Ku wojnie. Poznaj kulisy wielkiej polityki i mniej znane wątki przed największą hekatombą XX wieku

Dawid Wojtowicz
O wybuchu II wojny światowej napisano mnóstwo artykułów, książek, analiz i innych publikacji. Jest to więc temat nie tylko dobrze zbadany przez historyków, ale także z gatunku tych, które opatrzyły się czytelnikom. Dlatego coraz trudniej znaleźć na księgarskich półkach pozycję, która rozbudziłaby to zainteresowanie, wnosząc coś nowego i ciekawego do tragicznej historii XX wieku. Takim pozytywnym wyjątkiem jest wydana właśnie książka "Ku wojnie".
Książka "Ku wojnie", której autorem jest Bartosz Borkowski, historyk i autor kanału "Oblicza XX Wieku" na YoToube, opowiada o kulisach wielkiej polityki przed wybuchem II wojny światowej, z akcentem na wydarzenia w przedwojennej Polsce Okładka książki "Ku wojnie" / Wydawnictwo Bellona
Prezentowany tytuł to debiutancka książka Bartosza Borkowskiego. Autor jest twórcą i prowadzącym popularnego w serwisie YouTube kanału "Oblicza XX Wieku". Śledzony przez ponad 137 tys. subskrybentów cykl filmów przedstawia wydarzenia i ciekawostki dotyczące głównie dwudziestolecia międzywojennego i II wojny światowej. Wykazując się wysokim przygotowaniem merytorycznym, Bartosz Borkowski z pasją opowiada o tym wycinku historii.
YouTuber postanowił jednak wyjść poza granice wirtualnego świata i sięgnąć po pióro, aby i w papierowej wersji "Oblicza XX Wieku" podzielić się z rodakami swoją wiedzą i przybliżyć im istotne wydarzenia, również te mniej znane, słabo opisane lub niemalże zapomniane. Jego wybór padł na lata trzydzieste XX wieku, czyli przeddzień II wojny światowej, a największą uwagę skupił na Polsce, na którą od początku 1939 roku skierowały się oczy całego świata.


W tej książce nie ma jednak miejsca na nudne analizy potencjału militarnego uczestników nadchodzącej globalnej wojny, rozwlekłe opisy stanu ich przygotowań pod względem ekonomicznym, przemysłowym i wojskowym do zbrojnego konfliktu czy wielokrotnie "wałkowane" ideologiczne podwaliny narodowego socjalizmu. Są za to kulisy wielkiej polityki, mające drugie dno wydarzenia i sylwetki zapomnianych i niekiedy kontrowersyjnych postaci.
Bartosz Borkowski
Fragment książki "Ku wojnie", Wydawnictwo Bellona

Jeżeli publikacja ta pobudzi Cię, Czytelniku, do refleksji, przybliży wielką politykę i pomoże zrozumieć, jak doszło do wybuchu wojny, to spełni swoje zadanie. Oddaję do Twoich rąk moją debiutancką książkę, która, mam nadzieję, pozwoli Ci choć na chwilę poczuć klimat epoki, której wydarzenia, mimo upływu lat, nadal odczuwamy.

Książka opowiadająca o świecie, który stawał się coraz mniej przewidywalny, aż w końcu pogrążył się w największym i najbrutalniejszym w historii konflikcie zbrojnym, rozpoczyna się od przybliżenia postaci Dietricha Eckarta, mentora Adolfa Hitlera, człowieka, który walnie przyczynił się do transformacji niedoszłego malarza w polityka o dyktatorskich ambicjach. To intrygująca opowieść o zręcznym działaczu, z którego zdaniem przyszły wódz III Rzeszy bardzo się liczył.

