nietypowe seriale kryminalne: Marcella i Fargo
Niektóre seriale kryminalne są inne niż wszystkie Fot. Kadry z "Marcelli" i "Fargo" / Canva / grafika: naTemat

Wśród schematycznych procedurali co jakiś czas pojawiają się seriale, które wyłamują się z gatunkowych ram. Zaskakują formą, klimatem i podejściem do opowiadania historii – i właśnie dlatego zostają w pamięci na długo. Choć klasyki takie jak "Miasteczko Twin Peaks", "The Wire", "Breaking Bad", "Most nad Sundem", "Dexter" czy "Detektyw" przecierały te szlaki już lata temu, dziś coraz więcej twórców odważnie kontynuuje tę tradycję. To seriale kryminalne inne niż wszystkie – oto 15 mniej oczywistych produkcji, które udowadniają, jak bardzo ten gatunek wciąż potrafi zaskakiwać.

REKLAMA

1. Happy Valley (2014–2023)

logo
Fot. materiały prasowe / BBC

Obejrzysz na: Canal+, CDA Premium

Choć na pierwszy rzut oka to klasyczny brytyjski kryminał o policjantce z prowincji, "Happy Valley" to znacznie więcej. Serial BBC skupia się na sierżant Catherine Cawood, która nie tylko rozwiązuje sprawy kryminalne, ale zmaga się z traumami, stratą i rodzinnymi dramatami. "Brudny" klimat, realizm i świetna gra aktorska (Sarah Lancashire!) czynią z tego serialu jeden z najwybitniejszych dramatów kryminalnych ostatnich lat.

2. Zbrodnie po sąsiedzku (2021–)

logo
Fot. Kadr ze "Zbrodni po sąsiedzku"

Obejrzysz na: Disney+

To kryminał, który zamiast napięcia stawia na lekkość, absurdy i pastisz. Troje mieszkańców ekskluzywnego budynku na Manhattanie zaczyna podcast true crime, badając tajemnicze morderstwa we własnym domu. Serial łączy oldschoolowy humor Steve'a Martina i Martina Shorta z nowoczesnym klimatem true crime'owych obsesji i... Seleną Gomez. Mimo że to tzw. cosy crime, to fabularnie "Zbrodnie po sąsiedzku" są pełnokrwistym kryminałem z twistami, zręczną narracją i świetnie napisanymi postaciami.

3. Pod sztandarem nieba (2022)

logo
Fot. Kadr z "Pod sztandarem nieba"

Obejrzysz na: Disney+

Inspirowany prawdziwymi wydarzeniami serial z Andrew Garfieldem w roli mormońskiego detektywa, który bada brutalne morderstwo dokonywane w środku wspólnoty religijnej. "Pod sztandarem nieba" to niby procedural oparty na faktach, ale wyróżnia go mocny nacisk na religijne wątki i retrospekcje o mormonizmie. To głęboka opowieść o tym, jak fanatyzm i dogmatyczna wiara potrafią prowadzić do zbrodni. Nastrój powoli duszącego quasi-horroru łączy się tu z klasycznym dochodzeniem.

4. Outsider (2020)

logo
Fot. Kadr z "Outsidera"

Obejrzysz na: Max

Na pierwszy rzut oka: morderstwo dziecka, podejrzany, śledztwo. Ale szybko okazuje się, że fakty nie mają sensu, a świadkowie przeczą sami sobie. Ekranizacja powieści Stephena Kinga z Benem Mendelsohnem, Jasonem Batemanem i Cynthią Erivo to opowieść o śledztwie prowadzonym na granicy rzeczywistości i koszmaru. Mroczna, powolna i niepokojąca atmosfera robi z tego serialu hybrydę kryminału i horroru psychologicznego.

5. Czarny ptak (2022)

logo
Fot. Kadr z "Czarnego ptaka"

Obejrzysz na: Apple TV+, Prime Video

Skazany za handel narkotykami mężczyzna dostaje propozycję nie do odrzucenia: odzyska wolność, jeśli wniknie w łaski współwięźnia, mężczyzny podejrzanego o seryjne morderstwa dziewczynek. "Czarny ptak" to gęsty psychologiczny thriller, w którym więzienie staje się planszą do gry o życie i śmierć. Serial bazuje na prawdziwej historii i przykuwa uwagę nieoczywistym podejściem do formuły śledztwa, a także miejscem akcji: wszystko toczy się bowiem głównie w więzieniu.

6. Sherlock (2010–2017)

logo
Fot. Kadr z "Sherlocka"

Obejrzysz na: Netflix

To nie jest kolejna klasyczna adaptacja historii o Sherlocku Holmesie. Twórcy "Sherlocka" z Benedictem Cumberbatchem i Martinem Freemanem przenieśli legendę detektywa do współczesnego Londynu, dając jej tempo thrillera i styl klipu reklamowego. Intelektualna gra między Holmesem a Watsonem, wizualne zabawy z narracją i błyskotliwe dialogi sprawiają, że to serial szybki, inteligentny i zaskakująco emocjonalny.

