Profesor pokazał na wykresach, dlaczego ludzie wolą PiS. Ta analiza jest jak policzek dla ekonomistów

Nie ważne, czy program jest realistyczny. Owszem, jako ekonomiści możemy się martwić tym, czy budżet państwa wytrzyma tyle zadań jednocześnie, jakim kosztem zostaną one zrealizowane i jakie skutki ekonomiczne przyniosą gospodarce i społeczeństwu. Jednak walka o rząd dusz toczy się na innym poziomie. Świetnie było to widać już podczas kampanii prezydenckiej.

Bronisław Komorowski stając w szranki z Andrzejem Dudą przedstawiał się, że "my to walczyliśmy o demokrację". Dla wyborców ta walka to już zamierzchła historia. Bo istotniejsze było to, co komunikował Andrzej Duda, który przedstawiał jakiś plan na przyszłość i rozwiązanie problemów dla zwykłych ludzi. Od pewnego czasu narastało uczucie niepewności, co dalej z frankami, z własnymi mieszkaniami, a sama ciepła woda w kranie, o której mówił Tusk, przestała ludziom wystarczać.

Świetnie wstrzelili się w nastroje społeczne. Przeprowadziliśmy analizę, jak dalece podstawowe ekonomiczne wskaźniki rozmijały się z poczuciem własnej zamożności u obywateli. Trzeba to przyznać, że ostatnie lata wzrostu gospodarczego i dochodu narodowego osiągaliśmy kosztem spowolnienia poprawy, a czasem pogorszenia kondycji finansów społeczeństwa. Rozejście się obu wskaźników to sygnał ostrzegawczy dla ekonomistów, którzy przywiązują zbyt dużą wagę do dochodu narodowego, a zbyt małą do innych aspektów gospodarczych i sytuacji społecznej.

Tymczasem w ostatnich dwóch latach nastroje społeczne poleciały zdecydowanie w dół. Ludzie zaczęli obawiać się o przyszłość. Jednocześnie mówiono, że gospodarka jest ok, ale mało kto odczuwał to we własnej kieszeni. Z jednej strony mieliśmy relacje z budowy autostrad, w Warszawie wyrosły wieżowce z apartamentami o niebotycznych cenach, na tory wyjechało Pendolino. Z drugiej strony Kowalski czy Nowak oglądał to w telewizji i zastawiał się: no dobrze, a co ja z tego mam? Skoro jest tak dobrze, to dlaczego u mnie w domu jest słabo.

Otóż to. Rozbudzono wielkie aspiracje, jednocześnie narastało poczucie niezadowolenia, że owoce wzrostu gospodarczego są w zasięgu nielicznej grupy osób. Jeśli spojrzeć na dochody społeczeństwa, zwłaszcza w zestawieniu z cenami, to płace nie rosły tak szybko, jak rosła gospodarka mierzona PKB.

Jeśli zadać pytanie, ilu tych zwolenników demokracji w Polsce jest, to okaże się, że 60-70 procent. To jednak dopiero część opisu stanu świadomości. Około jedna trzecia Polaków uważa, że czasem system niedemokratyczny jest lepszy niż demokratyczny. A gdyby inaczej sformułować pytanie, to jeszcze więcej osób powie, że lepsze są rządy silnej ręki niż demokratyczne, bo teraz oczekujemy zmiany i żeby wreszcie było lepiej.

Przeciętny zjadacz chleba nie ma zielonego pojęcia o tym sporze. Nie sadzę, aby w milionach polskich domów toczono przy kolacji dyskusje o konieczności zachowania trójpodziału władzy czy doktrynie tworzenia prawa w myśl zasady check and balance. Podoba się za to fakt, że co miesiąc przychodzą pieniądze z 500+. Dla wielu Polaków liczy się to, co realne, namacalne, jak pieniądze we własnej kieszeni, a nie spory prawników w odległej Warszawie.

Mało tego, ten comiesięczny przelew na konto to swego rodzaju przypomnienie wyborcom, że politycy zrealizowali już jedną obietnicę, a już niedługo zrealizują kolejne, jak podniesienie płacy minimalnej, budowa tanich mieszkań. Dobra zmiana z perspektywy Kowalskiego jest więc faktem. Nawet jeśli on sam nie otrzymuje dodatku 500 zł, to dostaje ktoś z jego rodziny i dlatego poparcie dla Prawa i Sprawiedliwości nie jest właściwie niczym zagrożone.

To już zmartwienia ekonomistów, którymi - powiedzmy sobie szczerze - mało kto się przejmuje. Konsekwencje zaobserwujemy dopiero za kilka miesięcy. Musiałoby stać się jednak coś naprawdę dotkliwego dla wyborców np. wzrosłyby ceny w sklepach, pojawiła inflacja i jakieś inne turbulencje na rynkach finansowych, to wówczas mogliby oni zmienić swój stosunek do rządzących.