Szczepienia na grypę 2020. Wszystko, co warto wiedzieć w czasie pandemii covid-19

Monika Piorun
W poprzednim sezonie na grypę i choroby grypopodobne zachorowało ponad 3,7 mln Polaków. Choć oficjalnie zanotowano 64 zgony z tego powodu, to jednak według ekspertów, dane te są niedoszacowane, a powikłania tej choroby, które mogą doprowadzić m.in. do zawału mięśnia sercowego, w rzeczywistości powodują nawet 100 razy więcej ofiar śmiertelnych niż wskazują statystyki. Problem ten mogą ograniczyć szczepienia przeciwko grypie, ale w Polsce korzysta z nich tylko 4,4 proc. społeczeństwa (10 razy mniej niż w USA). Czy strach przed pandemią covid-19 sprawi, że Polacy zaczną wreszcie częściej korzystać ze szczepionek, które dla niektórych mogą być dostępne nawet za darmo?
Influvac Tetra, VaxigripTetra i Fluarix Tetra to nazwy trzech szczepionek przeciwko grypie dostępnych na sezon 2020/2021, zalecanych zwłaszcza ze względu na pandemię covid-19. Fot. Gustavo Fring/Pexels.com
Nawet jeśli do tej pory unikaliśmy regularnych szczepień przeciwko grypie (które trzeba powtarzać co roku w każdym kolejnym sezonie grypowym), to ze względu na zagrożenie epidemiczne związane z koronawirusem SARS-CoV-2, powinniśmy poważnie potraktować konieczność szczepień na grypę – nie tylko ze względu na własne zdrowie – ale przede wszystkim przez wzgląd na innych ludzi, dla których zakażenie wirusem grypy w trakcie pandemii covid-19 może być szczególnie niebezpieczne.

Koronawirus a grypa. Czy warto szczepić się na grypę w trakcie pandemii?

Jak tłumaczy Grzegorz Cessak, prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych i Wyrobów Biomedycznych w oficjalnym komunikacie w sprawie szczepionek przeciwko grypie w sezonie 2020/2021:

Szczepionka przeciwko grypie stanowi nie tylko ochronę przed wirusem, ale także zmniejsza występowanie wirusa grypy w populacji, co jest bardzo istotne w dobie pandemii covid-19.

Szczepiąc się chronimy siebie, nasze rodziny i innych członków społeczności. Od każdego z nas zależy zdrowie nas wszystkich.

Lekarze ostrzegają, że jesień może przynieść zwiększoną liczbę zachorowań zarówno na covid-19 jak i na grypę, a czasowe nałożenie się na siebie przypadków obu chorób może być prawdziwym wyzwaniem dla służby zdrowia w Polsce.


Podobieństwo objawów chorobowych będzie wymagało za każdym razem od specjalistów precyzyjnej diagnostyki, by wybrać odpowiednią metodę leczenia.

Czytaj także: Dlaczego utrata węchu może mieć kluczowe znaczenie przy odróżnianiu COVID od grypy i przeziębienia?

Szczepiąc się przeciwko grypie możemy jednak w wyraźny sposób zmniejszyć m.in. ryzyko hospitalizacji z powodu tej choroby, co w trakcie globalnej walki z koronawirusem jest bardzo istotne i ma ogromne znaczenie dla całego społeczeństwa.

Sezon na grypę 2020/2021: lista dostępnych szczepionek

Jakie szczepionki przeciwko grypie obowiązują w sezonie 2020/2021?Fot. Quimono/pixaby.com
Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz wytycznymi Europejskiej Agencji Leków (EMA) na sezon 2020/2021 na polskim rynku od września będą dostępne tzw. czterowalentne szczepionki przeciwko grypie, zapewniające czynne uodpornienie przeciwko 4 szczepom wirusa grypy (2 podtypy A oraz 2 podtypy B):

