W piątek 26 lipca będzie miała miejsce ceremonia otwarcia igrzysk olimpijskich w Paryżu. O tym wydarzeniu przypomniał nawet Google, zmieniając swoje logo i promując frazę "olimpiada". Na chwilę przed ceremonią otwarcia spytałam językoznawcę, czy użycie tego słowa nie jest błędem. Odpowiedź była jednoznaczna.
Pracując blisko dziennikarzy sportowych, nie raz zwracali mi uwagę, że olimpiada (którą dziś promuje Google) to 4-letni okres oczekiwania na igrzyska olimpijskie, czyli najważniejszą imprezę sportową. Takie było bowiem znaczenie słowa "olimpiada" w starożytnej Grecji, skąd wywodzi się ta impreza. Okazuje się jednak, że język już dawno zmienił tę definicję.
Szukając definicji słowa "olimpiada" zajrzałam do kilku internetowych słowników. Ten udostępniony przez PWN w wersji internetowej podaje cztery definicje. Okazuje się, że pod tym słowem mogą się kryć "starogreckie igrzyska sportowe ku czci Zeusa", "międzynarodowe zawody sportowe organizowane co cztery lata przez różne państwa", "czteroletni okres pomiędzy starogreckimi igrzyskami, będący jednostką rachuby czasu w starożytnej Grecji" lub "konkurs z różnych dziedzin wiedzy organizowany corocznie dla uczniów".
Podobne definicje można znaleźć także w Wielkim słowniku języka polskiego PAN. Tam olimpiada występuje jako synonim igrzysk olimpijskich. Definicja obejmuje również 4-letni okres oczekiwania w starożytnej Grecji, a także imprezę sportową i szkolny konkurs.
Wyjaśnienie jasno wskazuje zatem, że rozpoczynającą się właśnie imprezę w Paryżu śmiało można nazwać olimpiadą. Jak wyjaśnił nam językoznawca i leksykograf związany z Uniwersytetem Warszawskim prof. Mirosław Bańko, zmiana definicji nastąpiła już ponad 100 lat temu.
Jak wyjaśnia ekspert, tzw. słownik wileński z 1861 roku definiował "olimpiadę" jako czteroletni okres między igrzyskami olimpijskimi w starożytnej Grecji. Jednak sytuacja zmieniła się chwilę po wznowieniu imprezy w czasach nowożytnych, czyli po 1896 roku.
Jak wyglądała zmiana znaczenia słowa "olimpiada"? "W słowniku wyrazów obcych Arcta (1934) opisane słowami: "uroczyste zapasy sportowe; turniej z wszystkich dziedzin sportu". Powojenny słownik pod red. Doroszewskiego w tomie 5 (1963) hierarchizuje znaczenia już w sposób całkiem współczesny: na pierwszym miejscu umieszcza igrzyska (starożytne i nowożytne), na drugim – inne zawody, takie jak olimpiada polonistyczna, na trzecim – czteroletnią miarę czasu u Greków" – wyjaśnia prof. Mirosław Bańko.
Widać zatem wyraźnie, że domniemana poprawność językowa, na którą tak duży nacisk kładzie wielu dziennikarzy sportowych, nie jest niczym uzasadniona. "Zmiana zaszła już dawno temu i chyba tylko objawem puryzmu można tłumaczyć, jeśli ktoś utrzymuje dziś, że powinno być inaczej" – podkreśla nasz rozmówca.
Niezależnie od tego, czy wolicie używać słowa olimpiada, czy igrzyska olimpijskie, przez najbliższych kilka tygodni będziecie mogli cieszyć się, podziwiając zmagania sportowców. Te w zasadzie już się rozpoczęły. W środę i czwartek do rywalizacji przystąpili m.in. piłkarze i rugbyści.
Jednak wydarzeniem, na które czekają olimpijczycy i miłośnicy sportu jest ceremonia otwarcia igrzysk olimpijskich w Paryżu. Ta będzie miała miejsce już w piątek 26 lipca i z pewnością przejdzie do historii. Już teraz wiadomo bowiem, że pierwszy raz odbędzie się poza stadionem. Sportowcy przepłyną ok. 6-kilometrowy odcinek Sekwany na 115 łodziach. A kto zapali znicz olimpijski? To jak zawsze pozostaje największą tajemnicą tego wydarzenia.
Ceremonia otwarcia IO w Paryżu rozpocznie się o godzinie 19:30. Transmisja będzie dostępna na antenie TVP 1, a także na stronie sport.tvp.pl i w aplikacji mobilnej.
157 odpowiedzi