Alkoholizm - problem tematem tabu wśród lekarzy. Piecha: Boją się zwrócić uwagę koledze

Ponad 3 mln Polaków nadużywa alkoholu. Ta demokratyczna choroba dotyka każdego środowiska – policjantów, prawników, dziennikarzy, księży, ale również lekarzy. Szczególnie tej ostatniej grupie, która powinna stać na straży zdrowia, trudno o niej mówić.

Tabu przełamał m.in. wybitny francuski kardiolog mieszkający w USA, prof. Weil Cornell Medical College w Nowym Jorku – dr Olivier Ameisen, który w swojej autobiograficznej książce "Spowiedź z butelki" opisał walkę z uzależnieniem.

Psychoterapeuci, specjalizujący się w terapii uzależnień nie mają wątpliwości, że są pewne zawody, które są bardziej predysponowane do picia. Jednym z nich jest lekarz, którego praca wiąże się z dużym stresem, napięciem i wielogodzinnymi dyżurami. Często ten stres rozładowuje, sięgając po alkohol.

– Wśród lekarzy istnieje problem choroby alkoholowej. I nie jest to mały problem – przyznaje były wiceminister zdrowia, poseł PiS Bolesław Piecha. Jest jednym z niewielu lekarzy w Polsce, który publicznie opowiedział o swoim uzależnieniu.

– W środowisku lekarzy ten problem był zawsze i dotyczył szczególnie konkretnych specjalizacji np. chirurgów, anestezjologów czy kardiologów. Kawał ich życia wiąże się z potężnym stresem, większym niż u przeciętnego człowieka. Przecież w grę wchodzi bardzo często walka o życie drugiego człowieka – wyjaśnia dr Iwona Kołodziejczyk, psycholog, psychoterapeutka i kierowniczka Ośrodka Leczenia Uzależnień Kraków-Ściejowice.

To właśnie z tego powodu bardzo często w przypadku lekarzy pozytywna wartość alkoholu, który daje luz zmienia się z czasem w alkoholizm. Jak zwracają uwagę eksperci, w tym ogromnym stresie przedstawiciele tego środowiska bardzo często tracą tę granicę.

– Środowisko lekarzy ma rzeczywiście z tym większy problem. Lekarz jest uznawany, i sam się zresztą uznaje za osobę, która z medycznego punktu wie wszystko. Dlatego zakłada, że kontroluje sytuację, zna objawy i skutki choroby. Dlatego też lekarz palący papierosy czy pijący alkohol wywołuje u pacjentów większe emocje, czasem oburzenie – zauważa Łukasz Strzębała pedagog, specjalista terapii uzależnień, kierownik zespołu terapeutycznego w Ośrodku Uzależnień Dromader.

Lekarze swój problem alkoholowy potrafią nie tylko doskonale ukryć, usprawiedliwić, ale i racjonalnie tłumaczyć. – Działa tu system iluzji i zaprzeczeń. Im bardziej inteligenta i świadoma osoba, tym trudniej ten mechanizm wyłączyć i tym trudniej przyznać się jej, że ma problem – dodaje Łukasz Strzębała.

Lekarze boją się, że jeśli na ich stanowisku, przy odpowiedzialności, która na nich spoczywa, pójdzie fama, że mają problem i przypnie im się łatkę "alkoholika", to będzie to dla nich koniec kariery.

– Mamy wielu pacjentów z tego środowiska. Faktem jest, że w prywatnej klinice jest ich więcej niż zgłaszało się do ośrodka państwowego. Niektórzy z nich tłumaczą początkowo, że chodzi o "lepsze usługi", ale później okazuje się, że czynnikiem decyzyjnym jest większa anonimowość. Niektórzy lekarze dbają, żeby o ich problemie nie dowiedzieli się nie tylko koledzy z pracy, ale nawet rodzina – zauważa dr Iwona Kołodziejczyk. – Boją się śmierci zawodowej. A lekarze należą do grupy ludzi, której ze względu na status może to grozić – dodaje psychoterapeutka.

Z tego powodu wielu z nich stara się też walczyć z uzależnieniem na własną rękę. Sami wypisują sobie recepty na leki, stosowane u pacjentów na odwyku albo proszą o to zaufanych kolegów. – Trwa to czasem bardzo długo. Trafiają do nas pacjenci – lekarze, którzy są uzależnieni nie tylko od alkoholu. Próbując się z niego uwolnić, uzależnili się też od leków – zaznacza dr Iwona Kołodziejczyk.

Bolesław Piecha uważa, że problemem jest również samo środowisko lekarzy, które widzi chorobę kolegów, ale rzadko kiedy reaguje. – Nie ma co się oszukiwać. Problemu nie widzi właściwie tylko ten, kto pije. Widzi je za to całe środowisko, ale mało ludzi ma odwagę o tym powiedzieć i zareagować. Nadal utrzymuje się to piętno menela spod płotu – twierdzi Piecha. – Lekarze boją się zwrócić uwagę koledze czy koleżance, że pije ryzykowanie i zachowuje się przez to nieodpowiedzialnie. Obawiają się agresji – zaznacza. Ale jego zdaniem to błędne myślenie. Podkreśla, że jeśli jest to przyjacielska rozmowa są małe szanse, że taka troskliwa uwaga spotka się z to wybuchem agresji.

Jego zdaniem lekarze wcale nie piętnują kolegi po fachu, który przyzna się do alkoholizmu. – Patrzą na to tak naprawdę z ulgą. Lekarzom w starciu z pacjentem nie wypada już dziś "być pod dobrą datą", jak to się kiedyś mówiło. To jest niedopuszczalne, a jeszcze w latach 80. patrzyło się na to przychylniej – zauważa.

To też powód, dla którego zaczyna się o tym problemie mówić bardziej otwarcie i nie jest to już taki temat tabu, jak kiedyś. – Przyznanie się do alkoholizmu to tak naprawdę samoobrona. Nie chodzi o epatowanie swoim nieszczęściem. To jakaś forma zabezpieczenia, bo zdajemy sobie sprawę, że sobie z tym nie radzimy i niesie to ryzyko – podkreśla Bolesław Piecha i dodaje, że widzi w środowisku lekarskim zmianę: – Spotykam lekarzy, którzy mówią o swoim uzależnieniu. Coś zaczyna się zmieniać. To tabu się trochę odczarowuje.

Piecha podkreśla, że zmaganie się z tą chorobą wielokrotnie przerasta możliwości przeciętnego człowieka. – Abstynencja to trwanie, czujność i rozpoznawanie zagrożeń, które cały czas czyhają. Konsekwencje każdego nawrotu, które się zdarzają, są kolosalnie większe niż pierwszego. Przede wszystkim psychiczne, moralne i etyczne, bo człowiek nie wybacza sobie nawet małej wpadki – dodaje.