Japońska sztuka kąpieli leśnych podbija Europę. Sprawdziłam, w czym tkwi sekret "shinrin-yoku"

Już dawno odkryłam, że dotyczy mnie problem przebodźcowania. Uświadomiłam sobie, że muszę nauczyć się świadomego odpoczywania. Z początku trochę mnie bawiło, bo przecież teoretycznie to taka prosta i naturalna rzecz. Potem przekonałam się, że wcale nie jest to takie proste zadanie. Tym bardziej, gdy mieszka się w mieście, nie ma się samochodu (żeby pojechać w fajne miejsce za miastem), ma się natomiast pracę w branży, która "nigdy nie śpi".

Moje życie, co również pogłębiła pandemia, przeniosło się do komputera. Większość spotkań odbywam online, przez kamerkę lub telefon załatwiam sprawy. W końcu zaczęłam mieć problemy ze snem, bo przez kilkanaście godzin dziennie narażam mózg na kontakt z ekranami. Do tego doszło zmęczenie, rozdrażnienie i poczucie niepokoju.

Chyba dlatego nie dziwiło mnie, że tak wiele osób zdecydowało się morsować, a wcześniej wyraźnie opinia publiczna oburzała się obostrzeniami, które całkowicie zabraniały wyjść (do lasu czy parku). Bo trochę przymusowo, ale jednak, przypominamy sobie, że dla zachowania dobrostanu i równowagi psychicznej, potrzebujemy kontaktu z naturą.

Dlatego zdecydowałam się wziąć udział w japońskiej praktyce shinrin-yoku, czyli leśnej kąpieli. Spędziłam 3 godziny w pozornie uśpionym, zimowym lesie, a spacer poprowadziła Joanna Węgłowska, która zrobiła organizowany przez Forest Therapy Institute kurs na przewodnika kąpieli leśnych. FTI założony w 2019 roku stawia sobie za główny cel promowanie zdrowia poprzez kontakt z naturą. Fundamentami instytucji jest m.in. wielokulturowa współpraca i pasja do dzielenia się miłością do natury oraz pracy w niej.

Skąd się wzięło shinrin-yoku?

Słowo to używane jest od 1982 roku, kiedy dyrektor japońskiej rządowej Agencji Leśnictwa podsunął myśl, że "kąpanie się" w zieleni przynosi niebywałe korzyści dla zdrowia, jeżeli jest praktykowane regularnie. Chociaż współczesny świat jest wybitnie miejski, to coraz więcej osób czuje potrzebę "powrotu na łono natury". I to świetna wiadomość, bo spacery, obserwowanie przyrody, słuchanie ptaków, przebywanie wśród zieleni ma niebagatelny wpływ na nasze zdrowie.

I wymieniają szereg korzyści shinrin-yoku dla:
– mózgu – pomaga produkować więcej hormonów szczęścia, uspokaja, łagodzi agresję i huśtawkę nastrojów, sprzyja regeneracji uszkodzonych tkanek, zmniejsza ryzyko demencji;
– oczu – relaksuje i poprawia wzrok mocno sfatygowany nieustannym patrzeniem w ekrany urządzeń elektronicznych;
– serca – obniża ciśnienie tętnicze, spowalnia tętno;
– układu trawiennego – spacer po jedzeniu znacznie poprawia trawienie, także u osób ze skłonnościami do zatwardzeń lub biegunki;
– układu odpornościowego – w naturalny sposób podnosi obronność organizmu, która chroni nas przed chorobami.

Podczas wykonywania prac w gospodarstwie przepytaliśmy setkę staruszków o ich dietę, ćwiczenia fizyczne, relacje z sąsiadami oraz ikigai, czyli to, co ich mobilizuje, by co rano wstać z łóżka i przeżyć kolejny dzień. Bez wątpienia środowisko naturalne, w którym żyją, jest fundamentalne dla ich dobrostanu fizycznego, umysłowego i duchowego – piszą.

