Prof. Czech: Możemy mieć wzrost zakażeń HIV. Warto wiedzieć o profilaktyce przed i poekspozycyjnej

Obserwuj naTemat w Wiadomościach Google Czasami gubi nas przekonanie, że kiła, rzeżączka czy HIV dotyczą tylko nizin społecznych, osób zaniedbanych. Niektórzy z kolei myślą, że choroby weneryczne odeszły do lamusa. Tymczasem one przeżywają renesans.

Dzięki rozwojowi medycyny trochę przestaliśmy "mieć z tyłu głowy”, że przygodny seks może pozostawić po sobie "pamiątkę” nawet do końca życia w postaci zakażenia HIV. Medycyna umie trzymać w ryzach to zakażenie i chorzy żyją z nim bardzo długo, jednak muszą brać leki przez całe życie. Nie wspominając już o innych konsekwencjach. Dlatego warto wiedzieć, że jest dostępna profilaktyka przedekspozycyjna i poekspozycyjne HIV.

Możliwy wzrost zakażeń HIV

– Dziś żyjemy w czasach otwartości seksualnej, a świadomość dotycząca chorób przenoszonych drogą płciową powinna być nieustająco obszarem edukacji i informacji społecznej. W Polsce żyje ok. 20-26 tys. osób z HIV – mówił prof. Marcin Czech, epidemiolog z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie podczas sesji "Choroby cywilizacyjne" na Kongresie Zdrowia Kobiet.

Dodał, że w przypadku zakażenia, w Polsce jest dobrze zorganizowane i dostępne dla każdego pacjenta leczenie antyretrowirusowe. 

– Globalizacja i swobodne przemieszczanie się ludzi na świecie, ale również na skutek wojny na Ukrainie i przemieszczania się ludności do naszego kraju, możemy spodziewać się wzrostu różnego rodzaju zakażeń, w tym HIV – przestrzegał specjalista. 

Zaznaczył, że w przypadku zagrożenia zakażeniem lub sytuacji, w której wiemy, że mogło dojść do zakażenia, najlepiej jest jak najszybciej udać się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej albo do najbliższego szpitala zakaźnego. Specjaliści będą mogli nam wtedy pomóc.

– Jeśli mówimy o zakażeniu wirusem HIV, to warto wiedzieć, że możemy zastosować profilaktykę przedekspozycyjną. Jest też profilaktyka poekspozycyjna. Nią objęte są bezpłatnie np. zawody medyczne tj. lekarze, ratownicy, personel medyczny. 

I dodawał: – Na przykład w Instytucie Matki i Dziecka mamy taką procedurę, jako zespół kontroli zakażeń szpitalnych, żeby nie doszło do zakażenia. Na kontakt z wirusem HIV są narażone wszystkie zawody medyczne, ale również każdy z nas. 

W przypadku kontaktu z materiałem zakaźnym, np. kontaktu z krwią, zakłucia igłą lub kontaktu seksualnego bez zabezpieczenia, powinna zostać zastosowana profilaktyka poekspozycyjna, która charakteryzuje się wysoką skutecznością. Istnieją również terapie, które można zastosować przed ekspozycją, kiedy wiemy, że możemy być narażeni na ekspozycję wirusa.

Nie zakazisz się HIV:

• mieszkając z osobą zakażoną;
• korzystając ze wspólnych talerzy, szklanek, sztućców;
• korzystając z tej samej łazienki (należy używać własnej szczoteczki do zębów i maszynki do golenia);
• korzystając ze wspólnej toalety;
• uprawiając sport, np. na basenie;
• przez kichnięcie czy kaszel;
• przez ukąszenie komara (wirus w ciele komara ulega zniszczeniu);
• poprzez dotyk, czy pocałunki;
• poprzez pot, ślinę, łzy, mocz czy kał (jeśli nie ma domieszki krwi);
• oddając krew (w Polsce używa się wyłącznie jednorazowego sprzętu);
• podczas kontaktów towarzyskich i zawodowych.

