Tytoniowy drugi obieg. Papierosy bez akcyzy zalewają Polskę

Tytoniowe eldorado
Kalkulacja jest bardzo prosta. W 2011 roku za paczkę papierosów płaciliśmy średnio 10 złotych. Tymczasem za wschodnią granicą cena paczki nie przekracza nawet czterech złotych. Wystarczy więc przewieźć (a raczej przemycić) towar do Polski i sprzedawać ze sporym zyskiem. ­Słowem - złoty interes.

Mrówki i giganci
Na takiej samej zasadzie działają ci, którzy zamiast wykorzystywać pracę "mrówek", sami przewożą towar przez granicę. Najczęściej, tak jak wspomniany Bartek, są to posiadacze małych, rodzinno-sąsiedzkich "interesów", które funkcjonują głównie na wsi. - Jedzie nas w samochodzie pięciu. Czasem raz w tygodniu, a jak jest potrzeba częściej. Każdy bierze po dwie paczki papierosów, dwie flaszki wódki i potem handlujemy. Jest lista, można się zapisać - opisuje Bartek.

Zdecydowane bardziej dotkliwe dla budżetu są jednak przemyty na masową skalę. Właściwie nie ma miesiąca, by Straż Graniczna nie ujawniła nielegalnego tytoniu, który liczy się nie w dziesiątkach czy setkach kilogramów, ale w tonach.

- Zorganizowane grupy przestępcze stworzyły w Polsce papierosowe podziemie. Nie tylko sprzedają papierosy w kraju, ale także przewożą towar na zachód Europy. Co jakiś czas uczestniczymy tez w ujawnianiu fabryczek nielegalnych papierosów, gdzie są całe linie produkcyjne towaru bez akcyzy - zaznacza Krzysztof Kowalczyk z Karpackiej Straży Granicznej.

Drugi obieg
Obserwując handel papierosami bez akcyzy w Polsce trudno nawet stwierdzić, że mamy do czynienia z "podziemiem". Wszyscy, od producentów przez handlarzy po instytucje zajmujące się zwalczaniem kontrabandy, zgodnie przyznają, że dostęp do tańszego, ale nielegalnego tytoniu, jest bardzo łatwy. - Z naszych obserwacji wynika, że osoba zainteresowana zakupem tanich papierosów, może to zrobić bez trudu, niezależnie od tego, czy mieszka w mieście czy poza nim - komentuje dla naTemat Jacek Kocan z Komendy Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie.

Jak wskazują wyniki tegorocznych badań przeprowadzonych przez Instytut Badawczy Almares, które udostępnił naTemat producent branży tytoniowej Imperial Tobacco, w małych miejscowościach konsumpcja papierosów bez akcyzy wynosi przeciętnie 20 proc. To i tak mało w porównaniu z rekordzistami - w niektórych miejscach przy wschodniej granicy niemal wszystkie wypalane papierosy pochodzą z przemytu. Radzyń Podlaski - 95 proc., Hrubieszów - 89 proc., Olecko - 85 proc. W wymienionych miastach trudno znaleźć paczkę papierosów, która miałaby polskie znaki akcyzy.

Bazar, dworzec, internet - raj dla handlarzy
Gdzie najczęściej zaopatrują się palacze? - Najlepszy dostęp do takich towarów jest na bazarach i w punktach zlokalizowanych blisko nich. Także w centralnych punktach miejscowości, takich jak rynki, skwery, główne ulice. Dodatkowo, nadal funkcjonuje handel internetowy, dotyczący zarówno papierosów, jak i tytoni do palenia, czy ostatnio surowych liści tytoniowych, które kupowane są do palenia - wylicza Agnieszka Świergiel, dyrektor generalny Imperial Tobacco Polska.

- Handlarze tak się rozzuchwalili, że sporadycznie papierosy z przemytu odkrywamy nawet w kioskach i punktach handlowych. W jednej z miejscowości, wspólnie z pracownikami oddziału celnego, ujawniliśmy kilkaset paczek takiego tytoniu - zaznacza celnik z Krościenka.

Akcyza w górę, przemyt też
Jak państwo reaguje na szarą, tytoniową strefę? Minister finansów zdecydował, że w 2013 roku akcyza na papierosy wzrośnie o 5 proc., co oznacza, że za paczkę średnio zapłacimy nawet 11 złotych. Eksperci nie mają wątpliwości - podwyżka ta sprzyja przemytowi podrabianego tytoniu.

"Polska ma jeden z najwyższych w UE udział podatków w cenie papierosów – akcyza i VAT stanowią obecnie 85% ceny paczki. Coroczne podwyżki akcyzy na papierosy i tytoń do palenia przekładają się na wyraźny wzrost przemytu i spożycia nielegalnych wyrobów tytoniowych" - pisze w swojej analizie dr Przemysław Tyszka, ekspert Fundacji Republikańskiej.