PE przyznał Nagrodę Sacharowa. Tym, którzy "ryzykują dla nas swoje życie"

W środę Parlament Europejski przyznał Nagrodę im. Sacharowa za rok 2022. Laureatem został naród ukraiński, reprezentowany przez prezydenta Wołodymyra Zełenskiego, wybranych przywódców i społeczeństwo obywatelskie.

Tegorocznych laureatów ogłosiła Roberta Metsola, przewodnicząca europarlamentu. – Europa was wspiera. Europa w was wierzy. Europa jest z Ukrainą – mówiła po decyzji Konferencji Przewodniczących PE, w skład której wchodzą przewodniczący i liderzy grup politycznych.

– Ta nagroda jest dla walczących Ukraińców. Dla tych, którzy zostali zmuszeni do ucieczki. Dla tych, którzy stracili krewnych i przyjaciół. Dla wszystkich, którzy wstają i walczą o to, w co wierzą. Wiem, że odważni ludzie Ukrainy nie poddadzą się i my też się nie poddamy – powiedziała Metsola.

Gratulacje przekazała także na Twitterze. "Stają w obronie tego, w co wierzą. Walczą o nasze wartości. Bronią demokracji, wolności i praworządności. Ryzykują dla nas swoje życie. Nikt nie zasługuje na więcej. Gratulacje dla odważnych mieszkańców Ukrainy!" – napisała.

Europosłowie w uzasadnieniu wskazali, że Ukraińcy nie tylko walczą o ochronę swoich domów, suwerenności, niepodległości i integralności terytorialnej, ale także bronią wolności, demokracji, praworządności i europejskich wartości na polach bitwy "przeciwko brutalnemu reżimowi, który stara się podważyć naszą demokrację, osłabić i podzielić naszą Unię".

Nagroda im. Sacharowa za wolność myśli jest przyznawana przez Parlament Europejski corocznie. Została ustanowiona w 1988 roku w celu uhonorowania osób i organizacji broniących praw człowieka.

Każdy laureat otrzymuje też nagrodę pieniężną – 50 tysięcy euro. Wręczenie nagrody zaplanowano na 14 grudnia podczas uroczystej ceremonii na sali plenarnej PE w Strasburgu.

Wśród tegorocznych finalistów, oprócz zwycięskiego narodu ukraińskiego, znaleźli się ponadto założyciel demaskatorskiego portalu WikiLeaks Julian Assange i kolumbijska Komisja Prawdy.

Nagrodę nazwano na cześć radzieckiego fizyka i laureata Pokojowej Nagrody Nobla Andrieja Sacharowa (1921-1989). W 1964 roku, podczas wyborów do Akademii Nauk, Sacharow zaatakował podczas przemówienia m.in. hołubionego przez władzę Trofima Łysenkę.

Cztery lata później napisał esej "Rozmyślania o postępie, pokojowym współistnieniu i wolności intelektualnej". Wydano go w nakładzie 18 mln egzemplarzy, również za granicą. To spowodowało ostrą reakcję władz.

Andriej Sacharow został wyrzucony z pracy w ośrodku badań jądrowych i pozbawiony wszelkich tytułów. Mimo to działał na rzecz rozbrojenia, ograniczenia potencjałów nuklearnych, demokracji i poszanowania praw człowieka.

W 1975 roku otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla. Ustrój sowiecki określał jako totalitarny, krytykował też m.in. interwencję ZSRR w Afganistanie, określając ją jako agresję. W grudniu 1986 wrócił do Moskwy z miasta Gorki (obecnie Niżny Nowogród), dokąd został zesłany w 1980 za protesty ws. agresji na Afganistan.