Horrory straszą na wiele sposób. Jednym z nich jest wzbudzanie strachu tym, co dzieje się w umyśle bohatera lub opieranie grozy na egzystencjalnych ludzkich lękach. W taki właśnie sposób działają horrory psychologiczne – oto lista najlepszych z nich.
15 najlepszych horrorów psychologicznych. [LISTA] Fot. kadr z filmu "The Lighthouse"
Jestem psycholożką, a obecnie również studentką kulturoznawstwa. Pisanie towarzyszyło mi od zawsze w różnych formach, ale dopiero kilka lat temu podjęłam decyzję, by związać się z nim zawodowo. Zajmowałam się copywritingiem, ale największą frajdę zawsze sprawiało mi pisanie o kulturze. Interesuje się głównie literaturą i kinem we wszystkich ich odmianach – nie lubię podziału na niskie i wysokie, tylko na dobre i złe. Mój gust obejmuje zarówno Bergmana, jak i kiczowate filmy klasy B. Po godzinach piszę artykuły naukowe o horrorach, które czasem nawet ktoś czyta.
Napisz do mnie:
maja.mikolajczyk@natemat.pl
Za jeden z pierwszych horrorów psychologicznych uważa się film "Ludzie-koty".
"Dziecko Rosemary" Romana Polańskiego to jeden z najsłynniejszych horrorów psychologicznych
Współczesnym horrorem psychologicznym powstałym w ramach kina popularnego jest "Niewidzialny człowiek" z Elizabeth Moss, opowiadający historię spod znaku #MeToo.
Horrory psychologiczne pod płaszczykiem grozy często opowiadają o uniwersalnych ludzkich lękach. Chętnie korzystają z sugestywnej symboliki – pod kostiumem upiora może kryć się świeża trauma, a wampiry psychoanalitycznie konotuje się z represjonowaną seksualnością.
Czasami jednak horrory psychologiczne nie potrzebują żadnych straszydeł, by wywołać gęsią skórkę u przerażonej widowni. Nierzadko wystarczy jedynie wpuścić widzów do głowy jednego z bohaterów. Jak wiadomo, umysł potrafi być najgorszym wrogiem człowieka.
15 najlepszych horrorów psychologicznych
15. Babadook (reż. Jennifer Kent, 2014)
Amelii niespodziewanie umiera mąż. Po jego śmierci kobieta zostaje sama z 7-letnim synem, który twierdzi, że w ich domu czai się potwór. Chłopiec zaczyna się coraz dziwniej zachowywać, a jego mama zaczyna podejrzewać, że upiór naprawdę istnieje.
"Babadook" to psychologiczny horror australijskiej reżyserki Jennifer Kent, w którym pod postacią potwora czai się nieprzepracowana trauma i ból po stracie najbliższej osoby. Film uważany jest przez wielu krytyków za jeden z najlepszych horrorów ostatniej dekady.
14. Chirurgiczna precyzja (reż. Richard Bates Jr., 2012)
17-letnia Pauline nie potrafi się dopasować. W szkole jest obiektem żartów rówieśników, a w domu jej matka wciąż na nią narzeka. Jedyną ucieczką nastolatki są jej pasje, czyli chirurgia i nekrofilia. Pauline pogrąża się w coraz mroczniejszych wizjach, które z czasem zaczyna wcielać w życie.
"Chirurgiczna precyzja" nie tylko zgłębia psychikę głównej bohaterki, ale jest także doprawioną mrocznym humorem satyrą na amerykańskie społeczeństwo. W filmie w znaczących rolach pojawiły się ikony kina kultowe, takie jak Traci Lords, Malcolm McDowell czy John Waters.
13. Relikt (reż. Natalie James, 2020)
Edna niespodziewanie znika z domu. Jej córka Kay oraz wnuczka Sam przyjeżdżają do domu kobiety i odkrywają poszlaki świadczące o tym, że starsza kobieta zaczyna cierpieć na demencję. Gdy Edna wraca, zachowuje się zupełnie inaczej niż kiedyś.
