Reportaż "Bielmo" poświęcony Janowi Pawłowi II i sprawie pedofilii księdza Bolesława Sadusia wstrząsnął Polską. Redakcja naTemat zebrała 7 mocnych filmów i seriali dokumentalnych o skandalach w Kościele katolickim. Wśród nich jest m.in. tragiczna historia zakonnicy Cathy Cesnik.
Przypomnijmy, że w poniedziałek na TVN 24 została wyemitowana siódma część serii reportaży zatytułowana "Bielmo". W dokumencie pojawia się między innymi sprawa księdza Bolesława Sadusia, który został przeniesiony przez Wojtyłę z parafii w Krakowie aż do Austrii. Jak dowiadujemy się z materiału "Franciszkańska 3", w maju 1972 r. Saduś miał otrzymać od przyszłego papieża – Jana Pawła II – ustne wypowiedzenie z funkcji proboszcza parafii św. Floriana w Krakowie. Zgodnie z aktami IPN przyczyną usunięcia miało być właśnie molestowanie nieletnich chłopców.
Kluczowe wydają się tu zeznania świadków, do których dziennikarze dotarli nawet po 50 latach od zdarzenia. Mężczyźni osobiście rozmawiali z Wojtyłą, zgłaszając mu przypadki seksualnych nadużyć księży.
"Bielmo" wstrząsnęło Polską i nie tylko. Widzowie, którzy chcieliby poznać inne mroczne sekrety oraz skandale Kościoła katolickiego, powinni przyjrzeć się następującym tytułom. Oto 7 produkcji (filmów i seriali) dotyczących chorób, jakie toczą instytucję, która miała łamać nauczane przez siebie wartości.
"The Keepers" skupia się na historii siostry zakonnej z miasta Baltimore w USA, Cathy Cesnik, która zaginęła w 1969 roku w wieku 27 lat. Po dwóch miesiącach od zniknięcia myśliwi w Landowne w stany Maryland (12 kilometrów od Baltimore) odnaleźli zwłoki zakonnicy. Na ciele ofiary było widać ślady duszenia. Sekcja zwłok wykazała, że kobieta została najpewniej uderzona w głowę cegłą, bądź młotkiem.
"Serial Netflixa "The Keepers" prezentuje jednak teorię, która dla wielu jest najbardziej prawdopodobna: to ksiądz Joseph Maskell, doradca i kapelan arcybiskupa Baltimore Francisa Patricka Keougha w latach 1967-1975, albo ją zabił, albo kazał zabić" – czytamy w naszej recenzji produkcji.
Jak dowiadujemy się z serialu true crime, Cesnik uczyła w szkole dziewczęta, które molestował Maskell. W "The Keepers" pada stwierdzenie, zgodnie z którym zakonnica miała wiedzieć o pedofilii i miała zostać zamordowana, gdyż duchowny widział w niej zagrożenie.
"Mea Maxima Culpa" to dokument HBO przedstawiający m.in. rozmowy z czterema dorosłymi, głuchymi mężczyznami, których w dzieciństwie wykorzystywał seksualnie ksiądz. Ofiary duchownego były pierwszymi osobami w Stanach Zjednoczonych, które przerwały milczenie i publicznie ujawniły nazwisko swojego oprawcy.
W swoim dziele reżyser i laureat Oscara, Alex Gibney, przeprowadza wywiady z najwyższymi władzami Watykanu i przemierza stan Wisconsin oraz irlandzkie miasteczka, chcąc dostrzec do prawdy w sprawie molestowania przez księży ponad 200 niedosłyszących dzieci, którymi opiekował się Kościół katolicki.
"Punktem wyjścia filmu jest sprawa ojca Lawrence'a Murphy'ego, seryjnego gwałciciela w szkole dla Głuchych w Milwaukee w stanie Wisconsin, który ostatecznie został pociągnięty do odpowiedzialności przez chłopców znajdujących się niegdyś pod jego opieką. Obronę Murphy'ego opisano jako 'korupcję ze szlachetnej przyczyny', (...) próbuje on zamienić swoje nadużycie w akt święty, uznając molestowanie za formę sakramentu" – pada w recenzji tytułu autorstwa Xana Brooksa z dziennika "The Guardian".
W "Procesji" reżyser Robert Green we współpracy z sześcioma ocalałymi odtwarza traumatyczne chwile związane z molestowaniem seksualnym jego bohaterów. Ofiary ponownie odwiedzają miejsca, w których doszło do wykorzystania seksualnego przez przedstawicieli kleru. Wśród mężczyzn znajdziemy m.in. Dana Laurine'a, kierownika produkcji telewizyjnej i filmowej, który jako dziecko został zgwałcony przez dwóch księży.
"Procesja" jest dla ofiar pewną formą uzdrowienia. Mężczyźni w ramach eksperymentu tworzą fikcyjne sceny oparte na ich wspomnieniach i doświadczeniach. Recenzenci porównują dokument do kontrowersyjnego filmu "Scena zbrodni" w reżyserii Joshuy Oppenheimera.
