Jagiełło rządził najdłużej, ale wcześniej to Jadwiga była królem. Kilka faktów z burzliwego życia polskich władców

Najdłużej panujący polski koronowany władca - rządził przez 48 lat i 4 miesiące. Przybył do Królestwa Polskiego z Litwy, gdzie był wielkim księciem. W 1385 roku, na mocy unii polsko-litewskiej w Krewie, oba państwa zostały połączone osobą monarchy. W Polsce panowała od roku, jako król, Jadwiga Andegaweńska. Przyszły mąż zdobył jej rękę, a tym samym obietnicę współrządów w Królestwie, za cenę przyjęcia chrześcijaństwa na Litwie. Do ślubu doszło w 1386 roku - Jadwiga miała wtedy 12 lat, Władysław był co najmniej dwukrotnie starszy.

Gdy umierał, miał zaledwie 52 lata, a i tak w zestawieniu najdłużej panujących uplasowałby się zaraz na podium (4 miejsce). Jak to możliwe? Dzięki trosce matki - królowej Bony i działaniu ojca - Zygmunta Starego. Ten bowiem uczynił syna królem jeszcze za swego życia (vivente rege). W 1530 roku, w Katedrze Wawelskiej, niespełna 10-latkowi nałożono na skroń koronę królewską.

Gdy wstępował na polski stron, mógł mieć już u stóp pół Europy - nie tylko Królestwo Polski, ale i Szwecją oraz Rosję. Tym bardziej, że w 1610 roku, bo polskim zwycięstwie pod Kłuszynem, bojarzy moskiewscy obwołali go carem. Królewicz miał wtedy... 15 lat.

Rządził Polską - choć to za dużo powiedziane - zaledwie kilka miesięcy, ale zapisał się na trwałe w dziejach kraju nad Wisłą. Zapoczątkował epokę królów elekcyjnych, ale był władcą nieporadnym, zupełnie wyobcowanym. Zawdzięczamy mu nie sukcesy polityczne czy militarne, a... modę na przykrótkie stroje, pachnidła oraz "wyzwolenie" dworskiego seksu.

Sprawował królewską godność zaledwie niecały rok. Ale nie umarł śmiercią naturalną, a został zamordowany. Niewiele brakowało, aby prawie trzy wieki wcześniej, podczas zjazdu w Merseburgu w 1002 roku, w podobny sposób życie stracił książę Bolesław Chrobry. Szczęśliwie uniknął śmierci.

Przemysłowi się nie udało. Zaproszony na zjazd możnych w Rogoźnie w 1296 roku, nie powrócił już do rodzinnego Poznania. Prawdopodobnie króla uprowadzili, a następnie zabili, niechętni mu Brandenburczycy. Ale Przemysł miał też wielu innych wrogów. Ustalenie, kto zabił, jest dziś niemożliwe.

Syn Mieszka I był świetnym wodzem. To on, skłócony niemal z wszystkimi sąsiadami, wojował jak równy z równym z królem niemieckim Henrykiem, zorganizował słynną wyprawę do Kijowa, przez pewien czas zawładnął nawet czeską Pragą. Królewskiej godności dostąpił jednak dopiero... dwa miesiące przed śmiercią. Otrzymał koronę w czasie Świąt Wielkanocnych - w kwietniu 1025 roku.

Chrobry przeszedł do historii jako organizator Zjazdu Gnieźnieńskiego w 1000 roku, co było wydarzeniem wówczas niesłychanym. Gościł samego cesarza Ottona III, a jeden z niemieckich badaczy (Johannes Fried) wysunął nawet koncepcję, że w czasie zjazdu niezwykły gość podniósł gospodarza do rangi króla.

Kiedy w Krakowie pojawił się litewski książę Jagiełło, Polska miała już swojego króla. Wcale nie był mężczyzną. To Jadwiga Andegaweńska, która już w 1384 roku zdobyła koronę. Miała wtedy 10 lat! Gdy dwa lata później wychodziła za co najmniej dwukrotnie starszego przybysza z Litwy, do niedawna poganina (ochrzcił się w Krakowie 3 dni przed ślubem z Jadwigą), wcale nie była zadowolona. Zresztą kochała się w kim innym - wybrankiem jej serca był Wilhelm Habsburg. Ten jednak został przepędzony z Wawelu. Jagiełło był dla polskich możnych o wiele lepszym kandydatem do ręki Jadwigi.

Choć dwukrotnie "wybierano" go na polskiego króla (w latach 1705-1709 i 1733-1736) nie dane mu było spokojnie rządzić. Większość życia spędził na obczyźnie, gdzie skończył... tragicznie. Z jednej strony zasłużony władca Lotaryngii (nazywany "dobrym Stanisławem"), z drugiej – marionetka na tronie polskim.

Gdy w 1705 roku pierwszy raz został królem, zawdzięczał koronę Szwedom. "Zasługą" króla było zatem oddanie kraju w praktyce pod szwedzki protektorat. Państwo dopiero dźwigało się z dwuletniej wojny domowej. Polska tamtych czasów przypominała obraz nędzy i rozpaczy. Za drugim razem - w 1733 roku - zyskał protekcję Rosji. Austriacy wysłali za nim nawet list gończy, ale Stanisław ponownie zdobył koronę, wybrany na władcę na polu elekcyjnym szczelnie obsadzonym przez obce wojsko.

Leszczyński zmarł w 1766 roku w wyniku powikłań po nieszczęśliwym wypadku. Osiemnaście dni – tyle czasu francuscy lekarze walczyli o życie byłego polskiego króla, księcia lotaryńskiego, który doznał rozległych oparzeń ciała po tym, jak od kominka w pałacu w Lunéville, gdzie przebywał, zajął się ogniem monarszy szlafrok.

Medycyna okazała się bezsilna, władca zmarł nie dożywszy 90 lat, ale i tak z powodu wieku zapisał się na kartach polskich dziejów. Żaden spośród innych polskich królów tyle nie przeżył.