Kiedy ZUS zechce zwrotu 800 plus?
ZUS nie może odebrać prawa do 800 plus z datą wsteczną. Może jednak domagać się zwrotu pieniędzy FOT. DOMINIK SADOWSKI / Agencja Wyborcza.pl

Wiele rodzin, nawet tych uczciwie korzystających z 800 plus, obawia się kontroli ze strony ZUS i decyzji o odebraniu świadczenia. Wszelkie wątpliwości rozwiewa jednak majowy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Jasno określa, na jakich zasadach możemy stracić prawo do rządowego programu, a także kiedy trzeba zwracać pieniądze.

REKLAMA

1 czerwca zmieniły się niektóre zasady dotyczące wypłaty 800 plus. Dotyczą przede wszystkim ukraińskich rodzin, ale sytuacji, w których można stracić prawo do świadczenia jest sporo (m.in. dziecko wzięło ślub, przebywa w instytucji zapewniającej pełne, bezpłatne utrzymanie lub samo pobiera świadczenie na własne dziecko).

Ważny wyrok WSA. ZUS nie może odebrać prawa do 800 plus z datą wsteczną

Pretekstów do zakończenia wypłaty pieniędzy może być jednak więcej. Czy rodzice powinni się bać? Ci uczciwi... nie. Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjny z 21 maja 2025 r. jest ważny, bo doprecyzowuje sytuacje, w których można odebrać 800 plus.

Portal Infor.pl wyjaśnia, że "Decyzja uchylająca lub zmieniająca prawo do świadczenia wychowawczego, o której mowa w art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1576, dalej: u.p.p.w.d.), ma charakter konstytutywny i działa ze skutkiem ex nunc, tj. z mocą na przyszłość od daty wydania decyzji".

Co to oznacza "po ludzku"? ZUS nie może cofnąć prawa do 800 plus z datą wsteczną. Jeśli więc organ stwierdzi, że świadczenie było wypłacane niesłusznie, to jego decyzja o wstrzymaniu wypłat obowiązuje dopiero od momentu jej wydania. Chroni to rodziny, które już otrzymały i wydały pieniądze, działając w dobrej wierze. ZUS nie będzie ich mógł odzyskać.

To powinno uspokoić wiele osób. Wyrok zabezpiecza świadczeniobiorców przed arbitralnymi decyzjami kontrolerów ZUS i daje im większą pewność stabilności wsparcia. Co nie znaczy, że jeśli ktoś celowo "naściemniał" w papierach, to może spać spokojnie.

ZUS może jednak zgłosić się po zwrot pieniędzy. W jakich sytuacjach?

ZUS nie może cofnąć samego prawa do świadczenia wstecz, ale może wszcząć drugie postępowanie i wydać oddzielną decyzję o zwrocie tzw. nienależnie pobranego świadczenia. Dotyczy to sytuacji, gdy ktoś:

  • celowo podał nieprawdziwe informacje lub złożył fałszywe dokumenty,
  • nadal pobierał świadczenie mimo utraty prawa do niego (np. dziecko skończyło 18 lat i nie kontynuuje nauki, rodzina wyjechała za granicę, zmieniła się sytuacja życiowa),
  • otrzymał pieniądze, które powinny trafić do kogoś innego.
  • Nawet jeśli osoba pobierająca świadczenie nie wiedziała, że nie spełnia już warunków, ZUS i tak może domagać się zwrotu pieniędzy. Liczy się bowiem fakt, że obiektywnie świadczenie się danej osobie nie należało.

    W praktyce oznacza to, że uważać powinny osoby, u których zaszły zmiany "życiowe" mające wpływ na prawo do 800 plus. Trzeba jak najszybciej poinformować o tym ZUS, by nie mieć problemów. Wyrok rozgranicza dwie rzeczy, ale nadal nie jesteśmy zwolnieni z obowiązku oddania pieniędzy, gdy zostały pobrane bezpodstawnie.