Tysiące naiwnych internautów znów uwierzyło, że na Facebooku rozdają iPhone'y 5. Nie dostaną ich. Ani teraz, ani nigdy

Czerwona lampka powinna zapalić się w głowie już po samej informacji, że na Facebooku ktoś chce rozdawać cokolwiek za darmo. Natomiast w przypadku, gdy chodzi o iPhone'a 5 wspomniana czerwona lampka powinna zamienić się w gigantyczną latarnię. Cena jednego egzemplarza z 16 GB pamięci zaczyna się od około 2300 złotych. Szybkie przeliczenie i już wiemy, że budżet takiego konkursu wynosiłby – bagatela – 1,150 mln złotych.

Jedyna taka okazja?
Ten niesamowity konkurs organizuje bliżej nieznany fanpage "iPhone 5". Jeden z kilkudziesięciu o tej samej tematyce i podobnej nazwie. Aktualnie ma zaledwie niecałe siedem tysięcy fanów, a można się domyślać, że w momencie ruszania akcji było ich o te kilka tysięcy mniej. Pewnie, na Facebooku zdarzały i wciąż zdarzają się konkursy, ale – na Boga – dlaczego ktoś zupełnie anonimowy miałby rozdawać ekskluzywne telefony (w trakcie pisania tekstu fanpage zyskał kolejny tysiąc fanów).

Sporo osób nie zwróciło nawet uwagi na to, że aktywność tego fanpage'a na Facebooku jest równa… zeru. Powstał w niedzielę (24 lutego) i nie opublikował absolutnie nic poza konkursem. Dowiadujemy się jedynie, że "rozdają najnowsze telefony marki Apple", które "wysyłają już od 25 września". Brzmi nie tylko absurdalnie, ale i nierealnie. Trzeba być wyjątkowym naiwniakiem, by "kupić" bajkę szytą tak grubymi nićmi.

Jednak historia dla dziesiątek tysięcy osób brzmiała wystarczająco wiarygodnie. Otóż nagle jeden fanpage otrzymał (czy kogoś zainteresowało w ogóle, skąd i dlaczego?) "500 telefonów iPhone 5 16GB, które z powodu braku ofoliowania telefonu nie mogą być wystawione na sprzedaż". I właśnie dlatego wylosuje 500 użytkowników Facebooka. Jest tylko jeden – pozornie nic nie znaczący – warunek: trzeba udostępnić konkursowy wpis, polubić tego fanpage'a i w komentarzu… napisać kolor iPhone'a, którego chcielibyśmy dostać.

Błędne koło
Niemniej jednak machina ruszyła. Zaczęło się masowe lajkowanie, share'owanie, komentowanie: biały, czarny, biały, czarny, obojętnie jaki, biały, czarny. I tak przez kilka tysięcy komentarzy. O zabawkę od Apple "walczą" wszyscy: młodzi i starzy, kobiety i mężczyźni. Profil "Zaufaj mi, jestem social media nindżą" opublikował screena, na którym widać, że w pięć godzin po starcie konkursu, post udostępniło blisko 31 tysięcy osób, skomentowało 17 tysięcy, a polubiło niecałe 10 tysięcy. Rozbieżności są spore, więc, jak widać, niektórzy nie potrafią nawet przeczytać dokładnie trzech zdań konkursowego polecenia.

W tym momencie liczby te są już dużo mniejsze, ale wciąż i tak idące w tysiące. Wyjścia są dwa: albo fanpage usunął pierwszy post konkursowy i wrzucił kolejny, albo internauci zaczęli masowo wycofywać się ze swoich naiwnych kliknięć. Pierwszy wariant wydaje się jednak bardziej prawdopodobny. Udostępnienia: 11 tysięcy, polubienia: 3,5 tysiąca, komentarze: 7 tysięcy. A liczby wciąż rosną.

Pół biedy, gdyby takie parakonkursy ograniczały się jedynie do kliknięcia i skompromitowania "uczestników". Niestety, efektem naiwności naszych znajomych jest zaśmiecony news feed i uprzykrzanie życia innym. Każde udostępnienie to kolejny post na Facebooku. Można sobie tylko wyobrazić, jak wyglądał news feed osób, które mają co najmniej kilkoro naiwnych znajomych.

