Czy można trzymać w domu dzikie zwierzęta? Lista zwierząt zakazanych to fikcja. Demaskujemy przepisy
Mike Tyson spał w jednym łóżku z tygrysem, Salvador Dali spacerował po Paryżu z mrówkojadem, a Frida Kahlo pozowała z sarenką. A jak to wygląda w Polsce? Czy można trzymać w domu dzikie zwierzęta? Teoretycznie nie. W praktyce różnie to wygląda.
Posiadanie niebezpiecznych zwierząt a przepisy
Kwestie posiadania niebezpiecznych zwierząt reguluje rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 sierpnia 2005 roku. W dokumencie wymieniono gatunki zwierząt, których zwykły "Kowalski" nie może trzymać w domu. Do I grupy niebezpiecznych zwierząt zaliczamy gatunki, które stwarzają duże zagrożenie. Takie zwierzęta mogą być hodowane jedynie w ogrodach zoologicznych, placówkach naukowych i cyrkach. Są to np. lwy, słonie, goryle i hipopotamy.Do II grupy niebezpiecznych zwierząt przypisano gatunki, które przy zapewnieniu odpowiednich warunków i uzyskaniu zgody Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska mogą być hodowane przez zwykłego "Kowalskiego". W tej grupie znajdują się np. wilki, koczkodany, żyrafy, mrówkojady i krokodyle.
Teoria teorią, praktyka praktyką. Jeżeli kogoś stać na tygrysa (a może być to wydatek rzędu kilku milionów złotych) to istnieje ogromne prawdopodobieństwa, że uda się zalegalizować pobyt niebezpiecznego zwierzęcia w Polsce. Jak to możliwe?
Czytaj także: O "Królu tygrysów" Netflixa mówi cały świat. Takie biznesy z dużymi kotami są też w Polsce
Pseudocyrk sposobem na ominięcie przepisów
Polacy sztukę obchodzenia przepisów opanowali do perfekcji. Chcesz mieć lwa albo tygrysa? Wystarczy zarejestrować w urzędzie działalność cyrkową. Jest to najprostsza droga, by spełnić swój kaprys i kupić dzikie zwierzę.W ten sposób postąpił Kamil S. kontrowersyjny właściciel znanej w całej Polsce pumy Nubii. Świadomość dotycząca pseudocyrków wciąż jest w Polsce niewielka, czego dowodzi ogromne poparcie, które otrzymał mężczyzna, a także inne przykre sytuacje z naszego kraju.
W 2020 roku w woj. wielkopolskim zlikwidowano największy pseudocyrk w Europie. Ponad 300 gatunków dzikich zwierząt zostało odebranych właścicielowi i przekazanych na rzecz Skarbu Państwa. Problem z odebranymi zwierzętami jest taki, że nikt ich nie chce, a koszty ich utrzymania są ogromne.
Maciej M. usłyszał w tej sprawie 19 zarzutów. Najpoważniejszy z nich dotyczy znęcania się nad zwierzętami i stworzenia śmiertelnego zagrożenia dla ludzi. Państwo będzie domagało się od niego zwrotu kosztów utrzymania odebranych zwierząt.– Maciej M. otwarcie w lokalnych mediach mówił, że osoba prywatna nie może posiadać zwierząt niebezpiecznych, a więc on zarejestrował cyrk stacjonarny. Ale nigdy nie dawał żadnych przedstawień, więc sąd uznał, że cyrku faktycznie nie posiadał – tłumaczy Anna Płaszczyk z Fundacji "Viva!".
Chcesz mieć lwa albo tygrysa? Załóż prywatne ZOO
Ogród zoologiczny w świetle przepisów to urządzony i zagospodarowany teren wraz z infrastrukturą techniczną i budynkami funkcjonalnie z nim związanymi, gdzie są przetrzymywane oraz eksponowane przez co najmniej siedem dni w roku żywe zwierzęta dzikich gatunków.W ogrodach zoologicznych mogą przebywać wyłącznie zwierzęta, które urodziły się w innych ogrodach zoologicznych, pochodzą z azylów dla zwierząt albo zarejestrowanych hodowli. W ZOO nie mogą przebywać zwierzęta schwytane na wolności. W prywatnych placówkach może wyglądać to różnie.
ZOO może założyć praktycznie każdy. Wystarczy uzyskać aprobatę Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska, który zarekomenduje powstanie placówki w dyrektoriacie generalnym. Należy również wybudować zwierzętom wybiegi i woliery. Wymagania co do wybiegów dla poszczególnych gatunków zostały opisane w ustawie.
Handel dzikimi zwierzętami kwitnie
Handel dzikimi zwierzętami jest równie potężny jak handel podróbkami. Jego wartość szacuje się nawet na 20 mld dolarów. Róg nosorożca kosztuje więcej niż kokaina, diamenty i złoto. Cena za żywe zwierzęta z podrobionymi papierami wcale nie jest niższa. Ara błękitna na czarnym rynku potrafi kosztować zawrotną kwotę 400 tys. złotych.Złapanie dzikiego zwierzęta, trzymanie go w niewoli i rozmnażanie to jedno. Przemyt dzikiego zwierzęcia za granicę to drugie. Strażnicy z lotniska w Bangoku musieli być bardzo zdziwieni, kiedy otworzyli walizkę jednej z podróżniczek, a między pluszowymi misiami spał mały tygrys.
Zwierzę było nafaszerowane lekami nasennymi i skrajnie odwodnione. Ledwo udało się je uratować. Ale przemyca się też inne gatunki: węże, żółwie, ptaki. Węże wpycha się do plastikowych rurek, żeby nie było ich widać. Żółwiom zakleja się otwory na głowę i kończyny. Ptaki zamyka się w ciasnych, plastikowych pojemnikach. Większość zwierząt nie przeżywa transportu, ale przemytnikom nielegalny biznes i tak się opłaca.
Kary za nielegalny handel zwierzętami w większości krajów są absurdalnie niskie. W Singapurze za przemyt zwierząt grozi grzywna w wysokości 50 tys. dolarów. Tyle można stracić. A na przemyceniu jednego tygrysa można zarobić nawet 2 mln. Kara wydaje się zupełnie nieadekwatna do wagi popełnionego czynu. Dla porównania w Singapurze za przemycanie narkotyków grozi kara śmierci.
Ten problem dotyczy również Polski i Polaków. W 2020 roku Izba Celna w Warszawie zatrzymała 369 okazów zagrożonych gatunków. Znajdowały się wśród dzikie koty, m.in. serwale, karakale, a także gady i płazy: węże, krokodyle.
Prezentacja gada zatrzymanego w Warszawie•fot. Andrzej Stawinski / Reporter
Na niektóre zwierzęta egzotyczne nie trzeba mieć pozwolenia
Chociaż miejsce dzikich zwierząt jest w przyrodzie, to niektóre gatunki egzotyczne można hodować w domu bez pozwolenia. Otoczone odpowiednią opieką, mogą stać się wspaniałymi towarzyszami na długie lata.Zaliczamy do nich:
- jeże pigmejskie,
- papugi,
- wiewiórki syberyjskie,
- liski fenki,
- małpki marmozety,
- skunksy (po usunięciu gruczołów zapachowych).