Moje siedem najciekawszych i ulubionych cytatów, sentencji, aforyzmów ateistycznych. O Biblii, religii, czy naukowym zachwycie nad światem bez magii. Czytajcie i uzupełniajcie listę w komentarzach.
REKLAMA
7. "With or without religion, good people can behave well and bad people can do evil; but for good people to do evil — that takes religion."
"Z religią i bez niej dobrzy ludzie zachowują się dobrze, a źli – źle; ale żeby dobry człowiek czynił zło – do tego potrzeba religii." Steven Weinberg – amerykański fizyk teoretyczny, noblista.
Czy moralność to domena religii? Ateiści twierdzą, że jest ona starsza od wszystkich wierzeń. Dekalog w wielu przykazaniach nie jest odkrywczy i kodyfikuje naturalne, ogólnoludzkie prawa. "Nie zabijaj" z punktu widzenia biologii ewolucyjnej to coś normalnego – przecież gdybyśmy bez opamiętania się wyniszczali, nie byłoby naszego gatunku.
Każda religia jednak często wychodzi poza granice przyrodzonych naszemu rodzajowi praw, przekręcając je na użytek samej religii. Dlatego np. "nie zabijaj" w Biblii nie dotyczyło innowierców. Nie napiszę też nic odkrywczego, gdy przypomnę o wojnach religijnych, które zresztą na całym świecie do dziś w mniejszym i większym stopniu trwają.
Każda religia jednak często wychodzi poza granice przyrodzonych naszemu rodzajowi praw, przekręcając je na użytek samej religii. Dlatego np. "nie zabijaj" w Biblii nie dotyczyło innowierców. Nie napiszę też nic odkrywczego, gdy przypomnę o wojnach religijnych, które zresztą na całym świecie do dziś w mniejszym i większym stopniu trwają.
6. "Properly read, it is the most potent force for atheism ever conceived."
O Biblii: "Właściwie odczytana, jest największą pożywką dla ateizmu, jaka kiedykolwiek powstała." Isaac Asimov – amerykański pisarz i biochemik rosyjskiego pochodzenia, znany m.in. z opisania praw robotów.
U wielu ateizm zaczyna się od momentu pierwszego otwarcia Biblii. M.in. cytowany niżej Penn Jillette wspominał, że w swojej niedzielnej szkole był prymusem, nie tak jak jego koledzy, którzy olewali zajęcia. Zagłębiając się w Biblię, zadawał coraz więcej pytań, co wreszcie doprowadziło do jego wypisania ze szkółki, ponieważ zaczął w pewnym momencie przeciągać na ateizm swoich kolegów. Zresztą ze mną też było podobnie.
5. "Atheism is a religion like not collecting stamps is a hobby."
"Ateizm jest religią, tak jak nie zbieranie znaczków jest hobby." Prawdopodobnie powiedział to Penn Jillette, uznany iluzjonista i komik, a także gorący orędownik libertarianizmu.
Zgrabne porównanie, które często szybko kończy dyskusję nad zarzutem, że "ateizm to też religia". Znane także w formie "ateizm to religia, tak jak 'łysy' to kolor włosów". Ciekawe zresztą, że ma być to "zarzut"...
4. "Many orthodox people speak as though it were the business of sceptics to disprove received dogmas rather than of dogmatists to prove them. This is, of course, a mistake. If I were to suggest that between the Earth and Mars there is a china teapot revolving about the sun in an elliptical orbit, nobody would be able to disprove my assertion provided I were careful to add that the teapot is too small to be revealed even by our most powerful telescopes. But if I were to go on to say that, since my assertion cannot be disproved, it is intolerable presumption on the part of human reason to doubt it, I should rightly be thought to be talking nonsense. If, however, the existence of such a teapot were affirmed in ancient books, taught as the sacred truth every Sunday, and instilled into the minds of children at school, hesitation to believe in its existence would become a mark of eccentricity and entitle the doubter to the attentions of the psychiatrist in an enlightened age or of the Inquisitor in an earlier time."
"Wielu fundamentalistów twierdzi, że w interesie sceptyków jest obalanie dogmatów, a nie, że w interesie ortodoksów jest ich potwierdzanie. To oczywiście błąd. Jeśli zasugerowałbym, że pomiędzy Ziemią a Marsem po eliptycznej orbicie wokół Słońca podróżuje chiński czajniczek, nikt nie mógłby podważyć tego twierdzenia zakładając, że dodałbym, iż czajniczek jest zbyt mały, by można go było dostrzec nawet za pomocą najbardziej potężnych teleskopów. Gdybym upierał się, że skoro moje założenie nie może zostać obalone, to obrazą rozumu jest w to wątpić – od razu zostałbym uznany za bredzącego. Jeśli jednakże istnienie takiego czajniczka byłoby potwierdzone przez starożytne księgi, nauczane jako święta prawda każdej niedzieli i wtłaczane do umysłów dzieci w szkole, to niewiara w jego istnienie byłaby oznaką ekscentryczności oraz przyciągałaby do niedowiarka uwagę psychiatrów – w oświeconych czasach – albo inkwizytorów – w wiekach wcześniejszych." Bertrand Russell – brytyjski filozof, myśliciel, noblista.
