Polacy na wakacjach – czym się stresują? Badanie Ipsos dla marki Fitbit
Lato, wyczekiwane przez resztę roku, postrzegane jest zwykle przez pryzmat zieleni, ciepła i wytchnienia. Dla niektórych jednak to także niezwykle stresujący okres, ale tzw. stres wakacyjny niejedno ma imię. Wiąże się m.in. z przymusem zorganizowania letniego wyjazdu, najlepiej w atrakcyjne miejsce i to bez przepłacania. A kiedy decyzje już zapadły i udało się wreszcie zarezerwować urlop, trzeba podwoić wysiłki w pracy, żeby wszystko było dopięte na ostatni guzik przed wyjazdem. Nie zmienia to jednak faktu, że po powrocie i tak trzeba będzie nadrobić powstałe w trakcie wypoczynku zaległości.
Czy Polacy też odczuwają stres związany z wakacjami?
Z badania przeprowadzonego przez Ipsos1 na zlecenie marki Fitbit wynika, że Polki i Polacy potrafią się cieszyć z wakacyjnego wyjazdu, choć nawet w tym czasie stres nie jest im obcy. Większość ma pozytywne nastawienie do wakacji – 78 proc. wymieniło przynajmniej jedno pozytywne skojarzenie, np. radość, odpoczynek, spokój. Dla ponad połowy (55 proc.) już samo organizowanie wakacyjnego wyjazdu jest przyjemnością.
Prawie 8 na 10 respondentów zadeklarowało też, że w trakcie urlopu wypoczywa, regeneruje siły i ma więcej czasu na aktywności (67 proc.). Niestety, prawie co trzecia z badanych osób odczuwa negatywne emocje w związku z letnią przerwą – niepewność, smutek czy frustrację.
Wymarzone wakacje poza zasięgiem… oraz kilka innych zmartwień
Trzech na pięciu respondentów i respondentek przyznało, że głównym powodem do zmartwień są dla nich finanse. Aż 59 proc. osób stwierdziło, że ich wymarzone wakacje są poza zasięgiem. Dla 55 proc. wyzwaniem jest wygospodarowanie budżetu nawet na te atrakcje, które zaplanowali. Spośród osób, które nie oceniają dobrze stanu swojego portfela, zdecydowanie mniejszy odsetek niż w całej populacji cieszy się planowaniem letniego wypoczynku (tylko 33 proc.).
Wśród czynników stresogennych na drugim miejscu jest pogoda. Tym, czy będzie słońce, czy deszcz, martwi się aż 36 proc. badanych. O kolejny ból głowy przyprawia wybór destynacji i zastanawianie się, czy wybrane miejsce będzie prezentowało się w rzeczywistości równie dobrze, co na zdjęciach promocyjnych (18 proc.).
Z jednej strony warto poświęcić trochę czasu i uwagi na to, by zapoznać się z różnymi możliwościami na etapie planowania wakacji i wybrać opcję spełniającą nasze oczekiwania, ale z drugiej warto urealniać swoje oczekiwania i postarać się dostosować nastawienie. Aby zrozumieć, jak dużo w naszej percepcji, emocjach i motywacjach zmienia właśnie nastawienie, warto przypomnieć sobie sentencję „dla jednych szklanka jest do połowy pełna, a dla innych do połowy pusta”. Nastawienie na zauważanie tego co dobre, ciekawe, a także wdzięczność za możliwość doświadczania czegoś nowego, mogą nam pomóc skompensować pewne niedociągnięcia. Aby wypocząć i móc cieszyć się zregenerowanymi zasobami energetycznymi, zdecydowanie lepiej jest widzieć szklankę do połowy pełną – zauważyła dr Ewa Jarczewska-Gerc, adiunkt na Wydziale Psychologii SWPS.
Przedwyjazdowa gorączka – chleb powszedni Polek i Polaków
Dolegliwości związane ze stresem na kilka dni przed wyjazdem deklaruje aż 79 proc. badanych. Na szczęście nie wszyscy odczuwają je równie silnie i często. Co trzecia osoba przyznaje, że gorączka przed wyjazdem trawi ją zawsze lub często, a 46 proc., że rzadko. Wśród najpopularniejszych objawów znajdują się: niepokój, nerwowość, bezsenność, nadmierne pobudzenie oraz ból głowy i brzucha. Młode osoby częściej doświadczają objawów somatycznych (29 proc.), natomiast starszym towarzyszy nadmierne pobudzenie (33 proc.).
