Co to jest hantawirus i jakie choroby wywołuje? Uspokajamy – nie grozi nam kolejna pandemia
Znany od ponad 40 lat hantawirus nie przenosi się z człowieka na człowieka, a dla ludzi może być niebezpieczny tylko w razie kontaktu ze śliną, uryną lub odchodami zakażonych szczurów. W Chinach powoduje kilkadziesiąt tysięcy zakażeń rocznie. Jeden z ostatnich przypadków śmiertelnych, który zdarzył się niedawno w Nighsan, ze względu na obawy związane z pandemią koronawirusa, wywołał spore poruszenie. Nie ma jednak podstaw do wszczynania paniki – naukowcy wyjaśniają, że nie grozi nam żadna nowa pandemia.
Choroby wywoływane przez hantawirusy
W zależności od obszaru, na jakim się je spotyka, różne serotypy hantawirusów przenoszone są przez niektóre gatunki myszy i szczurów. Gryzonie transmitują je razem ze śliną, moczem i kałem.Do organizmu człowieka hantawirusy trafiają najczęściej przez układ oddechowy (np. podczas wdychania oparów lub aerozoli wydzielin gryzoni znajdujących się w pobliżu). Rzadziej przez błony śluzowe i w wyniku spożycia zakażonej żywności.
Sposobem na ograniczenie ryzyka zakażenia jest unikanie przebywania w miejscach, w których mogą przebywać zakażone gryzonie lub wkładanie masek ochronnych np. podczas kontaktu z kurzem.Hantawirusy mogą być przez długi czas aktywne w suchym otoczeniu, najczęściej są w stanie przetrwać w kurzu. Do zakażeń zwykle dochodzi podczas zamiatania podłóg w piwnicach, na strychach lub w miejscach, w których składuje się drewno (wszędzie tam, gdzie gryzonie mają łatwy dostęp).
Hantawirusy nie przenoszą się z człowieka na człowieka (wyjątek stanowi wyizolowany w 1993 roku podtyp Andes występujący na terenie Ameryki Południowej).
⦁ GORĄCZKA KRWOTOCZNA Z ZESPOŁEM NERKOWYM (HFRS) – w Azji (głównie Chinach i Korei) choroba wywołana przez występujący na tym terenie wirus Haantan ma ciężki przebieg, może prowadzić do ostrej niewydolności nerek. Śmiertelność w takich przypadkach waha się w granicach 15 proc.
Zachorowania obserwowane w Europie mają dużo łagodniejszą postać. Przy infekcji serotypem PUUV (spotykanym także w Polsce, głównie na południu kraju) infekcja powoduje tzw. nefropatię epidemiczną (łagodną postać gorączki krwotocznej z zespołem nerkowym), w przypadku której śmiertelność wśród zakażonych wynosi poniżej 1 proc. Przy infekcji hantawirusem Dobrava (spotykanym na Bałkanach) około 12 proc. zakażeń może być śmiertelnych.
⦁ HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ PŁUCNY (HPS) – prowadzi do poważnych uszkodzeń płuc, pęcherzyka żółciowego oraz śledziony. U zakażonych najczęściej dochodzi do choroby górnych dróg oddechowych z ciężkim zapaleniem płuc (lub płynem w jamie opłucnej i naciekowym zapaleniem oskrzeli).
⦁ HANTAWIRUSOWY ZESPÓŁ SERCOWO-PŁUCNY (HCPS) – może prowadzić do uszkodzenia mięśnia sercowego lub spadku ciśnienia krwi, rzadziej do wstrząsu kardiogennego (śmiertelnego w około 40-60 proc. przypadków). Choroba ma zwykle gwałtowny przebieg. Występuje głównie w Ameryce Północnej.
Hantawirus – objawy zakażenia
⦁ gorączka (powyżej 38 st. C), która trwa od 3 do 7 dni,⦁ dreszcze,
⦁ ból głowy,
⦁ nudności i wymioty,
⦁ ból brzucha i pleców,
⦁ duszność,
⦁ wysypka (czerwone plamy na ciele),
⦁ suchy kaszel, po którym szybko dochodzi do dużych problemów z oddychaniem.