Spacer czas start

W shinrin-yoku wzięłam udział pod koniec stycznia. Teoretycznie pogoda nie zachęcała do spacerów. Asia, prowadząca leśną kąpiel, napisała mi smsa, że niektóre osoby się wykruszają i zapytała, czy pomimo mniejszej grupy, jestem chętna na zanurzenie się w lesie. Byłam. Dzień wcześniej po raz pierwszy w życiu morsowałam, więc nie przestraszył mnie śniego-deszcz i szare niebo. W torbie czekały na mnie termos z herbatą i zapasowy szal.

Czuj, patrz, dotykaj

Wspomniane "wykonywanie zadań" nie jest absolutnie związane z egzaminowaniem, rywalizacją czy presją. Asia na wstępie zaznaczyła, że każda z nas ma czuć się komfortowo, dlatego nie trzeba nic mówić w kręgu i nie trzeba robić zadań, jeżeli nie czuje się takiej potrzeby.

Jak się czułam po powrocie do domu? Byłam jednocześnie bardzo wyciszona, ale i naładowana energią. Było mi przyjemnie, faktycznie poczułam, że na 3 godziny wyłączyłam paniczne myślenie, co muszę zrobić w nowym tygodniu, jakie mam obowiązki i czy na pewno wszystko, co ważne wpisałam do kalendarza. Potraktowałam ten czas jako self-care, skupienie się na sobie i swoich emocjach. Przy okazji poznałam świetne kobiety, z którymi czułam się bezpiecznie i komfortowo.

Zawodowe "oprowadzanie po lesie"

Shinrin-yoku jest stosunkowo nową praktyką w Europie. Całkiem przypadkowo, na Facebooku, trafiłam na Joannę Węgłowską, która prowadzi stronę "Moc lasu". Dla niej i jej męża leśne kąpiele to praca, ale również pasja.

W 2011 przeprowadziłam się do Krakowa, aby studiować geografię. Moja miłość do natury została pogłębiona o widzę o procesach zachodzących w przyrodzie. Cztery lata temu przeprowadziłam się do Warszawy. Pracowałam w polskiej korporacji, później w
administracji państwowej. Ciągle jednak coś było nie tak, praca osiem godzin za biurkiem jest totalnie niezgodna z moim charakterem. Potrzebowałam ruchu, przyrody, poczucia celu. Szukałam życia w zgodzie ze swoją Prawdą.

Praktyka ta, jak wspomniałaś, pochodzi z Japonii, gdzie stanowiła odpowiedź na
przepracowujące się społeczeństwo pracy, borykające się z różnymi dolegliwościami natury fizycznej i psychicznej, m.in. karōshi, czyli śmierci z przepracowania. Na początku lat 80. ubiegłego wieku dr Qing Li zaczął przeprowadzać badania nad działaniem natury na ludzi.

Dotyczyły one badań nad komórkami NK (Natural Killers), czyli tymi, które bronią nas przed wirusami i nowotworami. Rezultaty były na tyle zachęcające, że badania zaczęły
rozprzestrzeniać się na cały świat. W tej chwili dysponujemy dowodami na to, jak natura nas wspiera.

Począwszy od fitoncydów (lotne związki wydzielane przez drzewa do ochrony przed
niechcianymi bakteriami, wirusami, grzybami- wdychane przez nas mają podobne działanie), poprzez leśne dźwięki (śpiew ptaków znacząco obniża poziom stresu), obrazy (kolor zielony uspokaja nasz system nerwowy)…

Nasz "zachodni" sposób różni się nieco od japońskiego tym, że pokonujemy mniejsze
odległości, ale też wykonujemy rozmaite aktywności pomagające w spowolnieniu do leśnego rytmu. Co jakiś czas spotykamy się w tzw. "kręgach", gdzie jest możliwość wymiany doświadczeń.

Dzieci lepiej reagują na żywsze aktywności, lubią być zaciekawione jakimś konkretnym zjawiskiem działającym na wyobraźnię, np. zwierzęcym tropem. Dorośli natomiast mają więcej przestrzeni na bardziej kontemplacyjne działania. Uwielbiamy prowadzić kąpiele dla par (może dlatego, że na nasz związek też to świetnie działa), tutaj obie osoby są zaangażowane we wspólne zanurzenie. [Kąpiel dla par odbywa się 14 lutego, więc jeżeli nie macie pomysłu na Walentynki... – przyp. red.]