We wrześniu 2021 roku przypadała setna rocznica urodzin polskiego pisarza science-fiction. Stanisław Lem został uhonorowany przez Sejm RP, który ogłosił cały rok pod znakiem jego (dosłownie) fantastycznej twórczości.
REKLAMA
Kim był Stanisław Lem?
Dla jednych filozof, krytyk, futurolog, a dla innych najbardziej znany twórca literatury science-fiction na świecie. Jest najczęściej tłumaczonym polskim autorem. Jego książki zostały przełożone na 40 języków, a łączny nakład wydania jego dzieł to ponad 30 milionów egzemplarzy. Rozważano również przyznanie Lemowi Literackiej Nagrody Nobla. Niestety, ostatecznie nagrodę otrzymał Czesław Miłosz.
Stanisław Lem urodził się 12 września 1921 roku w przedwojennym polskim Lwowie. Pierwsze powieści tworzył na studiach, ale dopiero w latach 50. po namowach Spółdzielni Wydawniczej “Czytelnik” stworzył swoją pierwszą opowieść science-fiction. “Astronauci” od razu przypadli do gustu fanom gatunku i krytykom. Wkrótce potem Stanisław Lem został przyjęty do Związku Literatów Polskich, a także wydawał kolejne dzieła. Każde z nich z powodzeniem zyskiwało popularność w środowisku czytelniczym. Stanisław Lem mieszkał w Krakowie, gdzie zmarł 27 marca 2006 roku.
Twórczość i fenomen Stanisława Lema
Nie trudno zgadnąć, że Stanisław Lem kojarzy się głównie z tematyką fantastyczno-naukową. Fenomenem jego twórczości jest przewidywanie przyszłości, które… sprawdziło się!
Przewidział na przykład powstanie czytnika e-booków w swojej książce “Powrót do gwiazd”. Dziennikarka, która zrobiła zdjęcie cytatu opisu od razu stał się viralem.
Z kolei praca non-fiction „Summa Technologiae” antycypowała rzeczywistość wirtualną (Lem nazywał ją „fantomatyką”), wyszukiwarki, nanotechnologię i osobliwość.
Jego pisarstwo wykraczało daleko poza granice gatunku. Oprócz wielu powieści i opowiadań skomponował ogromny traktat filozoficzny o relacji ludzi i maszyn, sporo ostro dyskutowanej krytyki literackiej, eseje spekulatywne dotyczące sztucznej inteligencji, cybernetyki, kosmologii, inżynierii genetycznej, teorii gier, socjologii i ewolucji, słuchowiska radiowe i scenariusze.
Tak oszałamiająca ciekawość szerokiego zakresu materiałów, wszystko to zbadane z jasnością i wdziękiem, daje jego pisarstwu wyjątkowe miejsce na diagramie Venna, w którym nauki przyrodnicze, filozofia i literatura przenikają się wzajemnie.
Stanisław Lem - 3 książki, które warto przeczytać jako pierwsze
Kończący się powoli rok Lema skłania do refleksji nad jego multidyscyplinarną umiejętnością łączenie świata fantastycznego w przystępny sposób dla czytelnika. Dlatego, jeśli wahasz się, czy twórczość pisarza jest dla Ciebie odpowiednia, sprawdź na początek poniższe tytuły.
“Bajki Robotów”, czyli humanizacja robotów na wesoło
Książka “Bajki Robotów” Stanisława Lema to doskonały wstęp do jego twórczości. Lekkie, błyskotliwe i jednocześnie podejmujące poważne tematy w baśniowej konwencji. W książce spotkać można takich bohaterów jak elektrycerze, maszyna różnicowa, królewna Elektrina, czy robot Automateusz.
Humor książki przenika się z dozą groteski i jednocześnie opowiada o skomplikowanym świecie maszyn o ludzkich cechach. Dzięki nim Lem zrobił przekrój społeczeństwa i jego typowych zachowań. Od złości, bo chciwość i zazdrość.
