Straszliwa niesprawiedliwość wobec kobiet. Emily Gunnis o haniebnych praktykach nieodległych czasów

Dawid Wojtowicz
24 sierpnia 2022, 09:29 • 1 minuta czytania
Często zapominamy, jak świeżym "wynalazkiem" są prawa człowieka. Nieludzkie prawo albo wywodzone z niego oburzające praktyki nie są tak odległe (i czasowo i terytorialnie), jak nam się wydaje. Nie trzeba wcale cofać się do średniowiecza. I nie wypada wskazywać palcem wyłącznie krajów Afryki. Bo jak udowadnia angielska pisarka Emily Gunnis, tzw. Zachód wyrządził na tym polu wiele zła i to nie tak dawno.
"Zaginione dziecko" to druga powieść w dorobku Emily Gunnis. Książka z gatunku thrillera psychologicznego koncentruje się wokół pogrzebanego na lata mrocznego sekretu i zniknięciu świeżo upieczonej matki lightfieldstudios / 123rf.com

Czy wiecie, że w latach 50. XX wieku mnóstwo młodych kobiet z Wielkiej Brytanii trafiało wbrew swej woli do domów dla niezamężnych matek, gdzie żyło jak więźniowie w warunkach urągających ludzkiej godności i było zmuszanych nie tylko przez rodziców, ale także pracowników opieki społecznej i przedstawicieli instytucji kościelnych do oddawania swoich nieślubnych dzieci do adopcji?

A może obiło się wam o uszy, że w Zjednoczonym Królestwie mniej więcej do lat pięćdziesiątych bogaty mężczyzna, któremu znudziła się żona, mógł ją umieścić w psychiatryku i poślubić kochankę? Bo nie można było się rozwieść ot tak, więc mężowie, wykorzystując przesłankę szaleństwa zapisaną w ustawie o prawach małżeńskich, aranżowali różne sytuacje, aby ich żony uznano za niepoczytalne i zamknięto!

Właśnie te historie o straszliwej niesprawiedliwości wobec kobiet, dziś mało znane współczesnym, są źródłem inspiracji dla Emily Gunnis, autorki thrillerów psychologicznych, łączących cechy dramatu obyczajowego i powieści społecznej. Pochodząca z Anglii autorka, córka pisarki Penny Vincenzi, zadebiutowała w 2018 roku, wydając książkę "Dziewczyna z listu", która z miejsca stała się międzynarodowym bestsellerem.

W 2019 roku ukazała się jej druga powieść "Zaginione dziecko", która już wkrótce trafi na półki księgarń w naszym kraju. Thriller, do którego napisania natchnęło autorkę odkryte w hotelu zdjęcie dawnego szpitala psychiatrycznego Graylingwell w mieście Chichester w hrabstwie West Sussex oraz rozmowa z teściową, byłą detektyw policyjną, koncentruje się wokół pogrzebanego na lata mrocznego sekretu.

W 1960 roku trzynastoletnia Rebecca Waterhouse była świadkiem, jak jej ojciec zabił matkę, a następnie popełnił samobójstwo, w domu Seaview Cottage na rodzinnej farmie. W 2014 roku, mimo upływu wielu lat, kobieta wciąż nie jest w stanie opowiadać o tej straszliwej nocy. Kiedy Jessie, jej dorosła córka z pierwszego małżeństwa, znika bez wieści z ciężko chorym noworodkiem, Iris, jej druga córka, która pracuje jako dziennikarka, rozpoczyna śledztwo i odkrywa, że klucz do zagadki tkwi w tragicznej przeszłości.

Cisza wypełnionego dymem pokoju dzwoniła jej w uszach. Rebecca była wyczerpana fizycznie, ale mózg wciąż odtwarzał scenę, którą ujrzała, gdy usłyszawszy dobiegający zza ściany krzyk, pobiegła z sypialni do salonu: matka leżała na wypłowiałym dywanie, który tyle razy trzepała na skąpanych w słońcu schodkach Seaview Cottage. Na dywanie teraz czerwonym od krwi, która lała się z jej uszu i nosa. Oczy miała tak spuchnięte od kopniaków wymierzanych przez ojca ciężkim czarnym butem, że nie mogła zobaczyć stojącej w drzwiach córki.Emily GunnisFragment książki "Zaginione dziecko", Wydawnictwo Świat Książki

"Zaginione dziecko" to tak naprawdę dwie opowieści rozgrywające się na dwóch płaszczyznach czasowych, które dzielą dekady. Przeszłość (lata 1945-1952) poznajemy z perspektywy matki Rebecci – Harriet, którą spotkała okrutna śmierć z rąk męża Jacoba, straumatyzowanego weterana II wojny światowej. Czasy teraźniejsze zamknięte w jednym dniu (19 listopada 2014) śledzimy oczami Harvey'a (pierwszego męża Rebecci, ojca Jessie), Iris (córki Rebecci z drugiego małżeństwa) i Rebecci, której postać spaja obie narracje.

Niektóre rozdziały są jednak "anonimowe". Głos w nich przejmuje niepodpisana, tajemnicza narratorka, której historia stanowi ważny element układanki związanej zarówno z dzieciństwem Rebecci, jak i z nagłym zaginięciem Jessie. Autorka książki stawia przed czytelnikami intrygującą zagadkę do rozwiązania, przy czym śledztwo prowadzone przez policję oraz bliskich zaginionej to dla niej jedynie tło dla poruszającej serce opowieści o wielkiej miłości, nadziei i lojalności, a zarazem przemocy, niesprawiedliwości i traumie.

Harriet Waterhouse siedziała w autobusie jadącym do szpitala psychiatrycznego Greenways, mocno ściskając rękę córki. [...] Konduktor zapowiedział przystanek, a Harriet nerwowo przełknęła ślinę. Kiedy stanęła na chodniku, spojrzała na budynek z czerwonej cegły za bramą z kutego żelaza, a potem na Rebeccę. Wszystko w niej krzyczało, że musi stąd uciekać, że przekroczenie progu Greenways wraz z Rebeccą okaże się błędem, którego nigdy nie zdoła naprawić.Emily GunnisFragment książki "Zaginione dziecko", Wydawnictwo Świat Książki

Lektura tej książki jest jak jazda bez trzymanki, podczas której odkrywa się okupione krzywdą kobiet haniebne praktyki z najnowszej historii, z których wielu nie zdawało sobie sprawy. To naprawdę szokujące, jakie "rozwiązania" proponowało prawo, ale też medycyna i to w jeszcze nie tak odległych czasach! W tym miejscu warto wyrazić duże uznanie dla autorki za porządny, szczegółowy research, jaki przeprowadziła w konsultacji z wieloma prawnikami i lekarzami, nim przystąpiła do pisania.

Zaintrygowani? Polska premiera "Zaginionego dziecka", drugiego tytułu w dorobku literackim Emily Gunnis, została zaplanowana na 24 sierpnia 2022. W oficjalnym sklepie jej rodzimego wydawcy, Wydawnictwa Świata Książki, można już jednak składać na nią zamówienia w cenie z 30-procentowym rabatem. W tej samej księgarni internetowej dostępna jest po obniżce również jej debiutancka powieść "Dziewczyna z listu". Aktualnie trwają prace nad przekładem jej trzeciej książki "The Midwife’s Secret".