"Relikt" to bardzo oryginalny horror, w którym lęk wywołuje postępująca demencja, sprawiająca, że znana nam osoba w pewnym sensie przestaje być sobą. Poruszające studium godzenia się ze stratą sprawnie połączono z wątkami grozy, dzięki czemu film
Natalie James to pełnoprawne kino grozy.
12. Ludzie-koty (reż. Jacques Tourneur, 1942)
Irena pochodzi z Serbii. Większość czasu spędza w ogrodzie zoologicznym, gdzie poznaje przystojnego Oliviera. Para szybko bierze ślub, jednak ich pożycie nie jest satysfakcjonujące, ze względu na klątwę, która wedle słów Ireny nad nią ciąży.
"Ludzie-koty" uważane są za jeden z pierwszych horrorów psychologicznych. To opowieść o ludzkiej seksualności, zdradzie oraz psychicznych blokadach, które w konsekwencji prowadzą do tragedii.
11. Godzina wilka (reż. Ingmar Bergman, 1968)
Johan udaje się z żoną na odludną wyspę na Bałtyku, gdzie zamierza poświęcić się sztuce. Spokój artysty szybko zostaje jednak zmącony nie tylko przez sugestywne koszmary, ale także pewne znalezisko, które wytrąci z równowagi zarówno jego, jak i jego żonę.
"Godzina wilka" to mroczne arcydzieło od mistrza kina psychologicznego Ingmara Bergmana. Symbolika, surrealistyczne wizje i obłęd w oczach głównego bohatera – tego wszystkiego możecie spodziewać się po tym filmie.
10. Monument (reż. Jagoda Szelc, 2018)
Grupa studentów hotelarstwa przyjeżdża na praktyki do pensjonatu zarządzanego przez despotyczną menadżerkę. Młodzi ludzie są przez nią zmuszani do robienia bezsensownych czynności i zadań, przez które powoli zatracają poczucie własnego człowieczeństwa.
"Monument" Jagody Szelc to wyrafinowane kino na granicy gatunków, w którym horror zdecydowanie wybija się na pierwszy plan. Napięcie towarzyszy widzom od pierwszych minut do samego końca – jako minus filmu wskazałabym nieco zbyt sugestywne zakończenie.
9. Szaleni (reż. Jan Švankmajer, 2005)
Zagubiony Jean Merlot korzysta z propozycji markiza, który oferuje pomoc w jego dolegliwościach natury psychicznej. Zakład psychiatryczny, do jakiego go wysyła, wydaje się być jednak mocno osobliwy.
"Szaleni" Jan Švankmajera w dość swobodny sposób oparci są na jednym z opowiadań Edgara Allana Poe oraz twórczości Markiza de Sade. Sam reżyser nazywa film "horrorem filozoficznym" i to określenie chyba najlepiej oddaje to, czego możecie spodziewać się po seansie.
8. Mięso (reż. Julia Ducournau, 2016)
Justine i jej rodzina są zadeklarowanymi wegetarianami. Dziewczyna zgodnie z rodzinną tradycją podejmuje studia weterynaryjne, na których w ramach otrzęsin musi spróbować surowego mięsa. Od tamtej pory jej życie całkowicie się zmienia.
"Mięso" to debiut fabularny tegorocznej zdobywczyni Złotej Palmy w Cannes za body horror "Titane". Jej pierwszy film to krwawa opowieść o dorastaniu, seksualności oraz separacji od rodziców.
7. Niewidzialny człowiek (reż. Leigh Whannell, 2020)
Cecili Kass udaje się uciec od przemocowego męża, który jest bogatym i odnoszącym sukcesy naukowcem. Gdy kobieta dowiaduje się, że jej oprawca popełnił samobójstwo, nie wierzy w taką wersję wydarzeń. Szybko wokół niej i jej najbliższych zaczyna dochodzić do niewytłumaczalnych i niebezpiecznych sytuacji.
"Niewidzialny człowiek" to horror psychologiczny ery #MeToo. Film tematyzuje niewidoczną dla innych przemoc, która dla ofiary jest bardzo dotkliwa oraz pokazuje jej bezsilność, gdy sprawcy – w tym wypadku dosłownie – nie da się złapać za rękę.
