Komunikacja to podstawa politycznej działalności. Nawet w systemach totalitarnych, choć wówczas ma charakter jednokierunkowy i niesymetryczny, jest agitacją lub propagandą. W systemach demokratycznych władza nie tylko mówi do wyborców, ale ma też z wyborcami rozmawiać, czyli ich słuchać. Nie tylko nadawać, ale i odbierać.
Wydawało się, że Donald Tusk to wie i rozumie, kiedy po wygranych wyborach zapowiedział kontynuację otwartych spotkań w różnych miastach Polski. Odbyło się ich kilka, m.in. w Krakowie, Warszawie i Białymstoku, które miały związek głównie z kolejnymi kampaniami wyborczymi (w Krakowie Tusk wsparł kandydata KO na prezydenta miasta, w stolicy mobilizował swoich sympatyków na ostatniej prostej przed wyborami do PE).
By jednak mogły one odnieść pożądany skutek, powinny odbywać się częściej, na co się jednak nie zanosi - Tusk, jak każdy szef rządu, ma napięty kalendarz, w dodatku chyba świadomie, a nawet z premedytacją, przejął na siebie rolę głównego komunikatora tego gabinetu, jego twarzy, która wszystkie pozostałe oblicza spycha w głęboki cień. A przecież premier, jak każdy z nas, ma do dyspozycji tylko dobę i ani minuty więcej.
Tuskowi nie można odmówić słuchu społecznego, charyzmy ludowego trybuna oraz zdolności oratorskich, czyli tego wszystkiego, co zwieńczyło wyborczym sukcesem jego powrót do polskiej polityki trzy lata temu. A jednocześnie da się odnotować w ostatnim czasie jakiś komunikacyjny uwiąd i liczne błędy.
Ostatnim z nich była konferencja z niemieckim kanclerzem, na której z ust Olafa Scholza nie padła żadna konkretna deklaracja finansowa dotycząca zadośćuczynienia żyjącym jeszcze ofiarom II wojny światowej (zacytujmy dokładnie: Niemcy będą starały się realizować wsparcie na rzecz osób ocalałych z okupacji), czym polski premier wydawał się być niezrażony, dokonując przy tym jakichś karkołomnych powiązań.
Czyli: jeśli Niemcy wezmą odpowiedzialność za europejskie bezpieczeństwo, to właściwie załatwia to sprawy historyczne (Dla mnie to byłoby największym, najbardziej wiarygodnym działaniem, które by w jakimś sensie też odpowiadało na to, co stało się kiedyś, że Niemcy są gotowe do dużej większej odpowiedzialności za bezpieczeństwo kontynentu).
Tusk pospieszył się też z ogłaszaniem sukcesu, osiągniętym jakoby na ostatnim szczycie Rady Europejskiej - o finansowaniu z unijnego budżetu europejskiej kopuły czy Tarczy Wschód się rozmawia, ale kwestia np. obligacji obronnych, drugiego w historii (po funduszu pandemicznym) wspólnego zaciągnięcia długu, to jednak wciąż pieśń przyszłości.
Jest wreszcie sprawa unijnych dyrektyw, zasysanych właśnie do polskiego porządku prawnego, a dotyczących mediów. W trakcie prac sejmowych nad nowelą ustawy o prawie autorskim żadne postulaty wydawców i redakcji nie zostały uwzględnione, choć miały na celu jedynie wprowadzenie instrumentów mediacji między ponadnarodowymi koncernami (takimi jak np. Meta) i wydawcami w przypadku sporu o należne polskim redakcjom i dziennikarzom tantiemy.
Nikt z rządu nie chciał ze środowiskiem medialnym rozmawiać, premier nawet zdawkowo nie odpowiedział na skierowany do niego w marcu list. Skończyło się kolejnym czarnym protestem mediów i zapowiedzią gaszenia tego pożaru (na środę Tusk zaprosił organizatorów protestu na rozmowy do Centrum "Dialog").
Tusk rzadko udziela wywiadów, co jego współpracownicy tłumaczą nawałem obowiązków i brakiem czasu. Ale komunikowanie się poprzez portal X to za mało, bo tam premier tylko nadaje, za to nie musi odpowiadać na niewygodne pytania, czy tłumaczyć swoich decyzji, a to powinien być standard w demokratycznym państwie.
Trudno też uchwycić jakąś całościową opowieść obecnej władzy o tym, czym jest, co chce zrobić i jaką ma wizję przyszłości dla naszego kraju. Donald Tusk chyba już rozstał się ze swoim dawnym myśleniem, że “kto ma wizje, powinien pójść do lekarza”.
Teraz możesz docenić pracę dziennikarzy i dziennikarek. Cała kwota trafi do nich. Wraz z napiwkiem możesz przekazać też krótką wiadomość.
Wszak prawdziwe polityczne przywództwo polega na wprowadzaniu zmian, które mają służyć krajowi i ludziom go zamieszkującym, i to często takich zmian, które wcale przez ludzi nie są definiowane jako ich palące potrzeby. To przywódca wskazuje na to, co jest ważne, konieczne i niezbędne, a potem próbuje do tego przekonać wyborców, a nawet włączyć ich w proces realizacji tychże zdań. Żeby jednak wiedzieć, jakich zmian trzeba dokonać, trzeba mieć ową wizję przyszłości i na dodatek dobrą opowieść o niej. Tej na razie nie słychać.
Widać też pewnego rodzaju bezradność wobec narracji PiS, czego przykładem była decyzja rządu dotycząca Centralnego Portu Komunikacyjnego. Trudno dociec, czy faktycznie uznano, że lotnisko w Baranowie nam się przyda, czy też pod wpływem zorganizowanej, bardzo głośnej i ofensywnej akcji PiS (Tak dla CPK), Tusk doszedł do wniosku, że po prostu nie może się z tej inwestycji wycofać, bo byłoby to zbyt kosztowne wizerunkowo. Inwestycyjne plany PiS zatem okrojono, termin oddania lotniska do użycia przesunięto i w sumie nie wiadomo, czy rząd faktycznie chce coś budować czy tylko markować budowanie.
Co ciekawe, PiS wystartował ze swoją akcją tuż po październikowych wyborach, przez długi czas najpierw przyszła władza, a potem zaprzysiężony rząd reagował wzruszeniem ramion i zmieniał swój stosunek do sprawy, aż w końcu ewidentnie ugiął się pod presją społeczną, bo PiS-owi udało się wzbudzić w Polakach aspiracje i apetyty na "duże lotnisko". Przypomnę, że kiedyś lekceważono narrację PiS o zamachu w Smoleńsku, by się po dwóch latach fantastycznych opowieści Antoniego Macierewicza obudzić z jedną czwartą Polaków weń wierzących. Niedocenianie przeciwnika mści się i na wojnie, i w polityce.
Wielki Komunikator. Tak nazywano Ronalda Reagana i nie bez powodu, bo potrafił on wyborcom opowiadać o polityce i świecie jak mało kto. Jego sposób myślenia o komunikacji zawiera się we fragmencie pewnego orędzia, jakie wygłosił przed swoim spotkaniem z Michałem Gorbaczowem w Reykjaviku w 1986 roku:
Informowanie i szukanie poparcia dla założonych celów - to wciąż clou polityki.