Drugi rozdział, jeden z najciekawszych w całej książce, opisuje tajemnice zbrodni w Potępie w 1932 roku. Przez pryzmat brutalnego mordu na Konradzie Piecuchu, polskim robotniku z Górnego Śląska, autor przygląda się zarówno politycznym wątkom tej bulwersującej sprawy, jak i narosłym wokół niej mitom i teoriom spiskowym. Tymczasem nie można wcale wykluczyć, że motywy tego morderstwa mogły być bardziej przyziemne, niż się komukolwiek wydaje.
Książka "Ku wojnie" autorstwa Bartosza Borkowskiego jest już dostępna w księgarniach w PolsceWydawnictwo Bellona
W książkowym wydaniu "Oblicza XX Wieku" Bartosz Borkowski skupia się też na zakulisowych pertraktacjach i negocjacjach podczas wizyt czołowych dygnitarzy Państw Osi (nazistowskie Niemcy, faszystowskie Włochy) w przedwojennej Polsce. Nie mogło zabraknąć też tematów Anschlussu Austrii i upadku Czechosłowacji, ale autor streścił je z taką dynamiką i ekspresją, że te kluczowe wydarzenia przed wybuchem wojny czyta się jak swego rodzaju polityczny thriller.

Warto zwrócić jeszcze uwagę na rozdział poświęcony germanofilowi Władysławowi Studnickiemu. Głos jednego z nielicznych Polaków opowiadających się za sojuszem Polski z Trzecią Rzeszą, również w trakcie okupacji, jest zazwyczaj zbywany milczeniem w historycznych debatach z uwagi na jego ocierające się o kolaborację poglądy. Bartosz Borkowski "pozwala" temu politykowi i publicyście swobodnie się tu wypowiedzieć, pozostawiając czytelnikom ocenę jego koncepcji.
Bartosz Borkowski
Fragment książki "Ku wojnie", Wydawnictwo Bellona

Kim był człowiek, który jako jeden z nielicznych chciał porozumienia Polski z Trzecią Rzeszą? Został on nawet zauważony przez nazistów i w 1936 roku zaproszono go na zjazd NSDAP w Norymberdze, gdzie spotkał się z Hitlerem. Człowiek ten z wielką precyzją przewidział wybuch II wojny światowej. To dlatego w przededniu września 1939 roku jedna z jego książek została w całości skonfiskowana przez sanacyjne władze. Oto człowiek, który ocalenie Polski dostrzegał wyłącznie w sojuszu z Niemcami – Władysław Studnicki.

W dwóch ostatnich rozdziałach książki, której tytuł obiecuje przegląd zagadnień przedwojennych, autor wychodzi poza granice przyjętej chronologii. W pierwszym przedstawia atak Niemiec na Polskę, ale w kontekście krótkiego stanu euforii, który o dziwo miał miejsce podczas wybuchu wojny w Europie. W drugim zabawia się w twórcę historii alternatywnej, szukając odpowiedzi na pytanie "Jaka byłaby Polska, gdyby nie II wojna światowa?". To jednak gdybanie nie dla samego gdybania, ale rzetelna analiza poparta danymi, statystykami i eksperckimi wypowiedziami.

Dużym atutem tego tytułu jest bogata dokumentacja fotograficzna ze szczegółowymi podpisami. Autorskie opisy przeplatane są zaś fragmentami źródeł historycznych: treściami publicznych przemów, artykułami prasowymi, zapiskami rozmów dyplomatów czy prywatnymi notatkami. Czyli tradycyjna, dobrze wykonana praca kogoś, kto na poważnie zajmuje się historią.
Choć z częścią materiałów poruszonych w książce można zapoznać się na kanale filmowym "Oblicza XX Wieku", to papierowe wydanie zawiera treści rozszerzone o dodatkowe wątki, a także tematy zupełnie nowe, niedostępne w tym historycznym zakątku serwisu YouTube. Tytuł "Ku wojnie", który miał swoją premierę w dniu 24 listopada 2021, można już kupić w największych księgarniach stacjonarnych i internetowych w Polsce.

Artykuł powstał we współpracy z Wydawnictwem Bellona