Po fali oburzenia ostatnim orzeczeniem Trybunału Konstytucyjnego w sprawie aborcji, które jest zgodne ze stanowiskiem Kościoła katolickiego, lawinowo rośnie zainteresowanie apostazją, czyli dobrowolnym aktem wystąpienia ze wspólnoty religijnej. W jaki sposób jej dokonać? Tłumaczymy krok po kroku zasady postępowania w takiej sytuacji.
Choć Polska uważana jest za kraj ultrakatolicki, to podejście do kwestii wiary jest mocno zróżnicowane, zwłaszcza jeśli chodzi o przedstawicieli najmłodszego pokolenia. Wśród młodych Polaków zauważalna jest coraz silniejsza tendencja do sekularyzacji, a ostatnie wydarzenia polityczne przyspieszyły decyzję o formalnym odejściu z Kościoła, czyli tzw. apostazji.
CO TO JEST APOSTAZJA?
Zgodnie ze słownikową definicją apostazja oznacza "całkowite porzucenie wiary", wyznawanych zasad lub przekonań.
W Polsce pojęcie to powszechnie odnosi się do formalnego wystąpienia z organizacji religijnej. Termin ten pochodzi z greki (od słowa apostasía, które tłumaczy się jako "odpadnięcie" lub "odstępstwo").
Zgodnie z prawem kanonicznym, apostazja rozumiana jest jako całkowite odrzucenie wiary chrześcijańskiej.
Apostazja. Jak wygląda procedura odejścia z Kościoła katolickiego?
Choć apostazja nie dotyczy tylko chrześcijaństwa, ale także każdego innego wyznania religijnego, to w Polsce procedura ta odnosi się głównie do katolików, którzy wraz z przyjęciem sakramentu chrztu świętego "zostali niezniszczalnym charakterem wszczepieni we wspólnotę Kościoła" .
Co ciekawe, według Episkopatu apostazja nie jest w stanie anulować naszego chrztu, a apostata nadal jest traktowany jak osoba ochrzczona (i zawsze może powrócić do grona wiernych).
Apostazja nie jest nieodwracalna, po zdjęciu ekskomuniki i przejściu stosownej pokuty można ponownie zostać członkiem Kościoła katolickiego.
KTO MOŻE DOKONAĆ APOSTAZJI?
Zgodnie z Dekretem Ogólnym Konferencji Episkopatu Polski, do procedury wystąpienia z Kościoła katolickiego mogą przystąpić:
⦁ osoby powyżej 18. roku życia, które posiadają pełną zdolność do czynności prawnych
⦁ wierni, którzy przedstawią proboszczowi na piśmie oświadczenie o dobrowolnej i świadomej apostazji dokonanej bez przymusu, z pełną wiedzą na temat konsekwencji tego czynu
— Wniosek musi być dostarczony osobiście proboszczowi parafii, do której się należy lub kościoła najbliższego naszemu obecnemu miejscu zamieszkania.
— W oświadczeniu należy podać nasze pełne dane osobowe oraz dokładną datę i miejsce naszego chrztu (wraz ze świadectwem, jeśli je posiadamy).
— Dokumenty należy dostarczyć bezpośrednio do rąk proboszcza. Nie ma możliwości wysłania ich w formie listownej lub elektronicznej.
— W treści oświadczenia musimy uzasadnić naszą decyzję i podkreślić, że jesteśmy w pełni świadomi jej konsekwencji.
— Duchowny ma prawo do zażądania od nas dokumentów potwierdzających nasze dane personalne (dowodu osobistego itp.).
— Do 2008 roku procedura apostazji wymagała złożenia podpisów 2 świadków. Obecnie jednak złagodzono formalności i nie potrzeba dodatkowo poświadczać naszego oświadczenia woli o odejściu z Kościoła.
⦁ Kapłan, któremu przedstawimy oświadczenie woli o podjęciu decyzji o apostazji, zgodnie z kościelnymi zasadami powinien podjąć próbę przekonania nas o pozostaniu w gronie wiernych i pouczyć nas o konsekwencjach takiego wyboru.
⦁ O tym, czy uda się nam dokonać apostazji, już na wstępnym etapie decyduje ksiądz, który musi uznać, czy "dobrowolnie i świadomie wyrażamy wolę wystąpienia z Kościoła katolickiego".
⦁ Jeżeli proboszcz stwierdzi, że nasza wola jest prawdziwa, to w jego obecności należy podpisać 3 egzemplarze aktu wystąpienia z Kościoła (po jednej kopii dla osoby dokonującej apostazji, księdza oraz biskupa z kurii).
⦁ W dalszej kolejności niezbędne jest zachowanie w kościelnych archiwach oświadczenia woli danego apostaty i przesłanie kopii dokumentów do najbliższej kurii, gdzie ostateczną decyzję o apostazji dokonuje biskup.
⦁ Jeśli nie ma przeszkód do dokonania apostazji, biskup przesyła stosowną informację do parafii, w której dokonano chrztu danego apostaty.
⦁ Adnotację o przejściu apostazji należy umieścić w księdze osób ochrzczonych, do której wpisany jest dany apostata (nie ma obowiązku przekazywania takiej osobie żadnych formalnych poświadczeń potwierdzających dokonanie aktu apostazji).
⦁ Jedynym formalnym poświadczeniem o dokonaniu przez nas aktu apostazji jest specjalny dopisek potwierdzający ten fakt w księdze metrykalnej chrztów w parafii, w której zostaliśmy ochrzczeni.
JAKIE SĄ KONSEKWENCJE APOSTAZJI?
Na osoby, które dokonają apostazji, automatycznie nakładana jest tzw. ekskomunika latae sententiae, która pozbawia je prawa do:
— pogrzebu katolickiego
— przyjmowania i sprawowania sakramentów
— katolickiego ślubu (możliwa jest jedynie procedura dla par mieszanych, w których jedna z osób jest wierząca)
— uczestniczenia w wydarzeniach religijnych o charakterze kościelnym i bycia członkiem katolickich organizacji
— przetwarzania informacji o naszych danych osobowych przez Kościół katolicki