Jak poprawić sytuację zdrowotną Polaków? Naukowcy Polskiej Akademii Nauk mają konkretne rekomendacje. Priorytety to m.in. stworzenie długofalowej i ponadpartyjnej strategii, ograniczenie cichych epidemii, czyli palenia papierosów oraz nadmiernego spożycia alkoholu, a także promocja aktywności fizycznej. Jak alarmują, w Polsce rocznie sprzedaje się 1,2 mld "małpek", a palenie to przyczyna 1/4 zgonów.
Reklama.
Podobają Ci się moje artykuły? Możesz zostawić napiwek
Teraz możesz docenić pracę dziennikarzy i dziennikarek. Cała kwota trafi do nich. Wraz z napiwkiem możesz przekazać też krótką wiadomość.
Reforma systemu ochrony zdrowia jest niezbędna. Eksperci PAN mają swoje rekomendacje. Piotr Kamionka/REPORTER/ East News
Reklama.
Projekt "Polskie Zdrowie 2.0" to inicjatywa naukowców zrzeszonych w Komitecie Zdrowia Publicznego PAN, funkcjonującego w ramach Wydziału V Nauk Medycznych Akademii, którzy wspólnie z praktykami systemu zdrowia w Polsce przygotowali raporty zawierające rekomendacje dotyczące zdrowia publicznego.
Cicha epidemia
Eksperci PAN nie mają wątpliwości, że priorytetem jest "cicha epidemia" jaką jest palenie tytoniu.
W Polsce każdego dnia pali prawie 30 proc. dorosłych Polaków. Palenie jest najważniejszą przyczyną zgonów polskich mężczyzn (26,6 proc. wszystkich zgonów w 2019 r.) oraz drugą co do częstości przyczyną zgonów kobiet w Polsce (13,7 proc. wszystkich zgonów w 2019 r.).
Niezbędne są więc działania, aby ograniczyć tę używkę i negatywne konsekwencje nałogu nikotynowego. Według nich niezbędne jest:
Ograniczenie dostępności produktów nikotynowych m.in. poprzez zaostrzenie ograniczeń nakładanych na sprzedawców
Eliminacja reklamy i promocji produktów nikotynowych poprzez zmianę unormowań ustawy antynikotynowej ograniczyć działania zachęcające do palenia
Uruchomienie programu pomocy osobom uzależnionym od nikotyny, w tym osobom nieletnim
Monitoring rynku produktów nikotynowych, ich używania oraz działań prewencyjnych
Ograniczenie relacji i wpływu przemysłu na procesy decyzyjne, w tym kwestie dotyczące szkód (ang. harm reduction)
Małpki - polski sposób na spożywanie alkoholu
Drugim pilnym wyzwaniem jest ograniczenie spożycia alkoholu, aby zmniejszyć negatywne skutki zdrowotne nadużywania alkoholu.
W latach 2002-2019 zanotowano wielokrotny wzrost umieralności wynikającej ze wzrostu spożycia alkoholu, w tym z powodu alkoholowej marskości wątroby u obu płci i we wszystkich dorosłych grupach wiekowych. Aby poprawić sytuację, trzeba zmienić politykę cenową wobec alkoholu, podnieść cenę produktu, zwiększyć wysokość akcyzy oraz skutecznie edukować społeczeństwo.
Eksperci PAN wskazują, że plagą w Polsce jest sięganie po tzw. "małpki", czyli mocny alkohol w małych butelkach o pojemności 100–200 ml. Sprzedaż małpek w Polsce - jak alarmują eksperci - sięga 1,2 mld sztuk rocznie.
Innowacje w medycynie
Jedna z rekomendacji dotyczy szerokiego i szybkiego dostępu do innowacji lekowych i nielekowych w medycynie, jako elementu rozwoju systemu zdrowia
Jak przekonują naukowcy, to niezbędne, aby nadążać za postępem medycyny, oferować pacjentowi optymalne leczenie, poprawiać jakość leczenia i skracać czas powrotu do zdrowia.
Korzyści z wprowadzenia innowacji w medycynie to dokładniejsza i szybsza diagnostyka wielu chorób, personalizacja terapii (bardziej skuteczne leczenie), kontrola chorób przewlekłych i przekształcenie niektórych nieuleczalnych nowotworów w choroby przewlekłe oraz poprawę jakości życia.
