Karolina walczy o legalną sterylizację antykoncepcyjną. "Dostępu do aborcji i tak nie dożyjemy"

Pod koniec listopada 2013 roku Karolina rodzi Emilkę. Ma 33 lata. Dwa tygodnie później zaczyna się jej pierwszy epizod maniakalny. Choroba afektywna dwubiegunowa często ujawnia się u kobiet po raz pierwszy właśnie w ciąży lub w połogu.

Karolina długo pozostaje niezdiagnozowana. Dostaje leki dla schizofreników i dla osób w psychozie. Pomagają umiarkowanie. Mania przechodzi w depresję, więc lekarze zapisują antydepresanty. Ale dwubiegunówka to wieczna huśtawka. Od ciężkiej depresji do euforycznej manii, gdy człowiek chodzi jak na haju i nie dociera do niego, że dzieje się z nim coś złego.

Wreszcie lekarze diagnozują Karolinę. Czuje ulgę, ale i strach – tej choroby nie da się wyleczyć. Leki stabilizujące nastrój przyjmuje się do końca życia, a odstawienie ich –zalecane na czas ciąży – jest bardzo ryzykowne. Epizody manii i depresji trwają zazwyczaj po kilka miesięcy, ale mogą zacząć się właściwie z dnia na dzień. Między innymi dlatego dwubiegunówka obciążona jest większym ryzykiem samobójstwa niż depresja.

Karolina na nowych lekach nie może przyjmować antykoncepcji hormonalnej. Decyduje się więc na wkładkę domaciczną. Producent chwali się ponad 95-procentową skutecznością.

O tym, że jest w kolejnej ciąży, dowiaduje się w ósmym tygodniu. Jest przerażona. Tym, co będzie, gdy odstawi leki i tym, że przez dwa ostatnie miesiące brała ich pełne dawki. Jeden z antydepresantów przyjmuje aż do porodu, ale to za mało, by utrzymać chorobę w ryzach. Ostatni trymestr ciąży to koszmar, Karolina jest w ciężkiej depresji, a opiekę nad Emilką przejmuje mąż.

– Leki, które przyjmowałam, nie pozostały bez wpływu na syna. Piotrek ma 5 lat i nie mówi. Ma afazję. Marzyłam zawsze o trójce dzieci, ale wiem, że nigdy się na to nie zdecyduję.

Zdecydowałaby się natomiast na sterylizację antykoncepcyjną. Zabieg wykonuje się dziś głównie laparoskopowo. Na jajowodach są zaciskane specjalne klipsy, całość trwa 20-30 minut, a kobieta tego samego dnia może wrócić do domu. Tyle że nie w Polsce.To kolejny zabieg, na który Polki jeżdżą do Czech i Niemiec.

"Kto powoduje ciężki uszczerbek na zdrowiu w postaci: pozbawienia człowieka […] zdolności płodzenia, […] podlega karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3" – można przeczytać w art. 156 § 1 pkt 1 kodeksu karnego. Ewentualna odpowiedzialność spada wyłącznie na lekarza, dlatego zabiegi tego typu wykonuje się tylko w tzw. podziemiu.

Karolina domaga się zmiany ustawy tak, żeby zawierała zapis o "pozbawieniu człowieka zdolności płodzenia bez jego świadomej zgody".

– Brak możliwości sterylizacji antykoncepcyjnej to zwykłe świństwo. Wazektomię w prywatnej klinice może w Polsce zrobić każdy mężczyzna. Kobiety nie mają analogicznej możliwości. Zabrano nam już antykoncepcję awaryjną bez recepty, zakazano terminacji ciąży z powodów embriopatologicznych. W przypadku sterylizacji antykoncepcyjnej nie ma nawet miejsca na spory ideologiczne jak w przypadku aborcji. No chyba, że uważa się kobiety za podludzi, którzy nie tylko nie mogą podejmować samodzielnych decyzji, ale nawet chronić własnego zdrowia.

W latach 90. o zdrowiu psychicznym mówiło się mało. I choć minęło już ponad 20 lat, przesłanki do terminacji ciąży czy sterylizacji antykoncepcyjnej związane z chorobami psychicznymi to wciąż tabu. A w niektórych przypadkach zagrożenie życia kobiety bywa większe niż przy schorzeniach stricte fizycznych. Tyle że nie da się tego zmierzyć.

Karolina: Możemy mówić, że to PiS jest zły, ale jeśli chodzi o prawa rozrodcze kobiet inne partie nie były lepsze. Od 1997 roku rządziły różne opcje polityczne: AWS, SLD, PO – oni też nie kiwnęli palcem w tej sprawie. Tabletki antykoncepcyjne to koszt 300-400 złotych rocznie. Co to za prawo, na które musi być cię stać? Kobiet, których nie stać na antykoncepcję, nie stać też na kolejne dziecko.

Wspomina też o historiach zakatowanych przez rodziców niechcianych maluchów.

– Często tacy ludzie mieli już wcześniej odbierane prawa rodzicielskie. Uważam, że wielu podobnych sytuacji dałoby się uniknąć, gdyby sterylizacja antykoncepcyjna była dozwolona i finansowana z budżetu. W przypadku podwiązania jajowodów przy porodzie koszt jest żaden.

Projekt legalizacji sterylizacji antykoncepcyjnej trafił na stronę pozwalającą zbierać podpisy w piątkowy wieczór. Do niedzieli podpisują się po nim tylko trzy osoby – autorka, jej mama i przyjaciółka ze Świdnicy. Karolina pisze do posłanek Lewicy i znanych aktywistek na Facebooku.

We wcześniejszych tygodniach wielokrotnie widziała ich zaangażowanie w Ogólnopolski Strajk Kobiet. A przecież dostęp do sterylizacji antykoncepcyjnej pomógłby przynajmniej częściowo w walce z tym, co feministki nazywają "Piekłem Kobiet" – ograniczeniem praw reprodukcyjnych. Przeliczyła się.

– Gdyby zrobiło się o tym głośno, pewnie usłyszelibyśmy o ingerencji w ciało człowieka wbrew "woli boskiej" – żartuję.

– Cała współczesna medycyna to ingerencja w ciało. Jakoś nikt nie krzyczy, że cesarskie cięcie albo operacja plastyczna nosa to grzech – prycha Karolina.

Karolina mówi, że się nie podda. Bo tutaj już nie chodzi nawet o nią, ale o te wszystkie kobiety, które piszą. No i też o jej własną córkę.

– Najpierw boisz się, że zajdziesz w ciążę. Przed 18. rokiem życia nie masz prawa iść do ginekologa bez rodziców, mimo że średni wiek inicjacji seksualnej w Polsce to 16 lat. Potem może się okazać, że masz problem z zajściem w ciążę, a państwo ma cię gdzieś. W końcu jesteś już w takim wieku, że boisz się, czy dziecko będzie zdrowe. Jak nie będzie – nie masz wyboru, masz rodzić. Nie wspominając o tym, że jeśli nie chcesz mieć dzieci, czeka cię antykoncepcja hormonalna przez jakieś 30 lat. Pół biedy, jeśli cię na nią stać i możesz ją przyjmować. I w tym chorym kraju nie mamy nawet płatnej możliwości podwiązania jajowodów, o jej refundacji nie wspominając. To jest zwykłe skurwysyństwo! Nie obrażając kobiet.