6. Nie oglądaj się teraz (reż. Nicolas Roeg, 1973)
John i Laura spędzają urlop w Wenecji. Poznają tam dwie starsze kobiety – jedna z nich twierdzi, że widzi ducha zmarłej niedawno córeczki małżeństwa. Chociaż Laura jest pełna nadziei, a John obojętny, to właśnie mężczyznę zaczynają dręczyć niepokojące wizje.
"Nie oglądaj się teraz" wyróżnia się oniryczny klimatem i doskonałą grą aktorską, a zakończone jest niespodziewanym twistem fabularnym. Film jest adaptacją opowiadania Daphne du Maurier – pisarki, na której powieści Hitchock oparł scenariusz swojego Oscarowego filmu "Rebeka".
5. Diabeł (reż. Andrzej Zuławski, 1972)
Polska, styczeń 1973. Jakub, który właśnie wyszedł z więzienia, napotyka na swojej drodze tajemniczego nieznajomego. To spotkanie rozpocznie szereg niesamowitych i przerażających wydarzeń.
"Diabeł" Andrzeja Żuławskiego to kolejny dziki i rozedrgany film reżysera, od którego ciężko oderwać wzrok. Enfant terrible polskiego kina w swoim kostiumowym horrorze psychologicznym opowiada o kawałku polskiej historii oraz o granicach dobra i zła.
4. Palacz zwłok (reż. Juraj Herz, 1968)
Karl Kopfrkingl pracuje w praskim krematorium jako palacz zwłok. Stosunkowo niewinne wartości, którym hołduje poczciwy na pierwszy rzut oka mieszkaniec Pragi, szybko stają się wytłumaczeniem dla jego bestialskich zachowań.
"Palacz zwłok" to czeska perełka, która została wygrzebana z lamusa przez kinomanów na początku XXI wieku. Tym, co wywołuje w filmie grozę jest nie tylko zwichrowany umysł Kopfrkingla, ale również potencjał każdej ideologii do usprawiedliwiania czynionego przez siebie zła.
3. Waleria i tydzień cudów (reż. Jaromil Jireš, 1970)
W dniu 14-urodzin Walerii ktoś porywa jej magiczne kolczyki. Jednocześnie w mieście pojawia się mroczny konstabl, a babcia nastolatki zaczyna się dziwnie zachowywać. Wszyscy zdają się czyhać na młodą dziewczyną.
"Waleria i tydzień cudów" to surrealistyczny i oniryczny horror wampiryczny opowiadający o budzącej się w młodej dziewczynie seksualności. Sielskie krajobrazy i subtelna groza tworzą niepowtarzalny, poetycki klimat filmu.
2. The Lighthouse (reż. Robert Eggers, 2019)
Ephraim podejmuje pracę na latarni morskiej. Jego jedynym towarzyszem jest Thomas, z którym przez 4 tygodnie będzie musiał trzymać wartę. Mężczyźni szybko popadają w alkoholowy ciąg, a ich poczytalność zaczyna być coraz bardziej wątpliwa.
"The Lighthouse" to pełen mitologicznej i nie tylko symboliki horror, który można interpretować na wiele różnych sposobów. Robert Eggers (uznawany za jednego z wybitniejszych twórców współczesnego horroru) poszedł tropem H.P. Lovecrafta i wspaniale ograł w swoim filmie motyw szaleństwa z elementami marynistycznymi.
1. Dziecko Rosemary (reż. Roman Polański, 1968)
Rosemary wraz z mężem wprowadzają się do starej kamienicy. Pewnego wieczoru po wizycie u pary staruszków, kobieta doświadcza dziwnych halucynacji, podczas których wydaje jej się, że zostaje zgwałcona przez demoniczną postać. Szybko okazuje się, że Rosemary jest w ciąży.
"Dziecko Rosemary" to arcydzieło psychologicznego horroru, które Roman Polański oparł na powieści Iry Levina o tym samym tytule. Film pozostawia otwarte zakończenie: nie rozstrzyga, czy wszystko rozegrało się w głównie głównej bohaterki, czy wydarzyło się naprawdę.
![15 najlepszych horrorów psychologicznych. [LISTA]](https://m.natemat.pl/b4efa2ebbb62a6803efa75fa7e6e8303,1680,0,0,0.webp)