Co ciekawe, “Bajki Robotów” to doskonała lektura zarówno dla dorosłych, jak i dzieci. Czytelnik, niezależnie od wieku, znajdzie w niej coś dla siebie. Zwłaszcza, jeśli docenia fantastyczny świat i baśniowe historie.
“Solaris”, hit książkowy i kinowy
Lem przeniósł bohaterów na tytułową planetę “Solaris”, gdzie całą jej powierzchnię zajmuje płynna substancja. Podczas badań okazuje się, że to żywy organizm, który najprawdopodobniej jest przedstawicielem obcej cywilizacji. Główny bohater, psycholog Kris Kelvin przybywa do stacji kosmicznej, aby pomóc towarzyszom, którzy popadają w obłęd. Czy udręka psychiczna bohaterów zostanie złagodzona? Czy tajemniczy ocean pochłonie ich umysły i zmaterializuje ich wspomnienia, doprowadzając do szaleństwa?
“Solaris” to książka, która wdraża się w głąb wspomnień i zakamarków ludzkiej psychiki. Jest jednocześnie podróżą pomiędzy planetami, które zostały opisane w sposób fantastyczno-realistyczny, jak na Lema przystało.
Ogromna popularność „Solarisa” nakręconego w filmie przez Andrieja Tarkowskiego w 1972 roku, a następnie w 2002 roku przez Stevena Soderbergha jako nastrojowa historia miłosna w bliskiej przyszłości z Georgem Clooneyem pomogła Lemowi stać się jednym z najchętniej czytanych pisarzy science fiction na świecie.
“Opowieści o Pilocie Pirxie” dla każdego z nas
“Opowieści o Pilocie Pirxie” to zbiór opowiadań, którego narratorem jest tytułowy Pilot Pirx. Wybrał on zawód nawigatora kosmicznego, a jego codzienność wygląda jak… nasze życia.
Lem stworzył sympatyczną postać astronauty, który jest wyposażony w szereg ludzkich słabości, odruchów i emocji. Pirx nie jest herosem, zdarza mu się wpaść w panikę i wyjść z opresji dzięki swojej inteligencji. Z każdym opowiadaniem bohater dojrzewa, pokazując, że każdy może stawić czoła swoim problemom.
Przy okazji Stanisław Lem oferuje w książce wspaniałą wizję zuchwałości, dziecięcej ciekawości i intuicji, które mogą dać ludziom odwagę w konfrontacji nie tylko z kosmosem, ale i codziennym życiem.
Stanisław Lem - cytaty
Nie może również zabraknąć znanych cytatów Lema, które charakteryzowały się ciętym językiem z nutką filozofii.
Stanisław Lem, Szpital PrzemienieniaNie żałuj, nigdy nie żałuj, że mogłeś coś zrobić w życiu, a tego nie zrobiłeś. Nie zrobiłeś, bo nie mogłeś.
Stanisław Lem, SolarisWcale nie chcemy zdobywać kosmosu, chcemy tylko rozszerzyć Ziemię do jego granic. Jedne planety mają być pustynne jak Sahara, inne lodowate jak biegun albo tropikalne jak dżungla brazylijska. Jesteśmy humanitarni i szlachetni, nie chcemy podbijać innych ras, chcemy tylko przekazać im nasze wartości i w zamian przejąć ich dziedzictwo. Mamy się za rycerzy świętego Kontaktu. To drugi fałsz. Nie szukamy nikogo oprócz ludzi. Nie potrzeba nam innych światów. Potrzeba nam luster. Nie wiemy, co począć z innymi światami. Wystarczy ten jeden, a już się nim dławimy.
Stanisław Lem, Bajki robotówGłupstwo rozmnożone nie przestaje być głupstwem, potęguje się tylko jego śmieszność.
Stanisław Lem, Szpital PrzemienieniaTeorie naukowe to psychiczna guma do życia.
Stanisław Lem, Dzienniki gwiazdoweCóż to za robot piękny i młody, I cóż to za robotniczka, Ona mu z dzbana daje pentody, On jej - wtyczki z koszyczka
Nie przegap żadnej ważnej wiadomości i obserwuj nas w Google News!