Dlaczego tak bardzo stresuje nas wyjazd? Powodów jest wiele i są zupełnie uzasadnione. Nie zawsze mamy wpływ na przebieg podróży, a przecież tak bardzo chcemy już się znaleźć w miejscu wymarzonych wakacji. Obawiamy się, że będą opóźnienia samolotu, pociągu albo korki na autostradzie. Nie wiemy, co się wydarzy podczas podróży, jak zachowywać się będą współpasażerowie czy inni ludzie, których spotykamy po drodze. Czasem w trakcie podróży może nas też zaskoczyć pogoda. Dlatego warto poświęcić trochę czasu i energii na wyobrażenie sobie różnych potencjalnych scenariuszy podróży i przygotowanie się na różne ewentualności. Mieć pod ręką wodę, zdrowe przekąski i wszystkie inne drobiazgi, które często są w stanie uratować dobry nastrój – dodała dr Ewa Jarczewska-Gerc.
Polacy na wakacjach… i po urlopie
Niestety stres nie mija, kiedy już dotrzemy do miejsca wypoczynku. Bez względu na sytuację materialną, 62 proc. badanych stale pilnuje budżetu, by nie przekroczyć założonych limitów. Co trzeci badany przyznał, że w ubiegłych latach dzwoniono do niego z pracy, kiedy był na urlopie. Prawie połowa twierdzi natomiast, że nie da się też tak naprawdę wypocząć, kiedy jedzie się na urlop z dziećmi (45 proc.). Mimo to z badania wynika, że nie szukamy miejsc z kompleksowymi animacjami dla dzieci (65 proc.).
Tym, którzy nie mają potomstwa częściej doskwiera troska o własny wygląd. Co prawda, prawie połowa respondentów deklaruje, że nie odczuwa presji, by dobrze wyglądać na wakacjach (47 proc.), ale tylko 30 proc. czuje się komfortowo, pokazując nieco więcej ciała (np. w kostiumie kąpielowym). Ponad 70 proc. twierdzi, że inne osoby na plaży wyglądają lepiej od nich. Wygląd psuje wakacyjny nastrój przede wszystkim osobom młodszym (18-29 lat: 22 proc.), kobietom ogółem (19 proc.) oraz singlom (19 proc.).
Mimo wszystko, nawet z kalkulatorem w głowie i w towarzystwie dzieci, znaczna większość (bo aż 77 proc.) Polaków twierdzi, że relaksuje się podczas urlopu, a ciesząc się wolnym czasem, nie myśli o pracy (70 proc.). Co jednak ciekawe, zaledwie kilka dni po urlopie ponad połowie z nas znowu zaczyna doskwierać uczucie zmęczenia i wakacyjne odprężenie przemija (54 proc.).
Także w tym przypadku istotną rolę odgrywa nastawienie. Bardzo często do urlopu podchodzimy jak do wybawienia, eksploatując się znacząco na co dzień i czekając cały rok na wymarzony odpoczynek. Tymczasem to, co naprawdę przeciwdziała nadmiernemu zmęczeniu i wypaleniu zasobów, to regularne mikrodawki aktywnego dbania o siebie i relaksu na co dzień. Dbanie o regularną aktywność fizyczną, na przykład poprzez spacery, bieganie, siłownię czy inne formy sportu, świadome wybory żywieniowe, odpowiednia ilość i jakość snu, rozwój intelektualny oraz budowanie dojrzałych i opartych na zaufaniu i wzajemnej trosce relacji to pięć podstawowych obszarów działań, które znacząco przekładają się na nasze zdrowie i samopoczucie. Uważne i świadome życie sprawia, że regulujemy sobie relacje ze światem na bieżąco, a wymarzony urlop staje się „wisienką na torcie”, która smakuje, daje nowe i niecodzienne odczucia, ale nie musi zaspokajać codziennego głodu na odpoczynek, relaks i regenerację zasobów – zaznaczyła dr Ewa Jarczewska-Gerc.
Czy istnieje sposób na wakacyjny stres? Porady i wskazówki od Fitbit
Eksperci zajmujący się tym zagadnieniem polecają podejść do stresu z głową. Dobrze też wiedzieć, że nie jesteśmy w tej walce osamotnieni. Obecnie można się wspierać inteligentnymi urządzeniami, takimi jak smartwatche czy trackery Fitbit. Są one wyposażone w szereg czujników, które w połączeniu z dedykowaną aplikacją dają użytkownikowi wgląd w parametry opisujące stan jego organizmu, włączając w to jakość snu oraz stres. Jak więc walczyć ze stresem z pomocą smartwatcha?
