Kto może zostać pełnomocnikiem w postępowaniu cywilnym? Wcale nie trzeba być magistrem prawa
Zgodnie z Kodeksem postępowania cywilnego strony i ich organy lub przedstawiciele ustawowi mogą działać przed sądem osobiście lub przez pełnomocników. Taką osobą wcale nie musi być jednak osoba z wykształceniem prawniczym. Kto może zostać pełnomocnikiem?
Upoważniona osoba będzie występować przed sądem w imieniu mocodawcy. Działania podejmowane przez pełnomocnika to jednak nie tylko stawanie przed sądem, ale podejmowanie także innych czynności procesowych czy wykonywanie działań związanych z procesem, takich, jak wystawianie wezwań czy wysyłanie zawiadomień.
Kto może być pełnomocnikiem?
Przyjęło się uważać, że pełnomocnikiem może zostać osoba znająca prawo. Obojętne, czy to będzie adwokat czy radca prawny, będzie – zwykle za pieniądze – świadczył usługi prawne. Tymczasem pełnomocnikiem może zostać praktycznie dowolna osoba fizyczna, choćby małżonek czy rodzic. Co więcej, wcale nie trzeba mieć wykształcenia prawniczego.
Kodeks postępowania cywilnego umożliwia udzielenie pełnomocnictwa osobom, które ukończyły 18 lat i nie są ubezwłasnowolnione. Może to być adwokat, radca prawny,
rzecznik patentowy w sprawach z zakresu własności przemysłowej, doradca restrukturyzacyjny, osoba sprawująca zarząd majątkiem lub interesami strony, rodzice,
małżonek, rodzeństwo i zstępni, czyli dzieci i wnuki.
Ale to nie wszystko. Pełnomocnikiem może być współuczestnik sporu, pod warunkiem jednak, że nie zachodzi konflikt interesów. Pełnomocnikiem pracodawcy może zostać zatrudniony pracownik. Pracownikiem upoważnionym do pełnienia funkcji pełnomocnika procesowego może być każda osoba pozostająca w stosunku pracy z wymienioną jednostką lub jej organem nadrzędnym, niezależnie od zajmowanego stanowiska, wykształcenia i posiadanych kwalifikacji.
Wadliwe pełnomocnictwo
Może się jednak zdarzyć tak, że wystawione zostanie wadliwe pełnomocnictwo osobie, która nie może reprezentować zleceniodawcy. Co wtedy? Tu nie ma jednoznacznego stanowiska, w orzecznictwie Sąd Najwyższego brak jednoznacznej odpowiedzi w tej kwestii.
Cześć orzeczeń mówi o tym, że wadliwe pełnomocnictwo jest procesowo nieskuteczne. To oznacza, że ważność czynności, jakie podejmował pełnomocnik, zależy od tego, czy były zatwierdzane przez osobę zainteresowaną.
W ostatnich latach częściej jednak Sąd Najwyższy orzeka, iż powierzenie pełnomocnictwa osobie, która nie może reprezentować w danej sprawie, prowadzi do nieważności postępowania. Uchybienie to nie może być usunięte w drodze zatwierdzenia przez stronę czynności dokonanych przez tę osobę, trzeba wyznaczyć nowego pełnomocnika i ponownie przeprowadzić całe postępowanie.