Teraz panowie ukrywają swoje torsy głęboko pod swetrami i kurtkami, ale już za około pół roku będą je nagie dumnie prezentować na plaży. No właśnie, czy zawsze dumnie? U niektórych panów zamiast mięsistej piersi, do której każda kobieta z chęcią by się przytuliła, zobaczymy całkiem okazały… biust, którego nie powstydziłaby się niejedna pani. Zresztą oprócz biustu czasami będzie i brzuszek, i biodra, czyli coś, co zupełnie nie pasuje panom.
"Biust" i kobiece biodra u mężczyzny? To może być wina obniżonego poziomu testosteronu. Fot. Shutterstock
Te biodra i trochę damska klatka piersiowa nie powinna być powodem kpin i uśmiechów, ale raczej troski. Taki wygląd mężczyzny może świadczyć o groźnym schorzeniu.
Oczywiście wszystkiemu winien testosteron, a dokładnie jego brak. To problem, o którym rzadko się mówi, bo wiąże się z męskimi problemami intymnymi – z potencją. Jednak hypogonadyzm męski, bo o nim mowa, rujnuje zdrowie mężczyzny nie tylko w kwestiach intymnych i wizerunkowych.
Hormon konieczny dla zdrowia
Kto nie pamięta słów popularnej piosenki Kayah: "Oskarżam cię o łez strumienie, osamotnienie, zdradę i gniew. Oskarżam Cię o to cierpienie, wojen płomienie, przelaną krew. Testosteron…"? Tyle że ten sam testosteron odpowiada też za owłosienie w miejscach intymnych, pod pachami, wielkość jąder i prącia, sprawność seksualną, dobre samopoczucie psychiczne czy sprawność intelektualną u mężczyzny. Jeśli więc organizm nie produkuje wystarczająco dużo testosteronu, to zaczynają się duże problemy ze zdrowiem.
Jak tłumaczyła podczas XVI Ogólnopolskiej Konferencji "Polka w Europie" dr Elżbieta Rusiecka-Kuczałek, endokrynolog, objawy zbyt niskiego poziomu testosteronu to: obniżone libido, zaburzenia snu, zmniejszona aktywność seksualna, zespół metaboliczny, zaburzenia wzwodu, insulinooporność i cukrzyca typu 2, uderzenia gorąca, obniżona sprawność intelektualna, zmiany nastroju, zmęczenie złość.
– Jest to temat troszkę spychany na bok, a to dlatego, że dotyczy to panów, a panowie za żadne skarby nie chcą się przyznać do tego, że mają jakiekolwiek problemy wiążące się z potencją. Myślę, że nadszedł czas żeby to zacząć artykułować i powiedzieć, że jest to problem naprawdę niemałej wagi. Testosteron jest męskim hormonem płciowym, który jest odpowiedzialny za wtórne cechy płciowe u mężczyzn, czyli za owłosienie, za rozwój narządów płciowych i oczywiście za stan intelektualny. Powstaje przede wszystkim w jądrach i w nadnerczach – wyjaśniała dr Rusiecka-Kuczałek.
Testosteron ma wpływ na funkcje rozrodcze, ale również na pociąg seksualny.
Niemęska budowa ciała
Hypogonadyzm może mieć różne oblicza. Pierwotny, jak tłumaczy specjalistka, rozpoznaje się u młodych chłopców, u których proces dojrzewania nie przebiega prawidłowo. Tacy chłopcy nie przechodzą mutacji, mają inną budowę ciała niż ich rówieśnicy. Przyczynami pierwotnego hypogonadyzmu jest przede wszystkim nieprawidłowe usytuowanie jąder. Brak jąder zdarza się ale niesłychanie rzadko. Przyczyną mogą być też bardzo rzadko występujące zaburzenie genetyczne.
Inny rodzaj hypogonadyzmu, to ten wieku dorosłego. Dorosły mężczyzna, który ma obniżony poziom testosteronu, ma nieprawidłową budowę ciala - tkanka tłuszczowa znajduje się w okolicy talii, brzucha, gruczołów piersiowych.
– Hypogonadyzm wieku dorosłego występuje wtedy, kiedy mężczyźni mają już prawidłowo rozwinięte wtórne cechy płciowe, prawidłowe owłosienie i często spłodzili już dzieci. Jednak pewne stany chorobowe mogą doprowadzić do obniżenia poziomu testosteronu. Ginekomastia oraz odkładanie się tłuszczu w okolicach bioder może też oznaczać przedwczesne starzenie się, w tym wypadku ważny jest poziom testosteronu i ten testosteron musi być oznaczony przynajmniej dwukrotnie żebyśmy mieli pewność, że tak jest naprawdę – mówiła endokrynolog.
Objawy hypogonadyzmu męskiego mogą przypominać procesy starzenia się u mężczyzn, dlatego endokrynolodzy zalecają co najmniej dwukrotne zbadanie poziomu testosteronu.Prawidłowe stężenie całkowitego testosteronu wynosi 9,9 - 27,9 nmol/L.
Otyłość to wróg
Zwykle na badanie decydują się nie ci starsi, ale młodzi mężczyźni 30-40-letni, którzy mają problemy z potencją. Oprócz tych problemów obserwują u siebie np. zanik owłosienia w okolicach narządów płciowych.