7. Czarna lista (2013–2023)

logo
Fot. Kadr z "Czarnej listy"

Obejrzysz na: Netflix

Raymond "Red" Reddington – jeden z najbardziej poszukiwanych przestępców świata – zgłasza się na FBI i oferuje pomoc w łapaniu groźniejszych od siebie. Brzmi jak klasyczny procedural, ale "Czarna lista" to szpiegowska układanka z barwnymi postaciami, wielowarstwową intrygą i nieustannym pytaniem: komu tak naprawdę zależy na prawdzie?

8. Banshee (2013–2016)

Obejrzysz na: Max

logo

Miasto, gdzie każdy ma coś do ukrycia – nawet szeryf. "Banshee" to brutalny, pełen akcji serial o mężczyźnie, który przyjmuje tożsamość zamordowanego szeryfa w małym miasteczku. Mieszanka neo-noiru i sensacyjnego thrillera oraz nietypowe tempo i styl wizualny sprawiają, że to jeden z najbardziej szalonych seriali kryminalnych ostatnich lat.

9. Mindhunter (2017–2019)

logo
Fot. Kadr z "Mindhuntera"

Obejrzysz na: Netflix

Oparty na faktach "Mindhunter" pokazuje początki profilowania kryminalnego w FBI w latach 70. i 80. To serial niespieszny, skupiony na rozmowach, analizie i psychologii. Każde spotkanie z mordercą to pojedynek intelektualny, a napięcie budowane jest nie akcją, lecz spojrzeniami i słowami. David Fincher stworzył tu jedną z najbardziej wyrafinowanych opowieści o zbrodni i trudno się od niej oderwać.

10. Veronika (2024)

logo
Fot. Kadr z "Veroniki"

Obejrzysz na: SkyShowtime, Prime Video

Szwedzki serial "Veronika" to połączenie thrillera psychologicznego, kryminału i dramatu. Tytułowa bohaterka jest policjantką z małego miasteczka, która jest uzależniona od leków, ale w momentach trzeźwości zaczyna widzieć zmarłych. To sprawia, że wątpi w swoje zdrowie psychiczne. Z czasem dostrzega jednak, że jej wizje mają sens, a tajemnicze zaginięcia i śmierci zaczynają się łączyć. Mroczna atmosfera, narracja prowadzona z wnętrza pękającej psychiki i wątki nadprzyrodzone czynią z "Veroniki" intrygujący wyjątek wśród kryminałów.

11. Fargo (2014–)

logo
Fot. Kadr z "Fargo"

Obejrzysz na: Prime Video

Każdy sezon "Fargo" to nowa opowieść inspirowana stylem braci Coen: dziwni ludzie, przypadki, przemoc i ciemne oblicze amerykańskiej prowincji. Serial bawi się konwencją, tonem i absurdem, prezentując zbrodnię jako konsekwencję małych kłamstw i ludzkiej słabości. To kryminał z duszą czarnej komedii i strukturą... szekspirowskiego dramatu.

12. Rezydencja (2025)

logo
Fot. Kadr z "Rezydencji"

Obejrzysz na: Netflix

Ten najnowszy serial od Shondy Rhimes opowiada o śledztwie prowadzonym po tajemniczym morderstwie w Białym Domu. Brzmi jak thriller polityczny? A jednak "Rezydencja" to zaskakująca mieszanka klasycznego kryminału w stylu Agathy Christie, satyry i dramatu obyczajowego, z mocnym kobiecym bohaterem i ostrym spojrzeniem na kulisy władzy. Intrygujący, świeży i zabawny.

13. Marcella (2016-2020)

logo
Fot. Kadr z "Marcelli"

Obejrzysz na: Netflix

Brytyjski serial o policjantce w Londynie, która miewa epizody utraty świadomości. Te same w sobie mogą być podejrzane – Marcella zaczyna coraz bardziej się bać, że to ona stoi za morderstwami, które bada. Serial miesza policyjny procedural z psychologicznym thrillerem, a pytanie "śledcza czy podejrzana?" nie opuszcza widza ani na chwilę.

14. Grzesznica (2017-2021)

logo
Fot. Kadr z "Grzesznicy"

Obejrzysz na: Netflix

Każdy sezon zaczyna się od tego, że wiemy, kto zabił – ale nie wiemy dlaczego. Detektyw Harry Ambrose (Bill Pullman) jako nieoczywisty detektyw z problemami drąży sprawy, które okazują się traumatycznymi spiralami psychologicznych zagadek. Serial "Sinner" ("Grzesznica") nie skupia się więc na śledztwie w klasycznym sensie, ale na analizie motywacji i przeszłości osób, które dopuściły się czynu. To kryminał skupiony na ludzkich pęknięciach, a nie na tropieniu śladów.

15. Grimm (2011–2017)

logo
Fot. Kadr z "Grimm"

Obejrzysz na: SkyShowtime, Prime Video

Detektyw Nick odkrywa, że jest potomkiem rodu łowców potworów z baśni, które... są jak najbardziej prawdziwe. "Grimm" to serial kryminalny z elementami fantasy, gdzie klasyczne śledztwa przeplatają się z walką z bestiami, które przybierają ludzką postać. Zaskakująco spójny świat i mitologia czynią z niego wyjątkowe połączenie proceduralu i urban fantasy, które naprawdę świetnie się ogląda.