Łódź udawała Paryż, a czerń i biel nadały szlachetność. Producentka "Zimnej wojny" mówi nam o Cannes i kulisach filmu
Piękny, uniwersalny i niezwykle polski. "Zimna wojna" nagrodzonego w Cannes Złotą Palmą za najlepszą reżyserię Pawła Pawlikowskiego to dzieło angażujące widza od samego początku do końca. Zarówno historią, jak i formą. Filmu na dobrą sprawę nie trzeba już nikomu przedstawiać. Jedyne co trzeba... to zobaczyć go w kinie. Premiera już 8 czerwca.
Połączył ich folkowy zespół Mazurek (skojarzenie z Mazowszem jak najbardziej na miejscu), który w powojennej Polsce koncertował z ludowym repertuarem. To właśnie muzyka napędza film, a piosenka "Dwa serduszka" długo wam nie wyjdzie z głowy. Podobnie jak doskonałe zdjęcia Łukasza Żala, który operując jedynie czernią i bielą wyzwala w nas dodatkowe pokłady wyobraźni. O kulisach Cannes i "Zimnej wojny" rozmawiam z producentką filmu - Ewą Puszczyńską z łódzkiego studia Opus Film.
Fot. Łukasz Bąk
Absolutnie nie! Filmów się nie robi dla Oscarów i Złotych Palm. Kręci się je z potrzeby serca, potrzeby wypowiedzi czy rozmowy z widzem. Nagrody to przysłowiowa wisienka na torcie i nigdy nie jest tak, że można umierać, tylko dalej trzeba robić dobre filmy.
Przeżywa pani powrót do szarej rzeczywistości po festiwalu w Cannes? Nie jestem sobie tego nawet wyobrazić, a jedynie domyślić, bo sam przeżywam "depresję pofestiwalową" kiedy wracam z imprezy muzycznej i ciągle czuje te emocje i wspominam spotkania ze znajomymi.
To nie jest był mój pierwszy festiwal w Cannes, bo jeżdżę na niego od mniej więcej 20 lat, ale był pierwszym z filmem w konkursie głównym. Wcześniej koprodukowałam filmy, które startowały w innych sekcjach. Obserwuję za to zmiany na festiwalu. Ten był inny, bo mniej zatłoczony i z mniejszą ilością gwiazd. Spokojniejszy.
Z kolei w Cannes, od momentu gdy przyjechaliśmy na festiwal, wszyscy jesteśmy traktowani równo – jak wielkie gwiazdy, bo mamy zaszczyt być w konkursie głównym. Dla mnie przeżyciem był moment, gdy wchodziliśmy na salę pełną ludzi, wszyscy bili brawo, padały na nas światła, a potem był film, wsłuchiwałam się w oddechy widzów i atmosferę. To było fantastyczne."Oczywiście najwspanialszym momentem była nagroda, ale również premiera. Dla mnie osobiście to było dużo większe przeżycie niż rozdanie Oscarów. Kiedy leci się do Hollywood z filmem w kategorii nieanglojęzycznej, to tak naprawdę nikogo ten film nie obchodzi. Media zauważają nas tylko jeśli stawimy się na czerwonym dywanie na kilka godzin przed uroczystością, zanim zjadą się celebryci. Dopiero otrzymanie Oscara przyciąga uwagę o samej nominacji prawie nikt nie mówi".
Jak wy to robicie? Jak wam się udaje kręcić filmy, które zdobywają najważniejsze nagrody oraz seriale, które również są dobrze przyjmowane przez widzów i krytyków, chociażby "Kruk". Macie jakąś konkretną metodę?
Przede wszystkim w Opusie pieczołowicie wybieramy projekty, nad którymi chcemy pracować. W studio mamy dużo niezależności i każdy zajmuje się "swoim" filmem. Ja przez ostatnie lata byłam zajęta "Zimną wojną". Wynika to z tego, że chcemy robić dobre, zauważone przez widzów i krytyków filmy. W moim przypadku to zawsze film, który jest także moim osobistym głosem w rozmowie z widzem.
