Nie tylko chleb i wino, czyli... co jedzono w czasie Ostatniej Wieczerzy w Wielki Czwartek?
Choć w wyobrażeniach milionów ludzi na całym świecie Ostatnia Wieczerza wyglądała tak jak na obrazie Leonarda da Vinci, to według archeologów nie miało to zbyt wiele wspólnego z rzeczywistością. Jezus nie siedział nawet przy prostokątnym stole, a przaśny chleb, o którym wspominają bibliści, był zwykłą... macą, którą do dziś spożywają Żydzi. Co jeszcze było w menu?
- Jakie potrawy spożywano w czasie Ostatniej Wieczerzy?
- Czym według archeologów byli poczęstowani uczestnicy Ostatniej Wieczerzy? Jak mogła wyglądać uczta?
- Jakie wino pito podczas Ostatniej Wieczerzy? Lista potraw i produktów, które najprawdopodobniej podano.
Włoskim archeologom i egiptologom już kilka lat temu udało się wykazać, że podczas Ostatniej Wieczerzy Jezus wcale nie zasiadał za wysokim, drewnianym stołem. Zamiast tego razem z apostołami siedział na podłodze wyłożonej plecionym dywanem i poduszkami. Potrawy, które spożywano, umieszczano zaś na niskich blatach, do których przyklękano boso po tradycyjnym obmyciu nóg.
— Taki zwyczaj panował w tamtych czasach — wskazuje Generoso Urciuoli, archeolog z centrum Petrie we Włoszech oraz Marta Berogno, archeolog i egiptolog z Muzeum Egipskiego w Turynie. Wyniki ich badań zaprezentowano w książce "Gerusalemme: L'Ultima Cena". Włoskim badaczom udało się ustalić m.in. prawdopodobną listę potraw podanych w czasie Ostatniej Wieczerzy, a także opisać wnioski, do których doszli inni specjaliści prowadzący wykopaliska na terenach, na których ponad 2 tysiące lat temu żył Jezus.
Nie chleb, tylko... maca maczana w oliwie
Jezus był Żydem, a choć katolickie źródła wolą nazywać go Aramejczykiem i często wskazują, że podczas Ostatniej Wieczerzy spożywano przaśny chleb wypiekany z mąki bez zakwasu, to według Generoso Urciuoli był to odpowiednik macy, którą zanurzało się w kamiennym naczyniu (wspólnym dla wszystkich biesiadników) ze słodkawym sosem na bazie oliwy, którego jedzenie do dziś ma w zwyczaju wielu mieszkańców Bliskiego Wschodu.Gościom z pewnością nie serwowano jednak takiego pieczywa, na jakie wskazuje słynny obraz Leonarda da Vinci...
A gdy nadeszła godzina, zasiadł do stołu i dwunastu apostołów z Nim. Wtedy powiedział do nich: Tak bardzo pragnąłem spożywać z wami tę Paschę, zanim zacznę cierpieć. Bo mówię wam, że już nie będę jej pożywał, aż się dopełni w królestwie Bożym.
A potem wziął kielich, odmówił modlitwę dziękczynną i powiedział: Weźcie go i podzielcie między siebie. Bo mówię wam, że odtąd już nie będę pił z owocu winnego szczepu, dopóki nie przyjdzie królestwo Boże.
A potem wziąwszy chleb, odmówił dziękczynienie, połamał i rozdał go im mówiąc: To jest ciało moje wydane za was. Czyńcie to samo na moją pamiątkę. Podobnie po wieczerzy wziął kielich i powiedział: Ten kielich jest Nowym Przymierzem we krwi mojej, która będzie za was wylana.
"Wino z czarnych rodzynek"
Wino, które pił Jezus w tym czasie, miało niewiele wspólnego z trunkami, jakie znamy obecnie. Według amerykańskiego antropologa Patricka MacGoverna z University of Pennsylvania, napój ten był niezwykle aromatyczny i bogaty w smaku. W czasie wykopalisk na terenach, na których żył Jezus, badacz wraz z grupą naukowców natrafił na gliniane pojemniki z napisami wskazującymi na "wino z czarnych rodzynek", które było sfermentowanym sokiem z suszonych winogron rozcieńczonym wodą.Powstały w ten sposób napój był dosyć intensywny i miał nieco wędzony posmak z nutą cynamonu, szafranu, granatów, a nawet mandragory (słynącej z niezwykłych właściwości uśmierzających ból i często wykorzystywanej podczas ważnych uroczystości i rytuałów). Sommelierzy wskazują, że jego odpowiednikiem może być wino Amarone, w którym wyczuwalny jest aromat suszonych owoców. To właśnie taki trunek wykazuje największe podobieństwo tego, co mogli pić apostołowie i Jezus.
- tzir (sos rybny)
- czulent na bazie fasoli (popularny w kuchni żydowskiej rodzaj gulaszu)
- charoset (słodkiej pasty zrobionej z daktyli, jabłek, rodzynek, cynamonu, miodu i migdałów, a czasem fig, spożywanej tradycyjnie w Pesach)
- daktyle (spożywane w formie przekąski)
- gorzkie zioła (maror i karpas) maczane w naczyniu ze słoną wodą (symbolizującą łzy wypłakane w niewoli egipskiej)
- hyssop w formie oliwy z ziołowymi dodatkami i miętą
- jagnięcina / baranina — w czasie klasycznego wieczoru sederowego, do którego porównywana jest Ostatnia Wieczerza, nie mogło zabraknąć tradycyjnego kawałka mięsa z kością (mimo że żadna z Ewangelii o tym nie wspomina, to zwyczaj ten był praktykowany na tych terenach w czasach, o których mowa; nadal nie ma też jednoznacznych dowodów na to czy Jezus był wegetarianinem, w Biblii można znaleźć opisy wskazujące, że mięso i ryby spożywał głównie podczas wydarzeń o charakterze mistycznym).
Czytaj także: Jak samodzielnie poświęcić koszyczek wielkanocny w domu? Kościół zmienia tradycję na czas pandemii
źródło: primeroscristianos.com / phys.org / nac. today