– Terapia dramatem jest podstawą filmu, ale technicznie rzecz biorąc, nie zajmujemy się dramatoterapią. Wierzę, że sztuka - wspólne robienie czegoś - może działać terapeutycznie. (...) To może pokazać Danowi, że jest bohaterem, pokazać Michaelowi, że jest kreatywny, pokazać Joe'emu, gdzie był i jak się tu znalazł, pokazać Mike'owi, że jest zdolny do zmian, pokazać Tomowi, że może być integralną częścią całego procesu, pokazać Edowi, że jego głos jest naprawdę ważny – tłumaczył "The Guardian" twórca "Procesji".
Jak pisaliśmy wcześniej w naTemat, kardynał Stanisław Dziwisz przez prawie 40 lat był osobistym sekretarzem Jana Pawła II. Po śmierci papieża duchowny stanął na czele Archidiecezji Krakowskiej. I to właśnie polski wątek rozpoczyna śledztwo dziennikarskie Marcina Gutowskiego.
W reportażu pod tytułem "Don Stanislao" (dystrybucja TVN 24) pada pod adresem słynnego polskiego duchownego wiele oskarżeń. Dziwisz miał wykorzystywać swoją silną pozycję w Kościele m.in. do tuszowania pedofilii. Gutowski podaje dwa konkretne przykłady działania dwóch księży pedofilów, którzy podlegali bezpośrednio kardynałowi. Chodzi oczywiście o księdza Jana Wodniaka oraz księdza Stefana D.
Dawny papieski sekretarz miał wiedzieć o dwóch tych przypadkach, ale nie podjął żadnych działań lub zrobił to za późno. W dodatku jego postępowanie mogło się wiązać z korzyściami majątkowymi.
Dokument Netfliksa "Dziewczyna z Watykanu" przybliża widzom sprawę zaginięcia 15-letniej Emanueli Orlandi. Dziewczyna uczęszczała do szkoły muzycznej, gdzie uczyła się nauki gry na flecie. Pewnego dnia (konkretnie 22 czerwca 1983 roku) zapytała się nauczyciela, o to, czy mogłaby wyjść z lekcji 15 minut przed jej końcem.
"Die Welt" donosił, że po zajęciach dziewczyna skontaktowała się ze swoją siostrą, by poinformować ją, że poznała mężczyznę, który obiecał, że załatwi jej karierę w branży modelingowej. Koleżanki widziały, jak tamtego dnia Emanuela wsiadła do czarnego BMW i słuch po niej zaginął.
Produkcja Netfliksa dotarła do nowego świadka śledztwa dotyczącego zaginięcia młodej Watykanki. Podobno Orlandi miała zdradzić przyjaciółce, że skrzywdził ją ktoś "bardzo bliski Janowi Pawłowi II". Rodzina Emanueli uważa, że Watykan doskonale wie, co przydarzyło się ich córce, i tuszuje sprawę. Dziennikarz Emiliano Fittipaldi sądzi, że Emanuela znała sekret, który - gdyby wyszedł na jaw - pogrążyłby Stolicę Apostolską.
"Dokumentaliści Eric Quintin i Marie-Pierre Raimbault szukali na całym świecie zakonnic, które padły ofiarą przemocy seksualnej księży albo padły ofiarami opresji ze strony struktur Kościoła. Ich poszukiwania zaprowadziły ich do Francji, Włoch, Niemiec, Kanady i Afryki" – brzmi opis filmu dokumentalnego "Molestowane zakonnice Kościoła katolickiego", który możemy obejrzeć na platformie ARTE.tv.
Twórcy francuskiego dokumentu twierdzą, że do molestowania seksualnego zakonnic dochodziło najczęściej w latach 80. i 90. ubiegłego wieku, czyli w tak zwanej "erze AIDS". Księża mieli nie uprawiać seksu z prostytutkami z obawy przez zakażeniem, zaś siostry zakonne mieli wykorzystywać, ponieważ uważali je za zdrowe i "czyste".
"I zbaw nas ode złego" w reżyserii Amy Berg kreśli portret irlandzkiego księdza Olivera O'Grady'ego, który od końca lat 70. do początku lat 90. XX wieku zgwałcił około 25 dzieci w Północnej Kalifornii.
O'Grady'ego został skazany za przestępstwa seksualne, a po siedmiu latach odsiadki został zwolniony warunkowo i deportowany do Irlandii w 2000 roku. Pięć lat później reżyserka reportażu odnajduje księdza i przeprowadza z nim wywiad, w którym nie boi się zadawać pytań o stosowane przez niego nadużycia.
"Gotowość O'Grady'ego do opowiadania o swoich niegodziwych czynach – z taką swobodą – jest najsilniejszym i najbardziej niepokojącym elementem filmu" – zrecenzował Desson Thomson z "Washington Post".