Fot. Łukasz Bąk
Pewnie, że dużo się zmieniło. Łódzka Wytwórnia Filmowa była w pewnym momencie głównym miejscem, gdzie kręciło się filmy. Trzeba jednak zrozumieć, że świat się zmienia i przemysł filmowy również. Prawie nikt już nie kręci w studiach, a oryginalnych miejscach, budynkach i krajobrazach. Cały "biznes" przeniósł się do Warszawy. To tam jest najwięcej studiów produkcyjnych, które robią reklamy i filmy. Zmieniła się infrastruktura, ale to jest znak czasów. Jednak jak widać dalej w Łodzi można robić dobre a nawet najlepsze filmy.
"Zimna wojna" też była nakręcona z rozmachem – zgodnie z tym co pani mówiła. W filmie widzimy, oprócz Warszawy, Paryż, Berlin, a nawet byłą Jugosławię.
Tego wymagała historia i rzeczywiście sceny w Jugosławii, kręciliśmy w Chorwacji, a Paryż w Paryżu, ale tylko sceny uliczne. Wszystkie wnętrza zostały nakręcone w Łodzi. Zostały znalezione i zaadaptowane w łódzkich kamienicach, łącznie z kawiarenką, w której spotyka się Zula (Joanna Kulig) z Wiktorem (Tomasz Kot). Zbudowaliśmy ją na tyłach Grand Hotelu przy Piotrkowskiej. Podobnie jak Klub l'Eclipse, który powstał we wnętrzach dawnego teatru w tym samym budynku. Nawet jedna mała łódzka uliczka udawała Paryż, a Wrocław udawał Berlin. Tradycyjnie (śmiech).
Fot. Łukasz Bąk
Paweł rzeczywiście rozmawiał z agencją i jego wywiad był krytyczny w stosunku do tego co się dzieje w Polsce i polityki naszego rządu. Natomiast nie użył w tej wypowiedzi słowa "czarna lista" i kilku innych, które Francuzi zacytowali ze starego wywiadu. Oni potem napisali sprostowanie, ale o tym nikt już nie słyszał.
Natomiast Instytut zawsze nas wspierał i zawsze to podkreślamy, oddzielając krytyczne słowa pod adresem rządu od wspierającego nas Instytutu. Mówimy o tym otwarcie Instytut dofinansował Zimną Wojnę za kadencji pani dyrektor Sroki , a pan dyrektor Śmigulski przyznał nam, po pozytywnej opinii ekspertów, dodatkowe dofinansowanie , które, wraz ze wsparciem z innych źródeł , pomogło nam skończyć film. PISF przydzielił nam również dotację na promocję filmu w Cannes , więc jak pan widzi , faktycznie solidnie nas wspiera.
Wróćmy teraz do samego filmu. Jakie miała pani wrażenia po seansie gotowej "Zimnej wojny"? Czy, jako producentka, mogła w ogóle oglądać go pani z taką ekscytacją jak zwykły widz?
Ten film oglądałam dziesiątki razy zanim trafił do Cannes, bo byłam obecna na każdym etapie produkcji. W montażowni widziałam wiele wersji tego filmu, wiedziałam, że mamy wyjątkowy film, w którym nie ma zbędnych elementów, że każda klatka, każda sekunda, każdy dźwięk składa się na spójną, genialną całość. W Cannes, jak wcześniej mówiłam, wsłuchiwałam się w oddechy widowni i maniakalnie sprawdzałam czy napisy są dobrze umieszczone. A po seansie była owacja na stojąco...
Fot. Łukasz Bąk
Oba filmy kręcone są kamerą cyfrową, chociaż ludzie nie do końca w to wierzą, "Zimna wojna" nawet w 4K. Początkowo chcieliśmy nakręcić "Zimną wojnę" w kolorze i tym samym odejść od "Idy", ale tak naprawdę nie ma teraz takich barw jakie były w latach 50-tych i 60-tych. Świat jest teraz kolorowy zupełnie inaczej. Z drugiej strony nie ma kolorów, które miałyby tyle odcieni jak czerń i biel. Poza tym nadaje to wszystkiemu ogromną szlachetność i ponadczasowość.
Kiedy kręciliśmy "Zimną wojnę", często mieliśmy ustawiony tzw. split screen (podzielony ekran – red.), na którym sprawdzaliśmy poziomy barw. Po jednej stronie mieliśmy kolorowe stroje zespołu Mazowsze, a po drugiej czarno białe. I to naprawdę wyglądało dużo piękniej. To była świadoma decyzja reżysera i operatora. I to była bardzo słuszna decyzja.