Zakaźne są: krew, sperma, preejakulat (wydzielina z cewki moczowej pojawiająca się w chwilach podniecenia), a także wydzielina z pochwy i odbytu. Aby w ogóle mogło dojść do zakażenia muszą się one dostać albo na świeżą ranę albo na błony śluzowe (oczy, usta, nos, pochwa, odbyt, cewka moczowa). Nieuszkodzona skóra zabezpiecza przed zakażeniem. W kontaktach seksualnych przed zakażeniem chronią: prezerwatywa, chusteczki lateksowe i rękawiczki.

Źródło: Ministerstwo Zdrowia, Krajowe Centrum ds. AIDS

Może zapobiec zakażeniu

Jak podaje Krajowe Centrum ds. AIDS, profilaktyka przedekspozycyjna zakażenia HIV (PrEP) ang. pre-exposure prophylaxis to stosowanie leków antyretrowirusowych u osób niezakażonych HIV w celu zmniejszenia ryzyka nabycia tego zakażenia.

Polega na przyjmowaniu dwóch leków antyretrowirusowych (tenofowiru i emtrycytabiny w jednej tabletce, 1 raz dziennie), które przyjmowane zgodnie z wytycznymi skutecznie zapobiegają rozwojowi zakażenia przewlekłego.

Jednak, jak przestrzega Centrum, nieregularne przyjmowanie leków może skutkować uzyskaniem zbyt małego stężenia (poniżej stężenia terapeutycznego), co w efekcie może nie zapobiec zakażeniu HIV. Dlatego tak ważne jest przyjmowanie tabletek regularnie, 1 raz dziennie, o stałej godzinie.

Leki te stosuje się zanim dojdzie do narażenia na zakażenie (np. przed seksem) oraz przez jakiś czas po ekspozycji.

Profilaktyka przedekspozycyjna, jak zapewnia Centrum ds. AIDS, cechuje się dużą skutecznością i powinna być stosowana w skojarzeniu z szeroką i regularną diagnostyką przesiewową HIV, wczesnym leczeniem wszystkich zakażonych HIV, szeroką diagnostyką i terapią innych zakażeń przenoszonych drogą płciową, a także promocją profilaktyki barierowej i innych metod redukcji szkód. Takie skojarzone działania, uwzględniające PrEP, stanowią jedyny sposób zmniejszenia liczby nowych zakażeń w populacjach kluczowych.

PrEP, jak zaznacza na swoich stronach Centrum, jako dodatkowa metoda profilaktyki transmisji HIV, jest szczególnie istotna zarówno w Polsce jak i na świecie, gdyż dotychczasowe metody nie doprowadziły do zmniejszenia liczby nowych zakażeń.

Co robić kiedy wiemy, że mogliśmy się zakazić HIV?

"W sytuacjach pozazawodowego wypadkowego narażenia na zakażenie HIV, takich jak gwałt, zakłucie igłą niewiadomego pochodzenia lub inne zdarzenia natychmiast zgłoś się do szpitala zakaźnego, prowadzącego terapię antyretrowirusową” - podaje Ministerstwo Zdrowia na swoich stronach internetowych.

Jak podaje resort, im szybciej przyjmie się leki antyretrowirusowe (najlepiej w ciągu 2 - 3 godzin po zdarzeniu), tym większa szansa na uniknięcie zakażenia. Według najnowszego stanu wiedzy profilaktyka jest najbardziej skuteczna, jeśli zostanie wdrożona do 48 godzin od zdarzenia.

Jeśli mamy za sobą np. niebezpieczne zachowanie seksualne, to możemy również skorzystać z takiej profilaktyki poekspozycyjnej. Niestety jest ona w 100 proc. płatna. Koszt to około 1200 – 1300 zł za pełną miesięczną kurację.