Metafora, nazywana na cześć twórcy czajniczkiem Russella, z jednej strony jest wyjaśnieniem zasady, że "wyjątkowe twierdzenia, wymagają wyjątkowych dowodów" ("Extraordinary claims require extraordinary evidence" jak pisał Carl Sagan – wielki astronom i popularyzator nauki). Z drugiej strony czajniczek jak i podobne jemu Latający Potwór Spaghetti, czy Niewidzialny Różowy Jednorożec, to bardzo zgrabne myślowe konstrukty, obnażające wiele twierdzeń religii.
3. "Tell people an invisible man in the sky created all things, they believe you. Tell them what you've painted is wet, they have to touch it to believe."
"Powiedz ludziom, że niewidzialny człowiek w niebie stworzył Świat, a ci uwierzą. Powiedz im, że coś jest świeżo malowane, a będą musieli to dotknąć, żeby uwierzyć." George Carlin – amerykański komik typu stand-up.
Wybitny komik, który wielokrotnie żartował sobie z religii, najbardziej poruszył mnie właśnie tym krótkim stwierdzeniem. Bo choć zdaje sobie sprawę, że w naturze ludzkiej leży branie na wiarę wielu rzeczy, to mam nadzieję, że jednak sceptycyzm jest czasem silniejszy.
2. "Isn't it enough to see that a garden is beautiful without having to believe that there are fairies at the bottom of it too?"
"Czy nie starczy, że ogród jest piękny? Czy muszą w nim jeszcze mieszkać wróżki?" Douglas Adams – brytyjski pisarz, autor m.in. serii "Autostopem przez galaktykę".
"Bóg luk", to pojęcie wymyślone przez słynnego biologa i ateistę Richarda Dawkinsa, oznaczające wykorzystywanie istoty wyższej do tłumaczenia zjawisk naturalnych, których nie rozumiemy. Możemy mówić też jednak o "Bogu klinie" – którego wierzący wciskają tam, gdzie jest dobro i piękno, tłumacząc je boskim pierwiastkiem.
Nigdy oczywiście nie będę przekonywać wierzących, że to co lubią czy kochają nie zostało im dane od Boga. Proszę tylko o jedno – po np. udanej operacji, najpierw podziękujcie lekarzom, a dopiero później Bogu.
1. "The amazing thing is that every atom in your body came from a star that exploded. And, the atoms in your left hand probably came from a different star than your right hand. It really is the most poetic thing I know about physics: You are all stardust. You couldn’t be here if stars hadn’t exploded, because the elements - the carbon, nitrogen, oxygen, iron, all the things that matter for evolution - weren’t created at the beginning of time. They were created in the nuclear furnaces of stars, and the only way they could get into your body is if those stars were kind enough to explode. So, forget Jesus. The stars died so that you could be here today."
"Niesamowitym jest, że każdy atom naszego ciała pochodzi z gwiazdy, która eksplodowała. Atomy w naszej lewej ręce prawdopodobnie pochodzą z innej gwiazdy niż te w prawej. To najbardziej poetycka rzecz w fizyce: wszyscy jesteśmy gwiezdnym pyłem. Nie było by nas, jeśli gwiazdy by nie eksplodowały, ponieważ pierwiastki – węgiel, azot, tlen, żelazo, wszystko, co jest istotne dla ewolucji – nie zostało stworzone u zarania czasu. Powstały one w nuklearnych paleniskach gwiazd, które były na tyle uprzejme by eksplodować, żeby te pierwiastki mogły się znaleźć w naszych ciałach. Dlatego zapomnij o Jezusie. Gwiazda umarła byś mógł być tu dzisiaj." Lawrence M. Krauss – profesor fizyki teoretycznej, kosmolog, popularyzator nauki.
Jedna z najpiękniejszych rzeczy jakie słyszałem w swoim życiu. Ateizm można postrzegać jako smutniejszy światopogląd niż ten religijny – taki, który nie potrafi po prostu patrzeć na to, co jest wokół nas z zachwytem. Jeśli jesteśmy tylko zbiorem atomów, to czym się zachwycać?
Lawrence M. Krauss udowadnia, że nie tylko sztuka, ale też nauka i racjonalizm potrafią być równie, a może nawet bardziej inspirujące i budujące niż religia.
A jakie Wy ateistyczne cytaty lubicie najbardziej? Może któryś Christophera Hitchensa albo Richarda Dawkinsa (nie mogłem się na żaden zdecydować, może dlatego, że szczególnie Hitchensa, najlepiej się słucha)? Może inaczej interpretujecie te, które zaprezentowałem? Podzielcie się proszę swoimi propozycjami w komentarzach.
Tłumaczenia moje, oprócz Douglasa Adamsa, który jest w tłumaczeniu Piotra Szwajcera. Wszyscy cytowani są (albo byli) ateistami.