Influvac Tetra – czyli tzw. inaktywowana szczepionka przeciw grypie (antygen powierzchniowy) w postaci zawiesiny do wstrzykiwań w ampułko-strzykawce, 1 dawka (0,5 ml); podmiot odpowiedzialny: Mylan IRE Healthcare Ltd. (pozwolenie nr: 24272)

Vaxigrip Tetra – zawiesina do wstrzykiwań w ampułko-strzykawce, 1 dawka (0,5 ml), inaktywowana szczepionka przeciw grypie (rozszczepiony wirion); podmiot odpowiedzialny: Sanofi Pasteur (pozwolenie nr: 23540)

Fluarix Tetra – szczepionka przeciw grypie (rozszczepiony wirion, inaktywowana) w postaci zawiesiny do wstrzykiwań w ampułko-strzykawce, 1 dawka (0,5 ml); podmiot odpowiedzialny: GlaxoSmithKline Biologicals S.A. (pozwolenie nr: 24888)

Ministerstwo Zdrowia zapewnia, że od początku września 2020 roku będzie także dostępna tzw. donosowa szczepionka przeciwko grypie (Fluenz Tetra, w postaci zawiesiny / aerozolu do nosa), z której korzystać mogą dzieci i młodzież od 24. miesiąca życia do 18 lat. Pozostałe preparaty mają być w sprzedaży najpóźniej od połowy września.

Szacuje się, że odpowiedź immunologiczną (czyli wytworzenie odporności i wytworzenie przeciwciał, które neutralizują wirusy grypy) można osiągnąć zwykle po upływie około 2-3 tygodni od momentu zaszczepienia.

Czas utrzymywania odporności na szczepy zawarte w szczepionce przeciwko grypie może wynosić od 6 do 12 miesięcy (dlatego szczepienia należy powtarzać co roku, w każdym kolejnym sezonie grypowym).

Skuteczność szczepionek przeciwko grypie sezonowej ocenia się na poziomie około 50-70 proc. w grupach podwyższonego ryzyka zachorowania i 70-90 proc. w przypadku ludzi zdrowych poniżej 65. roku życia.

Kto powinien zaszczepić się przeciwko grypie?

Ze szczepień ochronnych przeciwko grypie mogą korzystać wszystkie zdrowe osoby powyżej 6. miesiąca życia. Do grupy szczególnego ryzyka zachorowania zalicza się między innymi:

⦁ dzieci powyżej 24. mies. życia.
⦁ kobiety w ciąży,
⦁ lekarzy, pielęgniarki i pozostałych pracowników służby zdrowia,
⦁ osoby przewlekle chore (na choroby układu sercowo- naczyniowego i układu oddechowego oraz z obniżoną odpornością, m.in. po przeszczepach, a także chorych na cukrzycę, PoCHP, alergików i astmatyków oraz osoby otyłe),
⦁ osoby powyżej 65. roku życia oraz pacjentów z obniżoną odpornością,
⦁ przedstawicieli zawodów narażonych na częsty kontakt z dużymi grupami ludzi (m.in. nauczycieli i wykładowców), a także pensjonariuszy domów opieki.

Zgodnie ze statystykami Światowej Organizacji Zdrowia DZIECI są najbardziej narażone na zachorowanie na grypę – i to właśnie one najczęściej zarażają nią pozostałą część społeczeństwa. Co roku problem ten występuje od 20 do 30 proc. maluchów. Dorośli chorują zdecydowanie rzadziej (grypa atakuje ok. 10 proc. z nich).

Czy tegoroczny sezon na grypę ze względu na pandemię covid-19 doprowadzi do zwiększenia liczby osób zaszczepionych przeciwko grypie?Fot. Quimono/pixaby.com
W Polsce przeciwko grypie co roku szczepi się tylko 4,4 proc. społeczeństwa. Mimo że w ostatnim sezonie grypowym zaszczepiło się najwięcej osób w ciągu ostatniej dekady, to i tak w porównaniu z wieloma krajami wypadamy pod tym względem bardzo blado.

