Reklama.
Szanowny Panie Prezydencie,
Słyszałem Pańskie przemówienie wygłoszone podczas gali z okazji 100-lecia AGH. Wierzę, że gdyby w owym samolocie był Paweł Włodkowic, średniowieczny rektor Akademii Krakowskiej, ojciec tolerancji i zrozumienia dla drugiego człowieka, zadzwoniłby do Pana prezydenta z prośbą o mea culpa.
I my się tego domagamy! Czytaj więcej
Rozśmieszył Pana "żart" prezydenta Dudy?
Nie wszystko, co ktoś uważa za dobry kawał, faktycznie jest żartem. Jestem przekonany, że prezydent tego "dowcipu" w swoim przemówieniu z nikim nie konsultował. To był odruch. Chciał być zabawny. Jednak tak żartować nie powinien nikt. Ani anonimowy Kowalski, ani głowa państwa.
Chodzi o tzw. poprawność polityczną?
Absolutnie nie. To jest kwestia dobrego wychowania. Niektórzy to nazwą dyplomacją – okej, niech będzie. Osoby, którym dobre wychowanie jest obce, być może uznają to za hipokryzję. Ale chodzi o to, by nie mówić czegoś, co kogoś innego może zaboleć.
Absolutnie nie. To jest kwestia dobrego wychowania. Niektórzy to nazwą dyplomacją – okej, niech będzie. Osoby, którym dobre wychowanie jest obce, być może uznają to za hipokryzję. Ale chodzi o to, by nie mówić czegoś, co kogoś innego może zaboleć.
Według Pana był to dowcip rasistowski?
W Polsce żyję już od 36 lat i czuję się bardzo z Polską związany. Dlatego w moim apelu w ogóle nie nawiązuję do rasizmu czy ksenofobii, tylko do dobrego wychowania.
W tej petycji są dwa wątki. Pierwszy to to, co ja nazywam "Bambo-mentalem". Jest w Polsce pewna grupa osób dorosłych, które cały czas w swojej świadomości pozostały na etapie "Murzynka Bambo" Juliana Tuwima i "W pustyni i w puszczy" Henryka Sienkiewicza.
Tak na marginesie – niestety, w języku polskim nie istnieją chyba żadne związki frazeologiczne dotyczące osób czarnych, które byłyby pozytywne. Jest "Sto lat za murzynami", "Murzyn zrobił swoje, murzyn może odejść"... W ogóle fakt, że same słowo "murzyn", które oznacza: "niewolnik", wciąż funkcjonuje, to skutek słabych kontaktów z kontynentem afrykańskim. W innych językach podobne słowo też istniało, ale ewoluowało w kierunku nieobraźliwego, bo tam są relacje z Afryką.
Żart był niestosowny. W mojej wiosce, w moim kraju pochodzenia, w mojej byłej grupie etnicznej (od trzech dekad dołączyłem do plemienia Mazowszan) nigdy nie było kanibalizmu.
Zacytuję odpowiedź afrykańskiego bohatera z filmu Cafe "Pod Minogą", gdy staromiejski warszawski restaurator Konstanty Aniołek ubolewał nad brakiem małpiego mięsa w menu – "Z kogo że pan tu humorystyczną drakie odstawiasz, panie szanowny, jaki że ja dziki jestem... Małpy ani papugi za żadne pieniądze do ust bym nie wziął, formalną zakąską tak jak i pan się posługuję". Czytaj więcej
Druga kwestia to to, że nawet jeśli prezydent danego kraju prywatnie uważa, że pewien kontynent świata cały czas "siedzi w kanibalizmie", to nie powinien tego publicznie wypowiadać.
Proszę zauważyć, gdzie padł ten "żart". Gdyby prezydent był na grillu, na jakiejś imprezie po alkoholu i został ukradkiem nagrany, to jeszcze może dałoby się tę wypowiedź wybronić. Ale taki "żart" powiedzieć w zacnym gronie profesorów, w obecności kamer?Dziwi mnie, że wykształcony człowiek nie ma poczucia, co wypada w jakimś miejscu.
Głowie państwa chyba wypada trochę mniej.
Nawet nie w tym rzecz. Po prostu – jak coś powie prezydent, to więcej osób to słyszy. Ale i statystyczny Kowalski powinien wiedzieć, że nie należy mówić czegoś, co dla innych osób jest krzywdzące.
Dlatego nawiązuję w tym apelu do średniowiecznego polskiego uczonego i duchownego Pawła Włodkowica. Jestem jego fanem! Odkryłem jego postać, bo kocham polską historię. Był jednym z pierwszych na świecie głosicieli idei tolerancji. I wkurza mnie to, że wielu Polaków w ogóle nie wie, że taki człowiek w historii był.