1. Jak reagujemy na stres i co go wywołuje
Zacznijmy od tego, że czujnik aktywności elektrodermalnej (cEDA) w Fitbit Sense 2 mierzy na bieżąco niewielkie zmiany poziomu potliwości. Funkcja Body Response zestawia te odczyty z informacjami takimi jak m.in. tętno, jego zmienność oraz temperatura skóry, by określić, czy dana osoba mierzy się z potencjalnie stresującą sytuacją. Jeżeli tak, informuje o tym i prosi o interpretację, by dowiedzieć się, jakie emocje są wtedy odczuwalne.
2. Odkrywanie trendów
Funkcja Body Response rejestruje też okresy, w których użytkownik lub użytkowniczka odczuwa napięcie. Pomaga to w określaniu dziennych i tygodniowych trendów, odczytywaniu, jak nasze ciało reaguje na wszelkie wyzwania, z jakimi przychodzi nam się mierzyć, oraz planowaniu i podejmowaniu skutecznych przeciwdziałań.
Mierzenie stresu fizjologicznego i przedstawienie go na czytelnej skali 0-100 pozwala także wykryć okresy lepszej dyspozycji, w których można sobie pozwolić na więcej, na przykład na zajęcie się bardziej wymagającym projektem. A może warto pomyśleć o regularnej chwili wytchnienia w ciągu tygodnia? Kiedy zaś wiemy, że zbliża się przedwyjazdowy stres, pomocne może okazać się też wzięcie dodatkowego dnia urlopu na spakowanie się i dotarcie do miejsca wypoczynku na spokojnie, nie w pocie czoła.
3. Ćwiczenia… relaksują
Po zapoznaniu się z czynnikami wpływającymi na poziom stresu i zlokalizowaniu okresów ich największego nasilenia, możemy wreszcie zająć się problemem z głową i zacząć reagować, zanim dojdzie do punktu kulminacyjnego. Pomocne będą w tym wypadku spersonalizowane sesje oddechowe w aplikacji Relax oraz ponad 400 sesji „mindfulness” w Fitbit Premium. Inne badanie marki Fitbit2 wykazało bowiem, że osoby, które regularnie odbywały sesje medytacyjne, zauważyły pozytywne zmiany tętna spoczynkowego i jakości snu, a w efekcie także poziomu stresu.
4. Aktywność fizyczna tak, ale nie na siłę
Nawet osoby, które bieganie nudzi, mogą poczuć się lepiej i oczyścić umysł z nagromadzonego stresu dzięki krótkim wieczornym sesjom marszo-biegu. Brak kondycji? Zwiększona aktywność da szybko zauważalne efekty, dodatkowo poprawiając nastrój.
Pomoże też ocena dziennej gotowości. Fitbit Premium wykorzystuje odczyty HRV, dane o jakości przebytego snu i aktywności, by pomóc zrozumieć, kiedy użytkownik gotowy jest do osiągania najlepszych efektów ćwiczeń, a kiedy należy poprzestać na regeneracji.
5. Lepszy sen
Dobry sen jest niezwykle ważny dla zdrowego trybu życia. Regularny sen pomaga w walce ze stresem. Aby kontrolować jakość snu, wystarczy wyposażyć się w urządzenie Fitbit. Na podstawie kluczowych odczytów aplikacja wystawi ocenę jakości snu, a na bazie miesięcznej analizy Fitbit Premium utworzy indywidualny profil snu, pomocny w lepszym zrozumieniu wzorca stanowiącego fundament na drodze do poprawy nawyków oraz jakości odpoczynku.
Zachęcamy do zapoznania się z pełnym raportem z badania „Wakacyjny stres Polaków. 2023” zrealizowanego przez Ipsos na zlecenie marki Fitbit.
1. Badanie metodą CAWI przeprowadziła w dniach 19 – 23 maja 2023 roku firma Ipsos na liczącej 1049 osób reprezentatywnej próbie dorosłych Polaków w wieku 18 - 60 lat, na zlecenie marki Fitbit.
2. https://blog.fitbit.com/fitbit-mindfulness-research-findings