"Zaj***ci egoiści", "k***y" w kuchni i w Sejmie. Jak być kulturalnym w czasach wulgarności?

Przekleństwa trafiły nie tylko na salony, ale i na okładki tygodników opinii. "Newsweek" opisuje Milenialsów. Z okładki spogląda dwoje młodych ludzi podpisanych "Zaj***ci egoiści". – Nie ja wymyśliłam tę okładkę, ale zupełnie mnie ona nie razi – mówi Renata Kim, szefowa działu Społeczeństwo w Newsweeku. – Przecież takiego języka używamy na co dzień – tak mówią nasze dzieci, sąsiedzi, znajomi i my sami w pracy. Bylibyśmy hipokrytami, udając, że nie znamy słowa zaj***sty, ono na dobre weszło do potocznego języka. To nie media sprawiają, że język staje się bardziej wulgarny. One tylko wyłapują to, jak mówi dziś polska ulica – wyjaśnia.

Niestety, ludzi zwracających uwagę na słownictwo jest coraz mniej. – Najbardziej na wzrost liczby przekleństw wpływa atmosfera przyzwolenia społecznego, jaka rozwinęła się w ostatnich latach – ocenia prof. Włodzimierz Gruszczyński, językoznawca z SWPS. – Jeszcze kilkadziesiąt lat temu, kiedy grupa nastolatków przeklinała na przystanku, szybko znalazł się ktoś starszy, kto próbował ich powstrzymać. Dzisiaj albo nam nie zależy, albo się przyzwyczailiśmy. To jak z przyzwyczajeniem do rozrzucania papierków – kiedyś nie od pomyślenia, dzisiaj norma – ubolewa nasz rozmówca.

Zdaniem profesora Gruszczyńskiego w sferze języka zaczyna nami rządzić grupa ludzi, dla których kultura to pojęcie abstrakcyjne. Podporządkowują się jej także uczestnicy życia publicznego. – Jeśli wykształcony człowiek przeklnie, bo uderzy się młotkiem w palec, to można to usprawiedliwić. Jednak kiedy dziennikarz lub polityk rzuca wulgaryzmy, by przypodobać się szerokiej publiczności, trzeba to potępić. To zaniżanie poziomu by przypodobać się niskim gustom. Chcą pokazać, że są "fajnymi równiachami", a nie ludźmi z nadętej warszawki. Traci się przez to dobrze rozumianą elitarność dla pozyskania wyznawców – ocenia językoznawca.

Aby podnieść poziom naszego języka potrzebna jest zdaniem prof. Gruszczyńskiego aktywność mediów. – To wy, dziennikarze, macie narzędzia by podbudować lub zniszczyć wszelkie inicjatywy zmierzające do naprawy języka. Musicie świadomie zrezygnować z taniego poklasku, jaki zapewniają przekleństwa. Myślę, że można by zastanowić się nad egzekwowaniem zakazu przeklinania w miejscach publicznych. Gdyby tylko straż miejska tępiła przekleństwa z taką gorliwością jak tępi źle parkujących lub jeżdżących za szybko kierowców, wiele mogłoby się zmienić. Ale potrzebne byłoby wsparcie mediów, bo kiedy w Elblągu próbowano wytępić wulgaryzmy media to wyśmiały i pomysł zarzucono – relacjonuje prof. Włodzimierz Gruszczyński.