On mówił o szacunku dla drugiej osoby – niezależnie od jej wiary czy poglądów. Na słowa Pawła Włodkowica powoływał się często Jan Paweł II. A prezydent Duda z kolei powołuje się na słowa Jana Pawła II. I tu jest ten problem...
Nie on jeden.
Po latach mieszkania w Polsce wiem, że często mamy taki kłopot – chętnie odwołujemy się do pewnych wartości, których jednocześnie publicznie nie szanujemy.
A polski problem z Afryką polega na tym, że Polacy robią pewien nawias.
To znaczy?
To znaczy?
Na całym świecie ludzie opowiadają żarty o różnych narodach. Najczęściej kawały dotyczą sąsiadów: we Francji - Belgów, w Wielkiej Brytanii - Francuzów, a w Polsce - Niemców i Rosjan. Dlaczego tak jest? Bo - choć w tych dowcipach są stereotypy - sąsiedzi to ci, których najlepiej znamy.
Jednocześnie nie wyobrażam sobie, żeby prezydent Duda zdecydował się publicznie opowiedzieć podobny żart o Niemcach czy Rosjanach. A na żart o Afrykanach sobie pozwolił.
Z czego to wynika?
Z czego to wynika?
Proszę sobie przypomnieć, jakie oburzenie było w Polsce, gdy przed Euro 2006 niemiecki Media Markt wypuścił reklamy przedstawiające Polaków jako złodziei. A o Afryce? Można powiedzieć wszystko i wszędzie. I nie ma problemu. Nic się nie stanie.
To jest efekt jakiegoś kompleksu wyższości wobec Afryki. A przekonanie to wyrasta natomiast z tego wiersza Tuwima. Tak wychowane zostały całe pokolenia.
Tymczasem w Afryce wiele się zmienia. Ten kontynent gospodarczo i politycznie w ostatnich latach zyskuje bardzo.
Zgadza się. Polacy zazwyczaj raczej o tym nie wiedzą, ale prezydent Duda jednak chyba o tym wie.
To w sumie dziś może zabrzmieć zabawnie, ale gościłem w Pałacu Prezydenckim w 2016 roku, gdy Andrzej Duda przyjmował z wizytą prezydenta Senegalu. Uczestniczyłem w uroczystej kolacji i pamiętam z jakim szacunkiem polski prezydent mówił o mieszkańcach kontynentu afrykańskiego. Dlatego dziś nie poznaję tego Dudy.
W 2015 r. powstała w Warszawie ambasada Senegalu, rok później - powołano Polską ambasadę w Dakarze. Dziś pewnie senegalski ambasador przekaże władzom w kraju, co polski prezydent mówił w Krakowie.
No właśnie, Polska się otwiera na Afrykę. Kontakty są coraz częstsze i lepsze. Z tego co wiem, prezydent Duda planuje wizytę w Senegalu. Więc tym bardziej te słowa nie powinny były paść.
Czy sprawa tej wypowiedzi dotrze do senegalskich władz? Nie wiem, myślę, że nie. W każdym razie ja ten list napisałem nie po to, by ambasada Senegalu protestowała.
Zatem po co jest ta petycja?
Zatem po co jest ta petycja?
Początkowo myślałem, że tym razem nie będę niczego komentować, bo z zadowoleniem zauważyłem, że wielu Polaków zabrało głos i jednoznacznie oceniło "żart" prezydenta. Później jednak doszedłem do wniosku, że nie powinienem milczeć.
Dziś jestem megapozytywnie zszokowany, z jak szerokim i ciepłym odbiorem spotkał się mój apel.
Jaki będzie jego dalszy los?
Będę chciał przekazać tę petycję do Kancelarii Prezydenta. Wierzę, że dzięki temu prezydent zrozumie, że popełnił megagafę i że to się nie powtórzy.
Jaki będzie jego dalszy los?
Będę chciał przekazać tę petycję do Kancelarii Prezydenta. Wierzę, że dzięki temu prezydent zrozumie, że popełnił megagafę i że to się nie powtórzy.
Satyra rządzi się swoimi prawami. Nie chciałbym jednak, aby prezydent jakiegoś afrykańskiego kraju zażartował, kiedyś z naszej katastrofy smoleńskiej. W jakichkolwiek okolicznościach. (...)
Przeprosiny świadczą o wielkości człowieka. Mam nadzieję, że Pan Prezydent będzie miał odwagę przeprosić za ten niepotrzebny kawał. Czytaj więcej