Zobacz też: Polacy hakują Facebooka. "Działamy zgodnie z prawem. Zuckerberg nie potrafi wywiązać się ze wszystkich obietnic"

Historia lubi się powtarzać
Sprawa budzi dużą irytację, ponieważ to nie pierwszy raz, gdy takie akcje pojawiają się na Facebooku. I nie pierwszy raz, gdy wszystkim usilnie wyjaśnia się ich nieprawdziwość. – W przeszłości była masa takich oszustw. Wabikami były głównie smartfony, króluje Apple i Samsung oraz przeróżne gadżety Facebooka – mówi Jakub Konik z serwisu "The Daily Interactive", który dodaje, że oczywiście nikt nigdy niczego nie wygrał w tego typu wydarzeniach. – To po prostu oszustwo, a nie konkurs. Na tyle popularne oszustwo, że niektóre osoby prowadzące amatorsko swoje fanpage zaczęły organizować ich promocje na identycznych zasadach, z tym, że tam faktycznie można było coś wygrać. Nigdy jednak nie było to 500 iPhone'ów, zwykle jakieś drobiazgi – słyszymy.

Internauci jednak wciąż się nabierają. – Działa tutaj najzwyczajniejszy mechanizm społecznościowy, na którym funkcjonuje Facebook czy popularne kiedyś łańcuszki. Widzimy, że nasz znajomy udostępnił daną treść, więc uwiarygadnia on jej wartość – tłumaczy specjalista. Do tego dochodzi proste zadanie i duża nagroda. – Czemu więc nie spróbować, a może wygram? Niestety, nie wygrasz. Po blisko roku trwania tego procederu myślałem, że już nikt się na to nie nabierze. Wczoraj mój news feed na Facebooku przekonał mnie, że byłem w błędzie – dodaje Konik.

Niezgodne z regulaminem
Nasz rozmówca wyraźnie podkreśla również zupełnie inny aspekt tego procederu. Organizowanie konkursów na Facebooku, które w swoim działaniu wykorzystują funkcje natywne Facebooka jako mechanizm konkursowy (np. konkurs zmuszający do lajkowania bądź udostępniania treści wpisu) są najzwyczajniej w świecie niezgodne z regulaminem niebieskiego serwisu społecznościowego.

Bardzo popularnym systemem zyskiwania fanów są także filmiki i zdjęcia, które można zobaczyć dopiero po udostępnieniu swoich danych. – To podobny mechanizm, jednak w tamtym przypadku musieliśmy zezwolić aplikacji na dostęp do naszych danych. Oszuści zyskiwali więc nasze maile, Facebook ID, imię, nazwisko... Świetne do robienia nielegalnych list mailingowych – mówi Jakub Konik.

Jednak w opisywanym przypadku żadna aplikacja w grę nie wchodzi, wszystko ogranicza się do lajkowania i udostępniania. Nazwę fanpage'a można zmienić jedynie do pułapu 200 fanów, więc wykluczyć należy także scenariusz, w którym właściciel profilu sprzedaje go z czasem pod zmienioną nazwą np. iPhone 5 zmienia się w fanpage konkretnej marki. W takim razie kto i co zyskuje na takich konkursach?

300 tysięcy bluz Facebooka
W przeszłości "konkursy" były jeszcze bardziej zuchwałe. Jednym z najgłośniejszych były "bluzy Facebooka dla pierwszych trzystu tysięcy fanów". Mechanizm niemal identyczny, jak w tym przypadku. Znikome informacje o organizatorze, nieprecyzyjne informacje dotyczące samego konkursu i oczywiście brak stwierdzonych wygranych. Grzegorz Marczak z AntyWeb pisał wtedy, że w takich przypadkach warto skorzystać z opcji "zgłoszenia strony". Natomiast serwis interaktywnie.com zwrócił uwagę, że organizator pod opisem tej akcji dołączył krótki napis, że nagrody będą wystawione w formie... zdjęć na fanpage'u. Faktycznie, niesamowita okazja.

W listopadzie głośno było także o masowo publikowanym na Facebooku oświadczeniu dotyczącym prywatności. Spora część użytkowników serwisu była – i pewnie wciąż jest – przekonana, że wklejając na swój profil magiczną formułkę "Oświadczam, że…", uchroni się przed przekazaniem praw autorskich Facebook'owi. To kompletna bzdura, która nic nie zmieni. No może poza opinią o wklejającym – pisaliśmy wtedy w naTemat. Szef Social Hackers i twórca serwisu Fejs.pl, Konrad Traczyk, tłumaczył nam wtedy, że jednostronne oświadczenie opublikowane na tablicy nie jest w żaden sposób wiążące dla Facebooka.