Dlaczego tak się dzieje, że mężczyźni mają problemy z poziomem testosteronu? Jako przyczyny niedoboru testosteronu dr Rusiecka-Kuczałek wymienia: otyłość, hiperlipidemię, hiperurykemię, nadciśnienie tętnicze, cukrzycę typu 2, guzy przysadki po operacji i radioterapii, schyłkową niewydolność nerek, osteoporozę, zakażenie wirusem HIV z sarkopenią.
Oprócz badania poziomu testosteronu, bardzo ważne jest badanie przedmiotowe. Lekarz powinien wyliczyć mężczyźnie BMI, sprawdzić stosunek obwodu pasa do obwodu bioder, ocenić owłosienie ciała, zwrócić uwagę, czy występuje łysienie androgenowe, ginekomastia oraz ocenić budowę i rozmiary narządów płciowych.
Bardzo ważne jest też dokładne i precyzyjne zebranie wywiadu co do stosowania przez badanego mężczyznę sterydów, narkotyków oraz nadużywania alkoholu.
– Należy zapytać pacjenta, czy męczyły go różne choroby i czy nie stosuje używek. Mężczyźni na siłowni zażywają różne rzeczy, inni zwyczajnie są alkoholikami. Sporadyczne picie alkoholu nie ma znaczenia, jednak od sporadycznego picia do nałogowego niedaleko – wyjaśnia dr Rusiecka-Kuczałek.
Dodaje, że objawy klinicznie hypogonadyzmu męskiego to przede wszystkim obniżona aktywność seksualna, problemy ze wzwodem, uderzenia gorąca, czyli takie objawy, które występują u kobiet w czasie menopauzy, a także bardzo zmienna burza nastrojów, zupełnie nieoczekiwane napady złości, napady trudnego do określenia, złego nastroju, ciągłe zmęczenie, odsypianie w ciągu dnia i obniżona sprawność seksualna.
Testosteron nie dla wszystkich
Leczenie polega m.in. na walce z otyłością i innymi zaburzeniami metabolicznymi. Jeśli jednak nie przynosi efektów, to dorosłym mężczyznom z obniżonym poziomem testosteronu - ze stałymi i licznymi objawami hypogonadyzmu, niedoczynnością przysadki czy niską masą kostną w przebiegu hypogonadyzmu podaje się testosteron.
– Trzeba jednak pamiętać, że nie wolno podawać testosteronu pod żadną postacią mężczyznom, którzy mają raka gruczołu krokowego, lub przebyli raka gruczołu krokowego, ponieważ u takich pacjentów ważne jest wyzerowanie testosteronu – tłumaczy specjalistka.
Testosteronu nie można podawać też u mężczyzn, którzy chorują na raka piersi, cierpią na ciężki bezdech nocny, ciężką niewydolność nerek, mają wysoki hematokryt (powyżej 54 proc.)
– Coraz częściej wykrywamy raka piersi u mężczyzn. Zdarza się to u pacjentów z ginekomastią. Chorzy mężczyźni muszą poddać się leczeniu operacyjnemu. Wszystko zależy od postaci histopatologicznej nowotworu ale znam kilka historii, kiedy ten nowotwór nie został wyleczony całkowicie, co skutkowało przerzutami i jest to po prostu dramat dla mężczyzn – opowiada endokrynolog.
Przyczyny hypogonadyzmu nie zawsze są zależne od trybu życia jednak panowie powinni walczyć przynajmniej z tymi, na które mają wpływ. W końcu otyłość to coś na co się pracuje samemu. Jeśli sama w sobie nie zasieje spustoszenia w organizmie mężczyzny, to zrobi to cukrzyca typu 2, której sprzyja otyłość, a w jej przebiegu też często dochodzi do obniżenia poziomu testosteronu. O przyjmowaniu różnych podejrzanych preparatów na siłowni, które z cherlaka co prawda zrobią kulturystę, ale i impotenta, chyba nie ma co wspominać. O swoim poziomie testosteronu i wpływie na jego poziom powinni natomiast pamiętać ci panowie, którzy właśnie dla rozluźnienia piją kolejne piwo albo drinka. Może nie warto ryzykować uzależnienia? Bo wieczorem może się okazać, że w łóżku będą mogli pochwalić się jedynie męską… piżamą.
Nie każdy mężczyzna propaguje prokreację, natomiast każdy mężczyzna propaguje dobre współżycie płciowe. Androgeny również mają wpływ na rozwój męskich narządów płciowych, tych wtórnych, mianowicie na rozmiar jąder, na rozmiar prącia, ale też na mineralizację kości, na metabolizm tłuszczu, na budowę mięśni, no i na funkcje poznawcze.
Dr Elżbieta Rusiecka-Kuczałek
Endokrynolog
Aż 67 proc. mężczyzn z cukrzycą typu 2 ma obniżony testosteron, natomiast z cukrzycą typu 1 tylko około 30 proc. Ta choroba jest w zasadzie chorobą, która wysuwa się na pierwszy plan przyczyn, jeszcze nawet przed otyłością. Guzy przysadki, zarówno te po operacji i radioterapii, szczególnie guzy, które wydzielają prolaktynę - to równa się niedoborowi testosteronu, zmniejszonemu libido i spadkowi potencji. Guzy, wydzielające prolaktynę są coraz częściej wykrywane. Dawniej uważało się, że jest to domena kobiet. Niedobór testosteronu mogą powodować też: niewydolność nerek, osteoporoza a nawet duże złamania po wypadkach. Także osoby zakażone wirusem HIV, które mają sarkopenię czyli zaniki mięśniowe miewają obniżony poziom testosteronu.
Dr Elżbieta Rusiecka-Kuczałek