Czym jest pederastia i dlaczego lepiej tego terminu nie mylić z pedofilią?

Paweł Kalisz
Czasem dwa słowa brzmią bardzo podobnie do siebie, różnią się zaledwie kilkoma literami, ale znaczenie jest zupełnie inne. Tak jak w przypadku pedofilii i pederastii, między którymi Ryszard Legutko nie bardzo widzi różnicę. Czym więc jest pederastia i dlaczego prokuratora nie ściga pederastów?
Pederastią zwykło się określać związki seksualne między mężczyznami. W starożytnej Grecji to słowo miało jednak inne znaczenie. Fot. Shutterstock.com
Jak podaje słownik PWN, pederastia to utrzymywanie związków płciowych między mężczyznami. W tym sensie tego słowa pederastami są Robert Biedroń i jego partner Krzysztof Śmiszek, pederastą był Freddie Mercury czy król Anglii Edward II. Tak pojmowanych pederastów w Polsce określa się też gejami czy homoseksualistami. To ostatnie słowo stosuje się zresztą do wszystkich kontaktów seksualnych między osobami tej samej płci.

Jednak samo słowo wywodzi się z języka greckiego, gdzie oznaczało miłośnika chłopców lub miłość do chłopców. Pederastią określano związek erotyczny lub kontakty seksualne mężczyzn z młodzieńcami lub chłopcami. Co w tym przypadku jest istotne, chłopcy stawali się przedmiotem zainteresowania młodzieńców i dorosłych mężczyzn już około 12. lub 13. roku życia i pozostawali nimi aż do momentu osiągnięcia wieku efeba, czyli do 18. roku życia.


Młodzieńcy w wieku 16-19 lat mogli być oblubieńcami starszych mężczyzn, ale też mogli już obcować seksualnie z młodszymi chłopcami. Taki związek młodzieńca z chłopcem także był określany mianem pederastii.

W kulturze judeochrześcijańskiej, w której związki homoseksualne były piętnowane, pederastią zaczęto określać wszystkie związki homoseksualne bez rozróżniania wieku mężczyzn. Termin pederastia nabrał przy okazji pejoratywnego znaczenia. Gdy jeszcze w połowie XIX w. słownik języka polskiego Orgelbranda definiuje pederastę jako gwałciciela i hańbiciela chłopców, to wszystkie późniejsze słowniki podają szersze znaczenie o związkach seksualnych mężczyzn, pomijając greckie znaczenie tego słowa.

Europoseł Ryszard Legutko stwierdził, że na filmie Tomasza Sekielskiego mamy do czynienia z pederastią, a nie pedofilią. Czy słusznie?

Termin paedophilia erotica został wprowadzony do dyskursu medycznego w 1886 r. Pedofilią określano zainteresowanie seksualne jedynie dziećmi w wieku przedpokwitaniowym. Słowo „pedofilia” jest często używane do opisywania zjawiska wykorzystywania seksualnego dzieci. Co ciekawe, nie występuje w polskim kodeksie karnym. Termin ten pojawiają się jedynie w niektórych komentarzach do kodeksu i w nielicznych spośród prac omawiających aspekty prawne zjawiska wykorzystywania seksualnego dzieci.

Pedofilami zwykło się określać wszystkich, którzy wykorzystują seksualnie dzieci. Pedofilem może być kobieta i mężczyzna, ksiądz, murarz czy adwokat. Wykorzystywanie seksualne dzieci jest ścigane prawem, podczas gdy związki seksualne między dwoma dorosłymi mężczyznami nie.