2019 powinien być Jego rokiem. Ale PiS zrobił wszystko, aby to zablokować

Tomasz Ławnicki
"Dzisiaj mija 100 lat od urodzin Marka Edelmana" – przypomniała w Nowy Rok Janina Ochojska. Szefowa Polskiej Akcji Humanitarnej wyraziła ubolewanie, że 2019 nie jest rokiem Marka Edelmana. Wówczas głos zabrała wicemarszałek Małgorzata Kidawa-Błońska, ujawniając, jak to się stało, że inicjatywa ta nie zyskała akceptacji Sejmu.
Marek Edelman – 1 stycznia 2019 mija sto lat od jego urodzin. Fot. Sławomir Kamiński / Agencja Gazeta
Bohater powstania w getcie warszawskim i jego ostatni przywódca, uczestnik walk w Powstaniu Warszawskim, wspaniały kardiolog, opozycjonista w czasach PRL, działacz Komitetu Obrony Robotników oraz "Solidarności", po upadku PRL działacz Unii Demokratycznej i Unii Wolności, członek Komitetu Budowy Muzeum Historii Żydów Polskich...
Jan Paweł II i Marek Edelman podczas modlitwy na Umschlagplatz w Warszawie w 1999 r. 1 stycznia 2019 r. mija setna rocznica urodzin Marka Edelmana.Fot. Kuba Atys / Agencja Gazeta

Lista zasług Marka Edelmana, który zmarł w roku 2009 w wieku 90 lat, jest tak długa, że nie sposób tego pomieścić w krótkiej notce biograficznej. Część jego życiorysu znają chyba wszyscy, dzięki książce z połowy lat 70. "Zdążyć przed Panem Bogiem" Hanny Krall, opartej na wywiadzie z Edelmanem, poświęconej jego walkom w powstaniu w getcie oraz jego pracy kardiologa.


Od 2015 r. książka ta nie jest już w zestawie obowiązkowych lektur do matury z języka polskiego. I wygląda na to, że to nie jedyne działanie, aby postać Marka Edelmana nie była znana tak, jak na to zasługuje. Janina Ochojska przypomniała o setnej rocznicy urodzin Marka Edelmana, prezentując jego zdjęcie z roku 1995, gdzie był z konwojem pomocy humanitarnej. Wówczas na terenach dawnej Jugosławii trwała wojna.

"Rozpoczyna się również Rok Marka Edelmana, niestety, nie ogólnopolski" – napisała szefowa PAH. Rok Edelmana obchodzony jest w Łodzi, zgodnie z decyzją tamtejszych radnych. Po wojnie bowiem Edelman zamieszkał właśnie w Łodzi – tam ukończył Akademię Medyczną i przez kilkadziesiąt lat pracował jako lekarz. Przez wiele lat był ordynatorem oddziału intensywnej terapii łódzkiego Wojewódzkiego Specjalistycznego Szpitala im. Mikołaja Pirogowa.

Dlaczego nie ogłoszono ogólnopolskiego Roku Marka Edelmana? Inicjatywa taka była, projekt złożono w odpowiedniej komisji, ale... utknął. "PiS zablokował w Sejmie propozycję uchwały w sprawie ustanowienia roku Marka Edelmana. Szefowa Komisji Kultury Elżbieta Kruk prawie rok blokowała uchwałę" – ujawniła wicemarszałek Małgorzata Kidawa-Błońska z PO. "Nie można zakazać i wymazać z pamięci. My pamiętamy" – podsumowała Kidawa-Błońska.

W Łodzi, gdzie Marek Edelman spędził większość życia, uchwała radnych o ustanowienia 2019 jego rokiem przeszła jednomyślnie.
Marek Edelman - 1 stycznia 2019 przypada setna rocznica jego urodzin.Fot. Sergiusz Pęczek / Agencja Gazeta
"Centrum Dialogu w Łodzi, któremu patronuje ten wielki łodzianin, planuje na 2019 rok szereg wydarzeń poświęconych jego życiu i działalności, w tym przekrojową wystawę 'Marek Edelman – człowiek stulecia'. Będzie to opowieść o bohaterze mimo woli, człowieku, który bohaterem nie chciał być, ale zmusiła go do tego historia, który za życia dowiedział się wszystkiego o śmierci i dlatego miał świadomość, jak cenne jest życie i zawsze podejmował o nie walkę" – czytamy na stronach łódzkiego urzędu miasta.