Prohibicja to fikcja! Ta z lat 20. zamiast ograniczyć pijaństwo, podzieliła USA, uaktywniła mafię i masową korupcję

Dlaczego w USA wprowadzono prohibicję?

Ewa Winnicka: Rząd amerykański wyszedł ze słusznego skądinąd przekonania, że w trzeźwości obywatel amerykański dłużej zachowa zdrowie, stanie się odpowiedzialny za siebie i rodzinę, będzie chętniej podążał za nauką Kościoła, sprawniej pracował i odegna pokusy cywilizacji. Wielu światłym ludziom podobała się ta wizja. Amerykanie, trzeba jasno powiedzieć, pili strasznie dużo. Jeden z badaczy życia społecznego w XIX wieku powiedział, że aby mieć pojęcie o skali alkoholizowania Amerykanów, trzeba by dzisiejsze spożycie pomnożyć przez trzy.

Przede wszystkim niespotykanie podzieliła Amerykanów. Przez 13 kolejnych lat zgoda lub brak zgody na prawo do drinka decydowały o politycznych wyborach Amerykanina. Ten szlachetny eksperyment zbiegł się bowiem w czasie z nieporównywalną z niczym rewolucją obyczajową i wzrostem gospodarczym. Kraj przeżywał metamorfozę. Maszyny usprawniły i umasowiły produkcję. Oderwały człowieka od życia na farmie i wysłały do miasta, do fabryk. Człowiek miejski tracił kontakt z religią i tradycją, zyskiwał za to czas i pieniądze. Zaczął słuchać radia, mógł sobie kupić samochód i podążać za modą. Jeśli zechciał – mógł tańczyć do rana, palić papierosy i pić alkohol, nawet jeśli był kobietą. I ani myślał rezygnować z prawa do drinka.

Alkoholowy ruch oporu?

Po wprowadzeniu prohibicji alkohol, do tej pory przyjemność, używka lub nałóg, stał się symbolem walki o swobodę obyczajów i wolność wyboru. Walki o Amerykę wolną i nowoczesną. Ale przede wszystkim uczynił przestępców z przestrzegających prawa, uczciwych obywateli. Gangsterom umożliwił z kolei bezprawną działalność na masową skalę. Stał się przyczyną niesłychanej korupcji. Lata dwudzieste ubiegłego wieku to narodziny przestępczości zorganizowanej w jej nowoczesnej formie.

Nie słyszałam o takich przypadkach. Kiedy trwały dyskusje nad wprowadzeniem prohibicji gangsterzy nie mieli takich sił, by dyktować warunki politykom z Waszyngtonu. Wielkie gangi uliczne, które powstały w XIX wieku i zajmowały się pospolitą przestępczością bądź najemnictwem dla politycznych bonzów, przechodziły kryzys. Tak przynajmniej twierdzi twórca encyklopedii amerykańskiej mafii Carl Sifakis. W 1914 roku chyliły się ku upadkowi. W Nowym Jorku liczący 1500 członków Eastman Gang trzeszczał w szwach, ponieważ jego przywódcy zostali aresztowani lub zamordowani. Nie lepiej działo się u śmiertelnego wroga, czyli włoskiej organizacji Five Points Gang. Paul Kelly, jej szef, był świadom postępującej ewolucji standardów życia publicznego. Reformatorzy byli wszędzie, nawet organizowanie i kontrolowanie prostytucji okazało się problematyczne. Kelly myślał poważnie o powrocie do drobnej przestępczości i oszustw w związkach zawodowych. Po zakończeniu I wojny światowej wydawało się, że dni wielkich gangów są policzone. Gangsterzy, którzy zostali wcieleni do wojska, a teraz wracali do domów, stawali w obliczu perspektywy podjęcia uczciwej pracy.

Prohibicja spadła im więc z nieba.

Nie musiały się zmieniać, ponieważ alkohol pędzony nielegalnie, przemycany z Kuby, Karaibów, Europy czy Kanady nie był obciążony podatkiem. Alkohol był tani, ale niepewnej jakości. Zanotowano kilka tysięcy śmiertelnych zatruć. Co do jakości do biura agentów prohibicyjnych przychodziły codziennie listy, które świadczą zarówno o podłej jakości alkoholu, jak i zupełnym niezrozumieniu idei prohibicyjnej. Do agenta na dolnym Manhattanie napisała na przykład zmartwiona żona: "Myślę, że rząd powinien zainteresować się tym, że sprzedawana jest obecnie whisky bardzo złej jakości. Mój mąż popijał sobie wcześniej, ale nigdy nie był potem podły dla mnie, nawet jak wracał pijany. Teraz stał się podły i myślę, że to z powodu gorszego alkoholu. Swoją whisky kupuje u Joego, wiecie gdzie. Idźcie tam i każcie mu sprzedawać lepszy towar."

W wielkich miastach okazała się fikcją. Z powodu Wielkiego Kryzysu rząd zaczął szukać wpływów do budżetu. Podatki z alkoholu mogły stać się wybawieniem dla cierpiącej gospodarki. Otwarcie browarów mogło spowodować ogromny wzrost zatrudnienia także w firmach produkujących beczki, butelki, puszki, w firmach transportowych. Kiedy do władzy doszli demokraci, którzy w swej większości byli jej przeciwnikami, prohibicyjną poprawkę zniesiono.

Czy gdzieś wprowadzenie prohibicji przyniosło pożądany efekt?