organizacyjnych opieki ginekologicznej od najmniejszych gabinetów po specjalistyczne ośrodki akademickie. Zdajemy sobie sprawę, że przynajmniej na dzisiejszym etapie, badania uwzględnione w algorytmie nie będą refundowane przez NFZ. Będziemy jednak o to zabiegać.
Cytologia nadal najważniejsza
Towarzystwo informuje, że schematy postępowania w screeningu raka szyjki macicy dla pacjentek poniżej 30. roku życia oraz dla pacjentek powyżej 30. roku życia różnią się nieco od siebie.
"Poza silną rekomendacją dla cytologii na podłożu płynnym dopuszcza się triaż z użyciem urządzeń działających w oparciu o sztuczną inteligencję. Nadal jednak podstawowymi narzędziami w przypadku wykrycia nieprawidłowości będą testy w kierunku HPV oraz kolposkopia” – podsumowuje PTGiP.
Jak podaje serwis onkonet.pl, w 2020 roku, w Polsce, odnotowano 3 862 nowe przypadki raka szyjki macicy (6 miejsce wśród nowotworów złośliwych kobiet). Z powodu tego nowotworu zmarło w naszym kraju (w 2020 r.) 2 137 kobiet.
Kobiety w wieku poniżej 20 r.ż. rzadko chorują na ten nowotwór. Zachorowalność wzrasta wraz z wiekiem. Na raka szyjki macicy zapadają najczęściej kobiety w wieku średnim (45-65 lat), stanowiąc ponad 50 proc. kobiet chorujących na ten nowotwór.
Najczęściej występującym nowotworem szyjki macicy jest rak płaskonabłonkowy, który stanowi około 80 proc. wszystkich nowotworów złośliwych tego narządu. 10 proc. to rak gruczołowy. Pozostałe 10 proc. stanowią inne rodzaje nowotworów, takie jak rak gruczołowo-płaskonabłonkowy, rakowiak, nowotwory nienabłonkowe (mięsaki).
Najczęstszą przyczyną zachorowania na raka szyjki macicy jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego HPV (ang. Human Papillomavirus).