W przypadku gorączki krwotocznej z zespołem nerkowym może dojść do tzw. fazy hipotensyjnej, u 30 proc. pacjentów wywołującej objawy krwotoczne, tachykardię, spadek ciśnienia, a także krwiomocz poprzedzający tzw. fazę moczopędną (polegającą na oddawaniu od 3 do 6 litrów moczu na dobę), która trwa do 7 dni.
Choć pierwsze objawy zakażenia hantawirusem mogą być podobne do początkowych symptomów covid-19, czyli choroby wywoływanej przez koronawirusa, to jednak specjaliści zaznaczają, że nie stanowią takiego zagrożenia dla ludzi jak w przypadku wirusa SARS-CoV-2.
Hantawirus – diagnostyka i leczenie
Obecność hantawirusa we krwi nie trwa długo, dlatego wykrywanie wirusowego RNA metodą PCR można wykonać tylko w ciągu pierwszych dni od zakażenia. Istnieje wiele różnic serologicznych pomiędzy różnymi typami hantawirusów. W wielu miejscach na świecie obserwuje się, że gwałtownie ich przybywa.Istnieje natomiast tzw. inaktywowana szczepionka przeciw wirusowi Hantaan (iHV), która była stosowana przez armię Korei Południowej jako strategia zapobiegająca gorączce krwotocznej z zespołem nerkowym (HFRS). Po uruchomieniu programu szczepień ogólna częstość zachorowań na tę chorobę zmniejszyła się w populacji wojskowej. Chociaż rocznie występuje około 400 przypadków HFRS, niewiele badań wykazało skuteczność iHV w warunkach polowych.Obecnie nie istnieje szczepionka przeciwko zakażeniom hantawirusami, która byłaby uznawana przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).
W przypadku pacjentów zakażonych hantawirusami zaleca się zastosowanie leczenia za pomocą przeciwwiusowego leku Ribavirin (zawierającego tę samą substancję czynną).
Hantawirus – statystyki. Czym się różni od koronawiursa?
Każdego roku w Chinach dochodzi do kilkudziesięciu tysięcy zakażeń hantawirusami. Choć nie przenoszą się z człowieka na człowieka, to jednak przypadkowy kontakt ze śliną, moczem lub kałem gryzoni wystarczy, by mogło dojść do infekcji. W odróżnieniu od koronawirusa SARS-CoV-2, hantawirusy są całkiem dobrze znane, a choroby, które wywołują, zdarzają się nawet w Polsce, choć są to sporadyczne przypadki (głównie wśród leśników mających kontakt z gryzoniami lub osób zamieszkałych w okolicach rezerwatów przyrody, m.in. na Podkarpaciu).Hantawirus to nie nowy koronawirus
Głośny przypadek śmietelny z Chin, dotyczący zakażonego hantawirusem pasażera autobusu, który zmarł w drodze do pracy, wywołał spore poruszenie w mediach. Nie ma jednak podstaw do paniki – hantawirusy są znane naukowcom od lat i wiemy o nich zdecydowanie więcej niż o koronawirusie SARS-CoV-2.Czytaj także: W Chinach koronawirus słabnie, ale niepokój wraca. Jest pierwsza ofiara hantawirusa
Najnowsze informacje na temat koronawirusa:
⦁ Palenie zwiększa ryzyko covid-19. Szkodzą też e-papierosy i marihuana⦁ Czujesz, że tracisz węch lub smak? Ten objaw występuje u 30 proc. zakażonych koronawirusem
⦁ Jeśli masz te objawy, to można podejrzewać u ciebie covid-19 [Nowe kryteria]
źródło: Centrum Kontroli i Prewencji Chorób (CDC)/"New York Post"/Małgorzata Sadkowska-Todys, Włodzimierz Gut, Anna Baumann, Joanna Siennicka, Bogumiła Litwińska, Andrzej Zieliński: "Ocena problemu występowania zakażeń ludzi hantawirusami na terenie Polski, ze szczególnym uwzględnieniem wirusa Puumala", Zakład Epidemiologii PZH w Warszawie/mp.pl/medycynatropikalna.pl/indiaglitz.com