• Salman Rushdie to brytyjski pisarz hinduskiego pochodzenia, który w ubiegły piątek został zaatakowany na spotkaniu autorskim w stanie Nowy Jork.
• Napastnikiem był 24-letni Hadi Matar, który najprawdopodobniej dokonał napaści ze względu na powieść wydaną przez pisarza w 1988 roku.
• Dlaczego "Szatańskie wersety" wciąż są tak kontrowersyjne?

Kim jest Salman Rushdie?

Salman Rushdie to urodzony w 1947 roku brytyjski pisarz indyjskiego pochodzenia. Początkowo muzułmanie go uwielbiali, gdyż w swoich powieściach bardzo często nawiązywał do ich kultury.

Rushdie szybko stał się pisarzem-celebrytą, o którym rozpisywały się nawet rubryki towarzyskie. Przyczyniła się do tego nie tylko nagroda Bookera (dostał ją w 1981 roku za powieść "Dzieci północy"), ale również hulaszczy tryb życia literata.

Idolem wyznawców islamu przestał jednak być wraz z rokiem 1988, kiedy wydał swoją czwartą i najsłynniejszą powieść – "Szatańskie wersety". To właśnie jej publikacja sprawiła, że został uznany za zdrajcę, a także najprawdopodobniej doprowadziła do ostatniego ataku na pisarza.

Atak na Rushdiego

W piątek 12 sierpnia Salman Rushdie został zaatakowany podczas spotkania autorskiego w mieście Chautauqua w stanie Nowy Jork. 24-letni Hadi Matar dźgnął parokrotnie nożem pisarza w szyję.

Stan Rushdiego jest na chwilę obecną stabilny, ale w wyniku obrażeń uszkodzono mu wątrobę oraz zerwano włókna nerwowe ramienia i oka – to ostatnie najprawdopodobniej straci.

Obecnie nie jest jasne, jakimi motywami kierował się Amerykanin libańskiego pochodzenia. Jego szkolny kolega Gabriel Sanchez powiedział portalowi The Daily Beast, że Matar był w liceum "bardzo oddanym muzułmaninem", a media społecznościowe ujawniły, że sympatyzuje z szyickim ekstremizmem oraz Korpusem Strażników Rewolucji Islamskiej, którego założycielem jest nie kto inny, jak były Najwyższy Przywódca Iranu w latach 1979–1989 - Ruhollah al-Musawi al-Chomejni – ten sam człowiek, który ponad trzydzieści lat temu wydał na Rushdiego wyrok śmierci.

Dlaczego "Szatańskie wersety" są tak kontrowersyjne?

14 lutego 1989 roku ówczesny Najwyższy Przywódca Iranu Ruhollah al-Musawi al-Chomejni wygłosił przemowę, dzięki której świat Zachodu dowiedział się, czym w ogóle jest fatwa.

W imię Boga jedynego. Od Boga pochodzimy i ku Bogu zmierzamy. Informuję wszystkich dzielnych muzułmanów z całego świata, że autor "Szatańskich wersetów", tekstu napisanego, zredagowanego i wydanego przeciwko Islamowi, Jego Prorokowi oraz Koranowi, a także wszyscy redaktorzy i wydawcy świadomi zawartości książki, zostają skazani na śmierć. Wzywam wszystkich mężnych muzułmanów, gdziekolwiek tylko się znajdują, aby zabić ich [osoby powiązane z książką] bezzwłocznie, ażeby już nikt nie podniósł ręki na świętą religię islamu. Jeśli Bóg pozwoli, każdy, kto zginie w trakcie tej posługi, zostanie ogłoszony męczennikiem. Każdy, kto posiada informacje o autorze książki, ale nie jest zdolny do przeprowadzenia egzekucji, niechaj poinformuje innych, aby [Rushdie] mógł zostać ukarany za swój występek. Ruhollah al-Musawi al-Chomejni Były Najwyższy Przywódca

Dlaczego "Szatańskie wersety" tak bardzo rozwścieczyły społeczność muzułmańską? Już sam tytuł jest tak naprawdę kontrowersyjny, gdyż nawiązuje do fragmentów Koranu (nazywanych szatańskimi wersetami) wychwalających trzy wielkie przedislamskie boginie – Allat, al-‘Uzzę i al-Manat.

Ponieważ te fragmenty świętych ksiąg islamu zostały wykreślone podczas jednej z redakcji, jest to zarówno zamach na tauhid, czyli najważniejszą w islamie doktrynę dotyczą jedności i jedyności, jak i wiarę w to, że w treść Koranu nie powinno się ingerować, gdyż jest czystym słowem bożym.

Ponadto Rushdie nadał występującym w powieści prostytutkom imiona żon proroka Muhammada, a głównym bohaterem uczynił Mahunda, będącym nikim innym, jak właśnie satyryczną wersją wspomnianego proroka, cynicznie wykorzystującego swoje rzekome objawienia do celów politycznych. Co więcej, pisarz w książce wielokrotnie nawiązywał do średniowiecznej i renesansowej tradycji europejskiej, przedstawiającej Mahunda jako anty-Jezusa lub oszusta.

W 1998 roku ówczesny rząd Iranu przestał popierać fatwę, jednak nie oznacza to, że od tamtego momentu została odwołana. Rushdie porzucił wtedy życie w ukryciu, ale ekstremiści wciąż nie odpuszczali – jedna z irańskich organizacji religijnych wyznaczyła dla osoby, która zabiłaby pisarza, nagrodę w wysokości 2,5 mln euro.

Nawet teraz w 2022 roku po ataku na autora "Szatańskich wersetów" stanowisko irańskiego ministerstwa spraw zagranicznych szokuje.

– Salman Rushdie, znany pisarz, który został wielokrotnie dźgnięty nożem przed publicznym wystąpieniem w piątek w stanie Nowy Jork i jego zwolennicy są winni tego ataku — przekazał w poniedziałek rzecznik resortu Nasser Kanaani.

– Wolność słowa nie usprawiedliwia znieważania religii przez Rushdiego w jego książkach – dodał i zapewnił, że Iran nie ma żadnych informacji na temat napastnika, poza tymi, które pojawiły się w mediach.