Przeczytaj też: Czy Kamiński i Wąsik są więźniami politycznymi? Ekspert rozwiewa wątpliwości

Prawniczka wskazuje, że w przypadku neosędzi Barbary Kamińskiej nie wystarczą telewizyjne obrazy uwieczniające jej aktywność w Warszawie. Niewystarczające są także wpisy internautów, którzy oznaczają ZUS na platformie X, by zwrócić jego uwagę na to, co robi żona Mariusza Kamińskiego.

– Zgodnie z art. 94c § 1 i 2 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, uprawnionym do kontroli zwolnień lekarskich jest prezes sądu oraz na jego wniosek Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Zatem ZUS w takiej sprawie nie działa z urzędu, a konieczna jest inicjatywa prezesa sądu – tłumaczy dr Katarzyna Kalata.

ZUS. Kara za wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z przeznaczeniem

Zatem to pracodawca, w tym przypadku prezes sądu, o ile podejrzewa, że pracownik wykorzystuje zwolnienie niezgodnie z przeznaczeniem, ma złożyć wniosek do ZUS. Ale to nie jest jedyna okoliczność, gdy może zwrócić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Konsekwencje dla pracownika są dotkliwe.

– W sytuacji, gdy sędzia wykorzystuje zwolnienie lekarskie niezgodnie z jego celem lub wykonuje pracę zarobkową podczas choroby, traci prawo do wynagrodzenia za cały okres orzeczonej niezdolności do pracy – mówi mec. Katarzyna Kalata.

Specjalistka wskazuje, jakie konkretne okoliczności mogą się kryć za wykorzystaniem zwolnienia lekarskiego niezgodnie z przeznaczeniem.

– Przykładowo, jeśli sędzia jest niezdolny do pracy, na co uzyskał zwolnienie lekarskie, w którym lekarz wskazał, że konieczne jest leżenie, a ten uczestniczy np. w konferencji, zgodnie z przepisami traci prawo do wynagrodzenia za cały okres określony w zwolnieniu, bez znaczenia ma to, czy uczestnictwo w konferencji trwało jeden dzień, czy nawet kilka godzin (art. 17 ustawa o świadczeniach pieniężnych w razie choroby i macierzyństwa) – tłumaczy radca prawny Kancelarii Kalata.

Co to znaczy "wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem"?

Ekspertka podkreśla, że to, czy pracownik wykonujący jakąś aktywność będzie miał kłopoty w ZUS, zależy od powodu zwolnienia, a więc stojącej za nim choroby.

– Pod pojęciem wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem przyjmuje się zachowanie sprzeczne z zaleceniami lekarza, np. zaleceniem nieporuszania się lub zakazem uczestnictwa w zajęciach sportowych. Sędzia nie powinien np. grać w tenisa, gdy ma chory kręgosłup oraz wykonywać inne czynności niezalecane w jego stanie zdrowia – wyjaśnia dr Katarzyna Kalata.

Pracodawca, w tym przypadku prezes sądu, sam może sprawdzić tylko to, czy sędzia na zwolnieniu lekarskim siedzi w domu. W innych rzeczach potrzebuje pomocy ZUS.

– Kontrola zwolnienia lekarskiego może odbywać się dwutorowo, tj. prezes może zweryfikować, czy sędzia przebywa w domu podczas choroby, lub może poprosić ZUS o weryfikację, czy zwolnienie zostało wystawione zasadnie. Pracodawcy ani prezes sądu nie widzą przyczyny choroby ani zaleceń lekarza wystawiającego zwolnienie, dlatego bez pomocy ZUS-u nie mają możliwości samodzielnie stwierdzić, czy dana aktywność sędziego czy pracownika przyczyniła się do wydłużenia jego niezdolności do pracy i była sprzeczna z celem zwolnienia – mówi mec. Katarzyna Kalata.

Ekspertka wskazuje, że zgodnie z art. 94c § 6 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, do kontrolowania prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego, stosuje się odpowiednio przepisy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.

Rozmówczyni naTemat dodaje, że zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2013 r., sygn. akt. I UK 606/12, wykonywanie czynności mogących przedłużyć okres niezdolności do pracy zawsze stanowi wykorzystywanie zwolnienia niezgodnie z jego celem, którym jest odzyskanie przez ubezpieczonego zdolności do pracy. W jego osiągnięciu przeszkodą może być zarówno wykonywanie pracy zarobkowej (co przesądził ustawodawca), jak i inne zachowania ubezpieczonego utrudniające proces leczenia i rekonwalescencję.

W przypadku żony Mariusza Kamińskiego wniosek do ZUS może złożyć prezes sądu. Z kolei sam Zakład Ubezpieczeń Społecznych może skontaktować się z medykiem, który wystawił jej zwolnienie.

– Z uwagi na fakt, że prezes sądu nie ma możliwości zweryfikowania kodu choroby sędziego ani czy dana czynność wykonywana podczas zwolnienia jest niezgodna z jego celem, musi wystąpić z wnioskiem do ZUS-u, który może również wystąpić z wnioskiem o opinię lekarza leczącego – konkluduje dr Katarzyna Kalata.