– Potrzeba jest liderów we wprowadzeniu innowacji i upowszechnianiu standardów leczenia – wskazuje prof. Grzegorz Opolski, korespondent PAN. Jak dodaje, aby to nastąpiło, konieczne jest zwiększenie finansowania i zdefiniowanie systemu wprowadzania innowacji oraz wypracowanie mechanizmów tworzenia, wdrażania, monitorowania i ewaluacji standardów leczenia.
Realne przywództwo i zaufanie
Inne rekomendacje dotyczą:
Sytuacji zdrowotnej i jej monitorowania
Makroekonomicznych uwarunkowań finansowania systemu zdrowia
Koordynacji działań odejmowanych na różnych poziomach władzy samorządowych i państwowych w planowaniu polityki zdrowotnej
Przygotowania nowej polityki senioralnej w zakresie zdrowia i funkcjonowania społecznego
Poszukiwania dodatkowych źródeł i mechanizmów finansowania systemu ochrony zdrowia
Praw pacjenta. Rozszerzenia możliwości wyboru
Zasadniczego wzmocnienia zdrowia publicznego
Redukcji liczby hospitalizacji na rzecz szybkiej diagnostyki ambulatoryjnej i jednodniowej hospitalizacji
Roli standardów w procesie wzmacniania jakości systemu ochrony zdrowia
Scenariuszy uzupełnienia niedoboru kadr medycznych w systemie ochrony zdrowia.
Według ekspertów PAN niezbędne jest m.in. stworzenie długofalowej i ponadpolitycznej strategii, a także realne przywództwo i zaufanie społeczeństwa dla polityki zdrowotnej państwa.
– Niezbędne jest zbudowanie realnego przywództwa i zaufania dla polityki zdrowotnej państwa poprzez rzetelne informowanie, realizowany – a nie tylko deklarowany – priorytet zdrowia oraz odejście od korzyści politycznych władzy – przekonuje prof. Wojciech Hanke, przewodniczący Komitetu Zdrowia Publicznego PAN, Instytut Medycyny Pracy w Łodzi.
Wymarzony system ochrony zdrowia – kiedy mógłby być realny?
Czy możliwy jest system ochrony zdrowia odporny na kryzysy, bezpieczny, przyjazny pacjentom i bez nierówności? Aby właściwie stworzyć i zarządzić polskim systemem, konieczna jest koncentracja na priorytetowych obszarach, w tym na zdrowiu publicznym.
– Wśród najważniejszych wyzwań jest opracowanie akceptowanego przez główny siły polityczne długofalowego planu rozwoju opieki zdrowotnej i zdrowia publicznego w Polsce – zaznacza dr Daniel Śliż z Komitetu Zdrowia Publicznego PAN.
Projekt powstał w 2022 r. z inicjatywy Komitetu Zdrowia Publicznego PAN, który działa w ramach Wydziału V Nauk Medycznych PAN. Do przygotowania 14 policy briefs zaproszono 64 polskich ekspertów – naukowców i doświadczonych praktyków, uczestników Systemu Opieki Zdrowia (SOZ) w Polsce.
Prof. Tomasz Zdrojewski z Komitetu Zdrowia Publicznego PAN i Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, nie ukrywa, że naukowcy liczą na to, iż upublicznienie rekomendacji w okresie przedwyborczym zachęci polityków do ich wykorzystania w przygotowywanych programach wyborczych i skłoni do szerszej dyskusji o realnych potrzebach polskiego systemu ochrony zdrowia.
Dziennikarka działu Zdrowie. Ta tematyka wciągnęła mnie bez reszty już kilka lat temu. Doświadczenie przez 10 lat zdobywałam w Polskiej Agencji Prasowej. Następnie poznawałam system ochrony zdrowia „od środka” pracując w Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia. Kolejnym przystankiem w pracy zawodowej był powrót do dziennikarstwa i portal branżowy Polityka Zdrowotna. Moja praca dziennikarska została doceniona przez Dziennikarza Medycznego Roku 2019 w kategorii Internet (przyznawaną przez Stowarzyszenie Dziennikarze dla Zdrowia) oraz w 2020 r. II miejscem w tej kategorii.