Czytaj także: Świat szykuje się na kolejny sezon na grypę. Przez pandemię będą masowe szczepienia?

W USA na grypę szczepi się 10 razy więcej ludzi niż w Polsce. Ze względu na pandemię wiele krajów (m.in. Wielka Brytania i Stany Zjednoczone) zapowiedziały rekordową liczbę darmowych szczepień przeciwko grypie.

Kiedy najlepiej zaszczepić się na grypę?

Ze szczepionek na grypę można korzystać przez cały sezon grypowy (trwający od początku września do końca kwietnia). Warto jednak pamiętać, że szczyt zachorowań na grypę w Polsce przypada od początku stycznia do końca marca, dlatego lepiej zabezpieczyć się wcześniej i zdobyć odporność na nowe szczepy wirusa z pewnym wyprzedzeniem (odporność uzyskuje się około 2-3 tygodnie od momentu szczepienia).

Zaszczepić mogą się osoby, które są zdrowe (przed szczepieniem nasz stan zdrowia powinien ocenić lekarz).

Warto też zwracać uwagę, by preparat, którym się szczepimy, był szczelnie zapakowany i przechowywany w odpowiednim miejscu, a także miał odpowiednią datę ważności.

Przed szczepieniem powinniśmy poprosić osobę, która nas szczepi o to, by przy nas zweryfikowała, czy szczepionka nie jest przeterminowana i ma odpowiedni numer produkcji (czytaj na liście powyżej).

Służby medyczne oraz rządy państw na całym świecie przygotowują się do kolejnego sezonu zachorowań na grypę. Przez pandemię covid-19 sytuacja może być poważna.Fot. Dimhou/pixaby.com

Bezpłatne szczepienia przeciwko grypie – dla kogo?

Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało, że w najbliższym sezonie 2020/2021 szczepionki przeciw grypie będą bezpłatne m.in. dla:

⦁ pracowników ochrony zdrowia z podmiotów mających kontrakty z NFZ

⦁ oraz farmaceutów i techników zatrudnionych w aptekach. Jeśli chodzi o pozostałą część społeczeństwa, to w Polsce 100-proc. refundacja na szczepionkę przeciwko grypie (Vaxigrip Tetra) przysługuje osobom, które ukończą 75 lat (seniorzy z tej grupy mogą zaszczepić się bezpłatnie).

Częściowa refundacja przysługuje osobom powyżej 65. roku życia (po obniżce za szczepionkę Vaxigrip Tetra powinni zapłacić około 22,88 zł).

Z kolei osoby w wieku od 18 do 65 lat, które zgodnie z diagnozą lekarza należą do grupy zwiększonego ryzyka powikłań pogrypowych mogą skorzystać z częściowej refundacji szczepionki Influvac Tetra, za którą będą musieli zapłacić około 24,95 zł).

W przypadku dzieci w wieku od 3 do 5 lat można wystąpić o częściową refundację szczepionki donosowej Fluenz Tetra, która po obniżce ma kosztować około 47,87 zł).

Dodatkowe programy refundacyjne w całej Polsce uruchamiają także samorządy lokalne, które mogą finansować całkowicie lub częściowo szczepionki przeciwko grypie dla osób z grupy podwyższonego ryzyka zachorowania w sezonie grypowym 2020/2021.

Najnowsze informacje na temat koronawirusa:

Wojskowi naukowcy potwierdzili, że popularny spray na komary niszczy koronawirusa [Nowe odkrycie]

Prowadzisz własną działalność? Fiskus wyjaśnia, jak rozliczać darmowe testy na COVID dla pracowników

Jakie jest ryzyko zakażenia koronawirusem na pokładzie samolotu? Zaskakujące wyniki nowych badań

źródło: Komunikat Prezesa Urzędu z dnia 17 sierpnia 2020 r. w sprawie szczepionek przeciw grypie stosowanych u ludzi na sezon 2020/2021