Ważna zmiana w prawie spadkowym. Koniec z kłopotliwym obowiązkiem

Posłowie jednogłośnie przyjęli dziś (21 listopada) rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn. Może się wydawać, że to nieistotny news, ale mnóstwo z nas mogło lub może znaleźć się w sytuacji, gdy nieświadomie dziedziczymy np. mieszkanie i nagle mamy ogromny dług do zapłacenia skarbówce.

Obecnie (nowe przepisy jeszcze nie weszły w życie, ale stanie się to niedługo) obowiązek podatkowy powstaje już po 6 miesiącach od śmierci spadkodawcy. Spadkobierca mógł o tym nie wiedzieć, tymczasem musiał zapłacić podatek i złożyć zeznanie w terminie, którego nie znał. Jeśli go przekroczył, to był karany lub tracił ulgę. To się wkrótce zmieni.

Najważniejsza zmiana dla podatników dotyczy momentu powstania obowiązku podatkowego przy dziedziczeniu. Nowa ustawa (druk nr 1837) to poprawia. Najprościej mówiąc, nie będzie już automatycznego naliczanie podatku.

Obowiązek podatkowy powstanie dopiero, gdy uzyskamy formalny dokument potwierdzający nasze prawa do majątku. Ustawa precyzuje, że obowiązek powstaje "przy nabyciu w drodze dziedziczenia z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku, zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia lub wydania europejskiego poświadczenia spadkowego".

W uzasadnieniu zmiany czytamy, że dotychczasowe przepisy budziły wątpliwości z powodu "braku, niejednokrotnie, świadomości spadkobiercy o przyjęciu spadku". Dzięki zmianie mamy pewność prawną i więcej czasu na złożenie zeznania podatkowego. Tak naprawdę dopiero od dnia, gdy mamy w ręku urzędowe pismo. Dotyczy to też dokumentów wydanych przez zagraniczne organy.

Ważne ułatwienie wprowadzono też dla najbliższej rodziny (jest w tzw. grupie 0, czyli zwolnionej z tego podatku), który w terminie zgłosi nabycie spadku lub darowizny. Jeśli spóźnimy się ze zgłoszeniem, bo wydarzyło się coś losowego i niezawinionego (np. choroba), to mamy jeszcze szansę na ratunek (tj. brak podatku do zapłaty).

"Terminy określone w art. 4a ust. 1 pkt 1 i ust. 2 oraz art. 4b ust. 1 pkt 1 przywraca się na wniosek podatnika, jeżeli uprawdopodobni, że uchybienie terminu nastąpiło bez jego winy" – czytamy w ustawie. Wcześniej 6-miesięczny termin był ostateczny ("termin prawa materialnego"). Jego przekroczenie oznaczało utratę zwolnienia i konieczność zapłaty podatku.

Ponadto nowe przepisy sprawią, że jeśli urząd skarbowy wyda decyzję o konieczności zapłaty, a my zaskarżymy do sądu odmowę przywrócenia terminu i wygramy, to decyzja o podatku zostanie automatycznie uchylona.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku od spadków i darowizn zostanie teraz przekazana Senatowi do rozpatrzenia (który ma 30 dni na jej przyjęcie, wprowadzenie poprawek lub odrzucenie), a następnie trafi do podpisu Prezydenta i zostanie ogłoszona w Dzienniku Ustaw. Zacznie obowiązywać po 14 dniach od daty ogłoszenia. Dopiero wtedy powyższe usprawnienia wejdą w życie.